Ξένοιαστος Καβαλάρης (Easy Rider) από το καλοκαιρινό Cine-Δράση!

2016-08-23 02:30

Τετάρτη 24 Αυγούστου 9:00μμ, 2ο Γυμνάσιο Βριλησσίων (Ταϋγέτου και Ξάνθης)

Η ταινία, στην οποία αναβιώνουν παραστατικά η ζωή και η νοοτροπία της νεολαίας στην δεκαετία 1960, μια δεκαετία όπου έμεινε στην ιστορία ως η εποχή της επανάστασης των νέων που απορρίπτουν ως ψεύτικο τον κόσμο που τους περιβάλλει και αμφισβητούν κάθε είδος κατεστημένο και όλα όσα είχαν μέχρι τότε ισχύ θεσφάτου: τα ήθη και τα έθιμα, τις ηθικές αρχές και αξίες, τις διακρίσεις λόγω φυλής ή φύλου, τον πόλεμο και το κυνηγητό των εξοπλισμών, την εμπορευματοποίηση του σεξ, τον τρόπο που ασκείται η πολιτική σε βάρος των πολλών και υπέρ των ολίγων και γενικά όλα όσα αποτελούν την καρδιά αυτού που συνήθως προσδιορίζουμε με το χαρακτηρισμό «αμερικάνικος τρόπος ζωής».

Αποτελεί ορόσημο του σύγχρονου αμερικανικού σινεμά και της κινηματογραφικής αντικουλτούρας, μια απόλυτη και ολοκληρωμένη αποτύπωση του πνεύματος άναρχης ελευθερίας, ανησυχίας, διαρκούς, συχνά ακραίας και πάντα απόλυτης αμφισβήτησης. Παρουσιάζει εικόνες και καταστάσεις που ακόμα και σήμερα μπορούν να σοκάρουν. Τότε ήταν απολύτως πρωτοποριακές: δεν είχαν ποτέ πριν αποτυπωθεί σε φιλμ. Σαν ένα είδος ροκ γουέστερν προβάλει την αίσθηση της ελευθερίας του ανοιχτού ορίζοντα και των ατέλειωτων αυτοκινητόδρομων, ενώ σαν ένα ρεαλιστικό δράμα διαπιστώνει την πικρή διάψευση του αμερικάνικου ονείρου.

Το σενάριο είναι σχετικά απλοϊκό. Δύο περιθωριακοί τύποι, χίπις και μικροέμποροι ναρκωτικών, ο Γουάιτ και ο Μπίλι, μετά από μια επιτυχημένη πώληση αποφασίζουν να αναζητήσουν νέες εμπειρίες και να ξοδέψουν τα χρήματα που κέρδισαν διασχίζοντας την Αμερική από το Κολοράντο μέχρι το Καρναβάλι της Νέας Ορλεάνης. H κοινωνία γύρω τους είναι απορριπτέα για αυτό κύριο μέλημα τους είναι ο επαναπροσδιορισμός των σχέσεων τους με τα πάντα: την κοινωνία, τη φύση, την οικογένεια, τις σχέσεις με το άλλο φύλο κοκ.

Ελεύθεροι και ωραίοι αγοράζουν δύο μηχανές Harley Davidson (που έκτοτε έγιναν σύμβολο κάθε ανεξάρτητου πνεύματος) και με αυτές ξεκινούν ένα ταξίδι ελευθερίας στον ανοιχτό ορίζοντα των ατελείωτων αυτοκινητόδρομων. Στην περιπλάνηση τους στην επαρχιακή Αμερική έρχονται σε επαφή με απρόοπτες καταστάσεις και παράξενους χαρακτήρες. Μπλέκουν με χίπικες ομάδες σε κοινόβια, έναν οικογενειάρχη αγρότη, δύο πόρνες, κυνηγιούνται από σκληροτράχηλους μπάτσους και χωρικούς που δεν κατανοούν, αντίθετα μισούν τους περίεργους νέους. Τίποτα δεν τους προσφέρει γαλήνη, χαρά και ελευθερία, μόνον ο δρόμος, και αυτός όχι για πολύ. Η συνάντησή τους με έναν απίθανο και φιλοσοφημένο αλκοολικό δικηγόρο, έχει σαν αποτέλεσμα να προστεθεί και αυτός στην παρέα τους και να τους βοηθήσει στην αναζήτηση του νοήματος της ζωής και της προσωπικής τους ελευθερίας. Αλλά αυτό δεν πρόκειται να συμβεί και όπως περίπου αναφέρει το μότο τους: «Ένας άντρας πήγε να ψάξει σε όλη την Αμερική για την αλήθεια της γενιάς του. Και δεν βρήκε πουθενά ούτε την αλήθεια ούτε την Αμερική. Και δεν θα μπορούσε να την βρει πουθενά...»

