Βριλήσσια-Cine Δράση-Ερωτική θύελλα, Πέμπτη 24 Οκτωβρίου ΤΥΠΕΤ

2019-10-21 17:56

ΗΠΑ, 1984. Διάρκεια: 144’. Σκηνοθεσία: John Kassavetes. Σενάριο: John Kassavetes, Tedd Allan (play, screenplay). Πρωταγωνιστούν: Gena Rowlands, John Kassavetes, Dianne Abbott, Setymour Cassel, Margaret Abbott.

Ο ελληνικής καταγωγής John Kassavetes θεωρείται πατέρας του ανεξάρτητου αμερικανικού κινηματογράφου. Υπήρξε πάντα ένα φωτεινό παράδειγμα δημιουργού που έμεινε πιστός στα καλλιτεχνικά του ιδεώδη χωρίς συμβιβασμούς. Ένας καλλιτέχνης που αγάπησε πολύ το σινεμά και το υπηρέτησε δυναμικά ως ηθοποιός και ως σκηνοθέτης. Δημιούργησε ένα έργο που βρισκόταν πάντα πιο μπροστά από την εποχή του και σήμερα κατέχει μοναδική θέση στην ιστορία του Παγκόσμιου Σινεμά.

Το φιλμ «Love Streams» που στην Ελλάδα παίχτηκε με τον αισθαντικό τίτλο «Ερωτική Θύελλα», κέρδισε τη Χρυσή Άρκτο στο Φεστιβάλ Βερολίνου το 1984. Η Σάρα αδελφή του αλκοολικού εργένη, διάσημου συγγραφέα Φρανκ εισβάλλει ξαφνικά στη ζωή του, όταν αποφασίζει να χωρίσει τον άντρα της ύστερα από 15 χρόνια γάμου. Ο Φρανκ και η Σάρα αναζητούν την αγάπη. «Η αγάπη είναι νεκρή» ισχυρίζεται ο Φρανκ, που γράφει επιτυχημένα, αλλά ρηχά βιβλία «για το σεξ και τη μοναξιά» και αναλώνει τη ζωή του σε ευκαιριακές και πρόσκαιρες γνωριμίες με νεότερες γυναίκες που του παρέχουν υλικό για να γεμίζει σελίδες αλλά δεν του καλύπτουν οποιαδήποτε συναισθηματική ανάγκη. «Η αγάπη είναι τα πάντα» υποστηρίζει η Σάρα, γυναίκα με ιστορικό ψυχολογικών προβλημάτων που προσπαθεί να συμφιλιωθεί με το γεγονός ότι ο πρώην άντρας δεν την θέλει πια και η κόρη της προτιμά να μείνει με τον πατέρα της. Στα δύο αντίθετα άκρα του συναισθηματικού φάσματος, οι δύο ήρωες θα συναντηθούν για να αντιμετωπίσουν μαζί τους δαίμονες τους. Η συμβίωσή τους είναι δύσκολη, αλλά ανάμεσα τους υπάρχει ένα είδος συνενοχής στον τρόπο με τον οποίο βιώνουν τη μοναξιά και το πάθος, με αποτέλεσμα η τρυφερότητα να απαλύνει την υπαρξιακή αγωνία τους. Μέχρι να απομακρυνθούν ξανά.

Ο John Kassavetes είχε ήδη διαγνωστεί με κίρρωση του ήπατος, όταν ξεκίνησε την παραγωγή του φιλμ και πίστευε ότι αυτό θα είναι το κύκνειο άσμα του. Έκανε όμως μια ακόμα ταινία το «Big Trouble» το 1986, το οποίο απλώς διεκπεραίωσε, καθώς το ανέλαβε μετά την αποχώρηση του αρχικού σκηνοθέτη και σεναριογράφου. Παρότι οι γιατροί τον είχαν ξεγράψει από την εποχή των γυρισμάτων της «Ερωτικής Θύελλας», έζησε μέχρι τις 3 Φεβρουαρίου 1989, αφήνοντας πίσω μια μοναδική πνευματική κληρονομιά που συνεχίζει να επηρεάζει το σύγχρονο σινεμά πιο έντονα από την εποχή που ζούσε. Αντιμέτωπος ήδη με το φόβο του θανάτου και αντισυμβατικός μέχρι τέλος, δεν ήθελε να διηγηθεί μια τυπική ερωτική ιστορία, αλλά προσέγγισε την αγάπη- το θέμα που τον βασάνισε παθιασμένα και δημιουργικά στη ζωή και στην τέχνη- σε ένα ευρύτερο πλαίσιο που αφορά όλους τους δεσμούς, ερωτικούς, συγγενικούς και φιλικούς, δεσμούς που σηματοδοτούν το νόημα ή την απουσία νοήματος στη ζωή. Το σενάριο βασίζεται στο ομότιτλο θεατρικό έργο του φίλου του Tedd Allan, το οποίο είχε ανεβάσει ο ίδιος στη θεατρική σκηνή. Ο σκηνοθέτης το ξαναέγραψε από την αρχή και γύρισε τις σκηνές με την αφηγηματική σειρά που αισθανόταν πως του υπαγόρευαν οι χαρακτήρες των ηρώων του. Η διασκευή ήταν ολοκληρωτική και η απομάκρυνση από το θεατρικό έργο του Allan τέτοιας έκτασης που ο συγγραφέας όταν το είδε στη μεγάλη οθόνη δεν κατάλαβε ότι πρόκειται για το δικό του.

Όπως όλη η φιλμογραφία του Kassavetes έτσι και η «Ερωτική θύελλα» χαρακτηρίζεται από δυνατή συναισθηματική φόρτιση, παρόρμηση, ρεαλισμό, έντονο πειραματισμό, στοιχεία ντοκιμαντέρ και αυτοσχεδιασμούς των ηθοποιών. Παράλληλα σε αυτή συγκεντρώνονται όλες οι θεματικές που διατρέχουν το σύνολο του έργου του: η κρίση των σχέσεων, η διάλυση του γάμου, η αδυναμία ή απουσία επικοινωνίας, η μοναξιά, η μοιχεία, το αλκοόλ, η λεκτική βία, η τρέλα. Το φιλμ θυμίζει δομικά και αφηγηματικά λαβύρινθο. Οι ήρωες εγκλωβισμένοι, ξεκινάνε από διαφορετικές αφετηρίες και αναζητούν διέξοδο από τα δεσμά παλιών τραυμάτων. Οι παλινδρομήσεις, τα αδιέξοδα και οι υποτροπές σε λάθη και αμφιβολίες παραμονεύουν σε κάθε σημείο της πλοκής και εμποδίζουν αυτή την αναζήτηση δίνοντας στην ταινία έναν ρυθμό που αντικατοπτρίζει τις αντιφάσεις της ανθρώπινης ζωής.

Ο Kassavetes κράτησε για τον εαυτό του τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Φρανκ και έκανε συμπρωταγωνίστριά του την επί πολλά έτη σύζυγο και μούσα του Gena Rowlands«Μια Γυναίκα Εξομολογείται», «Νύχτα Πρεμιέρας», «Γκλόρια» κ.ά. Η εκρηκτική του χημεία με τη μούσα του δίνει στις κοινές τους σκηνές μια αφοπλιστική τρυφερότητα. Η τελική σκηνή της ταινίας στην οποία ο Φρανκ, αποχαιρετά το φακό με ένα νεύμα κι αποχωρεί, μπορεί να θεωρηθεί ως ο αποχαιρετισμός του ίδιου του δημιουργού στο κοινό και την τέχνη που τόσο αγάπησε.