Βριλήσσια-Cine Δράση Καληνύχτα και Καλή Τύχη την Τετάρτη 15 Ιουνίου

2016-06-13 16:38

(Good Night, and Good Luck, 2005).
Τετάρτη 15.6, 8:15΄μμ, στο ΤΥΠΕΤ από το Cine-Δράση


Μια απλή, ανθρώπινη και ειλικρινής ταινία, βασισμένη σε αληθινά γεγονότα που πραγματεύεται τη σημασία της ανεξάρτητης ενημέρωσης, τη σπουδαιότητα της υπεύθυνης, αξιοπρεπούς και ψύχραιμης πολιτικής ερευνητικής δημοσιογραφίας. Ένα ατμοσφαιρικό φιλμ απέριττο και λακωνικό, με στοιχεία πολιτικού θρίλερ. Η μελέτη και η αξιολόγηση των στοιχείων τις εποχής στην οποία αναφέρεται είναι επίκαιρη όσο ποτέ και λειτουργεί σε πολλαπλά επίπεδα από τα οποία ξεχωρίζουν δύο. Το ένα είναι το ζήτημα της "εθνικής ασφάλειας", που τότε χρησιμοποιείται εναντίον του κομμουνισμού, σήμερα εναντίον της "τρομοκρατίας", αλλά πάντα αποτελεί δικαιολογία των εκάστοτε κυβερνήσεων για να περιορίσουν τις ατομικές και συλλογικές ελευθερίες. Και από την άλλη ο έλεγχος της πληροφορίας και της ενημέρωσης ως μέσο για την προώθηση των στόχων κάθε εξουσίας.


«...Η ιστορία μας είναι αυτό που κάνουμε. Αν υπάρξουν ιστορικοί σε 50 ή 100 χρόνια κι αν υπάρχουν αρχεία από εκπομπές των τριών δικτύων, θα βρουν καταγραμμένα μαυρόασπρα ή έγχρωμα στοιχεία παρακμής, φυγής και απομόνωσης από τις πραγματικότητες του κόσμου που ζούμε. Είμαστε τώρα εύποροι, παχείς, άνετοι και μακάριοι. Έχουμε έμφυτη αλλεργία σε δυσάρεστα ή ενοχλητικά νέα. Τα μαζικά μέσα μας αυτό αντανακλούν. Κι αν δεν αναγνωρίσουμε ότι η τηλεόραση χρησιμοποιείται κυρίως για να μας εξαπατά και να μας αποπροσανατολίζει, τότε η τηλεόραση, οι παραγωγοί, οι θεατές και οι εργάτες της ίσως δουν, πολύ αργά, μια ολότελα διαφορετική εικόνα...», δήλωνε στις 25/10/1958 ο τηλεοπτικός ρεπόρτερ του CBS Έντουαρντ Μόροου στην Ένωση Ραδιοτηλεοπτικών Ρεπόρτερ των ΗΠΑ.

Η ταινία «Καληνύχτα και Καλή Τύχη» διηγείται την πραγματική ιστορία του παραπάνω δημοσιογράφου, που το 1953, στις ΗΠΑ τόλμησε να αμφισβητήσει την ψυχροπολεμική υστερία που καλλιεργούσε ο γερουσιαστής της Μινεσότα Τζόζεφ Μακ Κάρθι ως επικεφαλής της Επιτροπής κατά των Αντιαμερικανικών Ενεργειών (HUAC, House on Un-American Activities Committee). Τα πεπραγμένα του συγκεκριμένου γερουσιαστή είναι γνωστά, άλλωστε ο όρος Μακαρθισμός έχει καθιερωθεί πλέον διεθνώς και περιγράφει κάθε πρακτική διώξεων σε βάρος συγκεκριμένων πολιτικών πεποιθήσεων ή πολιτών μέσω του εκφοβισμού και της κατασυκοφάντησής τους.

Στην περίοδο του Ψυχρού Πολέμου ο Μακαρθισμός βρήκε ευνοϊκό κλίμα σε μια κοινωνία μεθυσμένη από την πυρηνική της υπεροχή και τη νίκη της ενάντια στις δυνάμεις του Άξονα. Έφερε στο προσκήνιο και νομιμοποίησε αυτόν τον αρχικά ακήρυχτο και σιωπηρό πόλεμο. Καθιέρωσε ένα εκτεταμένο πολιτικό, κοινωνικό και πολιτιστικό φαινόμενο του οποίου τα κύρια χαρακτηριστικά ήταν το στημένο κυνήγι μαγισσών, η κατασκευή ψευδών ειδήσεων, οι αυταρχικές ανακριτικές μέθοδοι, οι ατέλειωτες ακροάσεις, οι δίκες φρονημάτων, οι μαύρες λίστες αντιφρονούντων, οι μυστικές πηγές πληροφόρησης. Χιλιάδες αμερικανοί πολίτες καλούνται να αποκηρύξουν τα πιστεύω τους ή τους «κόκκινους» συγγενείς τους, χάνουν τη δουλειά τους, στιγματίζονται ως προδότες της πατρίδας, συνωμότες, κατάσκοποι και πράκτορες της Μόσχας, που επιβουλεύονται την ακεραιότητα του κράτους και του καπιταλιστικού τρόπου ζωής. Ο φόβος, οι υποψίες και η σιωπή κυριεύουν ολόκληρη τη χώρα και δηλητηριάζουν την αμερικανική κοινωνία.