Η ταινία θεωρείται κλασική και σταθμός στην ιστορία του κινηματογράφου. Είναι μια από τις πρώτες που προτείνουν ανανέωση της θεματολογίας και της κινηματογραφικής γραφής και σηματοδοτούν την νέα εποχή του αμερικανικού κινηματογράφου, του περιβόητου «New Hollywood Cinema». Αργές κινήσεις, γρήγορα κοψίματα, ακίνητες εικόνες, χρήση ασπρόμαυρης και έγχρωμης εικόνας, επιθετική χρήση του ήχου. Η χρήση του αποστειρωμένου χώρου των στούντιο σταματά και τα γυρίσματα γίνονται έξω στη φύση και εκ των πραγμάτων είναι δυσκολότερα. Η σημασία της πλοκής υποχωρεί, ενώ οι χαρακτήρες και η ανάλυσή τους γίνεται πιο ουσιαστικός παράγοντας της εξέλιξης του φιλμ. Οι ήρωες δίνουν τη θέση τους σε αντιήρωες, άτομα χαμένα, αποτυχημένα, χωρίς προσανατολισμό. Δεν είναι καλά παιδιά, αλλά παρόλα αυτά είναι γοητευτικοί και συμπαθείς. Και βεβαίως δεν υπάρχει το αναμενόμενο happy end. Είναι σίγουρο ότι θα πεθάνουν, διότι ο νόμος κερδίζει πάντα σε σχέση με την παρανομία, αλλά δεν θα πεθάνουν έγκλειστοι, στη φυλακή ή κάπου αλλού, αλλά ελεύθεροι.

Η ταινία επιφέρει, επίσης, μια τεράστια αλλαγή στον τρόπο παραγωγής. Ο πόλεμος του Βιετνάμ και οι συνέπειες του αλλάζουν τη νεολαία και κατά συνέπεια τις προτιμήσεις των φίλων του κινηματογράφων. Οι ανώδυνες ταινίες που κατασκευάζονται βάσει παλαιότερων συνταγών δεν βρίσκουν πλέον θεατές, ενώ η τηλεόραση που αναπτύσσεται εκείνη ακριβώς την εποχή αποτελεί μεγάλη απειλή και συρρικνώνει ακόμα περισσότερο τον αριθμό του κοινού στους κινηματογράφους. Οι μεγάλες εταιρείες παραγωγής στρέφονται προς τα τηλεοπτικά προϊόντα για να επιβιώσουν, αλλά οι νέοι κινηματογραφιστές, επηρεασμένοι από το γαλλικό νέο κύμα, το οποίο προτείνει ελευθερία έκφρασης και συγχρόνως εμπορικότητα, αρχίζουν να ψάχνουν για εναλλακτικές λύσεις παραγωγής και ανακαλύπτουν ότι μπορούν να αποκοπούν από τα στούντιο και να γυρίσουν μόνοι τους ποιοτικές ταινίες μικρού κόστους για το πλατύ κοινό. Πολλοί συγκεντρώνονται σε ομάδες και αρχίζουν να γυρίζουν φθηνές ταινίες και άλλοι, όπως στην περίπτωση του «Ξένοιαστου Καβαλάρη», μένουν τελείως ανεξάρτητοι. Μικρά συνεργεία, εξοπλισμένα με μηχανήματα μικρότερα και ελαφρύτερα, που χωρούν σε ένα φορτηγάκι, αρχίζουν να βγαίνουν στους δρόμους, για να μην έχουν το κόστος των στούντιο.

Ο «Ξένοιαστος Καβαλάρης» υπήρξε μεγάλη εμπορική επιτυχία. Στοίχισε μόλις 340.000 δολάρια και απέφερε κέρδη 19 εκατομμυρίων. Ανέδειξε τρεις από τους κορυφαίους ηθοποιούς τους Fonda, Hopper και Nicholson. Οι δύο πρώτοι μέχρι τότε είχαν δουλέψει μαζί σε διάφορες ταινίες χαμηλού προϋπολογισμού. Ο Nicholson είχε εμφανιστεί σε κάποιες «δεύτερες» ταινίες, χωρίς να ξεχωρίσει και μάλιστα, η βασική του επαγγελματική δραστηριότητα ήταν περισσότερο σεναριογράφος παρά ηθοποιός. Σε αυτή την ταινία, που η μόνη της υποψηφιότητα ήταν το Όσκαρ πρωτότυπου σεναρίου, κλέβει την παράσταση από τους δύο πρωταγωνιστές και η καριέρα του αλλάζει άρδην. Κερδίζει υποψηφιότητες για Όσκαρ και BAFTA Β΄ ανδρικού ρόλου και δημιουργεί μεγάλη αίσθηση στο φεστιβάλ Καννών.

Ο Dennis Hopper, ο οποίος έφυγε από τη ζωή το 2010, διακρίθηκε σαν ηθοποιός, σκηνοθέτης και ζωγράφος, κέρδισε, εκεί, το βραβείο του πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη. Στην ταινία ακούγονται αξέχαστες επιτυχίες μεγάλων μουσικών συγκροτημάτων της εποχής, όπως οι Steppenwolf (που τραγουδούν το εμβληματικό "Born to be wild"), The Byrds, The Band, The Jimi Hendrix Experience, Little Eva και The Electric Prunes.

Παρά τα όσα αντιφατικά λέγονται από κοινό και κριτικούς το φιλμ είναι ένας μύθος για το σινεμά. Γοήτευσε και γοητεύει ακόμα και σήμερα εκατομμύρια θεατές, ιδιαίτερα νέους. Άσκησε και ασκεί τεράστια επιρροή, τόσο που θεωρείται «πηγή» για μια σειρά σημαντικών ταινιών δρόμου (road movie) που ακολούθησαν.


ΗΠΑ, 1969. Διάρκεια: 95’. Σκηνοθεσία: Dennis Hopper. Σενάριο: Peter Fonda, Dennis Hopper, Terry Southern. Πρωταγωνιστούν:Peter Fonda, Dennis Hopper, Jack Νicholson,Virgil Frye, Antonio Mendoza.