Τον Σεπτέμβριο του 1947, 15 παράγοντες της αμερικανικής κινηματογραφική βιομηχανίας καλούνται να παρουσιαστούν ενώπιον της επιτροπής. Γνωστοί και διακεκριμένοι αμερικανοί ηθοποιοί, σκηνοθέτες, παραγωγοί, επιστήμονες, συνθέτες, πολιτικοί, στρατιωτικοί και πολίτες κάθε τάξης καλούνται να καταθέσουν τα αντικομουνιστικά φρονήματά τους. Μόνο για το Χόλυγουντ η μαύρη λίστα περιλαμβάνει 324 ονόματα. Περίπου 200 ακόμη άνθρωποι του κινηματογράφου αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την εργασία τους. Ορισμένοι «συμμορφώνονται», όπως ο δικός μας Ηλίας Καζάν. Κάποιοι εργάζονται με ψευδώνυμο. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα ο Nτάλτον Tράμπο, που με το όνομα Pόμπερτ Pιτς κέρδισε δύο Όσκαρ σεναρίου. Άλλοι, όπως Τσάρλι Τσάπλιν, ο Zυλ Ντασέν, ο Tζόζεφ Λόουζι αυτοεξορίζονται. Στις 9 Φεβρουαρίου του 1950 ο Μακάρθι κατηγορεί, χωρίς στοιχεία, 205 υπαλλήλους του υπουργείου των Εξωτερικών ως κομμουνιστές, χρεώνοντάς τους τις αποτυχίες του υπουργείου.

Το 1953, ο εξαιρετικά πετυχημένος πολιτικός αναλυτής Εντ Μόροου, που αποχαιρετά με το χαιρετισμό «Καληνύχτα και Καλή Τύχη» το τηλεοπτικό κοινό του σόου «See It Now», που παίζεται ήδη μια πενταετία με μεγάλη επιτυχία, αποφασίζει να διερευνήσει με την υποστήριξη μιας σπουδαίας δημοσιογραφικής ομάδας και του παραγωγού Φρεντ Φρέντλι, μια σκοτεινή υπόθεση αποπομπής από την πολεμική αεροπορία ενός ικανότατου πιλότου.

Οι υποψίες του και η έρευνα τον οδηγούν στις περίφημες ακροάσεις του Μακάρθι, με τις οποίες διαπιστώνονται οι πολιτικές πεποιθήσεις των πολιτών. Καλεί τον γερουσιαστή σε ζωντανή εκπομπή και θέτει όλα του τα ερωτήματα σε σχέση με την υπόθεση του πιλότου, αναδεικνύοντας παράλληλα θέματα όπως το ότι η κατηγορία δεν σημαίνει απαραίτητα και ενοχή ή ότι η όποια καταδίκη οφείλει να ακολουθεί τις επιταγές του νόμου. Παρά το γεγονός ότι οι ιθύνοντες του καναλιού αναγκάστηκαν να μεταφέρουν την προβολή της εκπομπής και στην πορεία να την σταματήσουν, η έρευνα αυτή ήταν η αρχή του τέλους του Μακάρθι, αποτέλεσε τεράστια δημοσιογραφική επιτυχία για τον Μόροου, ενώ ο τρόπος δουλειάς έγινε πηγή έμπνευσης για πολλές γενιές δημοσιογράφων.

Ο Clooney, στη δεύτερη σκηνοθετική του απόπειρα, κάνει μια εξαιρετική ταινία. Χρησιμοποιεί μία ομάδα γνωστών και καταξιωμένων ηθοποιών, κρατώντας για τον εαυτό έναν σχετικά μικρό ρόλο. Κινηματογραφεί σε άσπρο μαύρο, με ταχύτατους ρυθμούς, γρήγορες εναλλαγές εικόνας, πολύ κοντινά πλάνα, έντονο κοντράστ, εξαίρετο φωτισμό, τέλεια εναρμονισμένη, καθαρά τζαζ, μουσική. Σκόπιμα επιλέγει να μην υποδύεται κάποιος ηθοποιός τον γερουσιαστή αλλά χρησιμοποιεί επίκαιρα της εποχής και την αυθεντική του γλώσσα, όπως αυτή καταγράφεται στα ντοκουμέντα, επιλογή που του επιτρέπει να συνδυάσει αρμονικά την ιστορική εγκυρότητα με τη μυθοπλασία και να αποδώσει πειστικότερα το νοσηρό πνεύμα της δεκαετίας του ΄50 με την πόλωση ανάμεσα στο καλό και το κακό, τον εχθρό και το φίλο, τον πατριώτη και τον προδότη.

Η ταινία κατέκτησε 41 Διεθνή Βραβεία και είχε ακόμα 65 υποψηφιότητες. Ξεχωρίζουν: Βραβεία σεναρίου, σκηνοθεσίας, ανθρωπίνων δικαιωμάτων και α΄ ανδρικού ρόλου για τον Ντέιβιντ Στράδερν στο Φεστιβάλ Βενετίας (2005). Βραβείο καλύτερης μη ευρωπαϊκής ταινίας από την Ευρωπαϊκή Ακαδημία Κινηματογράφου. Ήταν υποψήφια για έξι Όσκαρ χωρίς να κερδίσει κανένα, ωστόσο αναδείχθηκε η καλύτερη ταινία της χρονιάς, από το Αμερικάνικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου (AFI).


Διάρκεια: 93΄. Σκηνοθέτης: George Clooney. Σενάριο: George Clooney- Grant Heslov. Πρωταγωνιστούν: David Strathairn , Robert Downey Jr., Jeff Daniels, Frank Langella, Patricia Clarkson, George Clooney, Alex Borstein.