Βασίλης Τζανακάρης: συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

2017-05-03 09:40

Ο Βασίλης Ι. Τζανακάρης γεννήθηκε στην Πεντάπολη το 1944, αλλά μεγάλωσε και έζησε στην πόλη των Σερρών. Σπούδασε πολιτικές και οικονομικές επιστήμες στο ΑΠΘ και από τα δεκάξι του χρόνια ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία. Εξέδωσε τρεις εφημερίδες και δεκαεννέα βιβλία. Από το 1975 και για 34 χρόνια εξέδιδε το μηνιαίο σερραϊκό περιοδικό Γιατί. Υπήρξε από τους πρωτοπόρους στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση, με τα οποία ασχολήθηκε επί σειρά ετών.

Είναι μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Συγγραφέων, του Συνδέσμου Εκδοτών Βορείου Ελλάδος και αντεπιστέλλον μέλος της ΕΣΗΕΜΘ. Κείμενα, μελέτες, ποιήματα και συνεντεύξεις του υπάρχουν δημοσιευμένα σε πολλές εφημερίδες της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Το βιβλίο του Δακρυσμένη Μικρασία τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας 2008 στην κατηγορία «Χρονικό – Μαρτυρία». Έχει εκδώσει τα ιστορικά βιβλία Τα παλληκάρια τα καλά σύντροφοι τα σκοτώνουν (2002, Καστανιώτης), Τότε που ξημέρωνε σκοτάδι (2005, Καστανιώτης) και Δακρυσμένη Μικρασία 1919-1922 (2007, Μεταίχμιο) , ενώ πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μεταίχμιο το επίσης ιστορικό Η Ελλάδα φλέγεται.

Από ποια ηλικία ξεκινήσατε να διαβάζετε; Ποια ήταν τα πρώτα σας αναγνώσματα;

Άρχισα σχεδόν από την ηλικία των πέντε χρόνων με πρώτα μου αναγνώσματα τα «Κλασικά εικονογραφημένα» εκείνης της εποχής, τα παιδικά περιοδικά του Μικρού Ήρωα, του Υπεράνθρωπου, του Ταρζάν Γκαούρ, το Ταμ Ταμ, για να συνεχίσω με Μάσκες και Μυστήρια αλλά και άλλα παιδικά αναγνώσματα από τις εκδόσεις του Αστέρα και του Πέτρου Δημητράκου, όπως ήταν ο Ναύκληρος Ρέντυ, ο Όλιβερ Τουίστ, ο Ροβινσών Κρούσος. Μπορώ να πω ότι γεννήθηκα... διαβάζοντας! Παρά το δύσκολο των εποχών και ιδίως της οικονομικής ανέχειας, προς ανεύρεση και αγορά αναγνωσμάτων.

Από πότε ξεκίνησε η αγάπη σας για την ιστορία;

Από τα γυμνασιακά μου χρόνια, όπου διαπίστωνα μετά λύπης μου τον αποτρεπτικό τρόπο με τον οποίο την έγραφαν (και που δυστυχώς ο ίδιος σχεδόν τρόπος συνεχίζεται ακόμη). Π.χ., ως μαθητής γυμνασίου μελέτησα τη Δίκη των έξι του Στάθη Πρωταίου, ένα ογκώδες βιβλίο, καθώς και τη Μικρασιατική Καταστροφή του ίδιου από τις εκδόσεις Πλάτων.

Ποια περίοδος της ελληνικής ιστορίας σας αρέσει περισσότερο;

Μελετώ και «ψάχνω» κυρίως τη νεοελληνική ιστορία από τις αρχές του 20ού αιώνα και δώθε. Με θέλγουν ιδιαίτερα τα χρόνια του Μεσοπολέμου κι εκείνα της Κατοχής και του Εμφύλιου.

Όσο για τις θυσίες των ανθρώπων στη διάρκεια των γεγονότων που αναφέρω στο Η Ελλάδα φλέγεται, νομίζω ότι αυτές δεν πήγαν χαμένες, όπου κι αν ανήκαν αυτοί κι ό,τι κι αν πίστευαν αυτοί που τις πραγματοποίησαν. Πιστεύω ότι οι θυσίες ενός λαού, όταν γίνονται για την ελευθερία, την ειρήνη και την κοινωνική δικαιοσύνη, ποτέ δεν πηγαίνουν χαμένες.

Πώς ξεκίνησε η σκέψη να γράψετε το βιβλίο Η Ελλάδα φλέγεται;

Θα σας αναφέρω δύο περιπτώσεις που υπήρξαν οι αφορμές για να ασχοληθώ με αυτό το θέμα. Η πρώτη ήταν όταν επισκέφθηκα τη στοά Κοραή 4 στην Αθήνα, όπου στις μέρες τις απελευθέρωσης ήταν τα γραφεία του ΕΑΜ. Εκεί, στις 6 Δεκεμβρίου 1944, μπήκε ένα εγγλέζικο τανκς, τσάκισε τα πάντα κατά την είσοδό του, συνέλαβε όσους βρήκε στα γραφεία του ΕΑΜ, τους φυλάκισε και έναν που κατάφερε προς στιγμή να διαφύγει τον πυροβόλησε και τον σκότωσε ένας Βρετανός στρατιώτης. Εκεί λοιπόν ρώτησα έναν σερβιτόρο αν ήξερε κάτι για το γεγονός αυτό για να πάρω την απάντηση ότι το τανκς ήταν... αμερικάνικο και δεν είχε μπει στη στοά αλλά στο... Πολυτεχνείο! Η δεύτερη περίπτωση ήταν όταν στη διάρκεια της παρέλασης της 28ης Οκτωβρίου στας Σέρρας άκουγα τον εκφωνητή των σχετικών συνθημάτων να λέει για την τριπλή φασιστική κατοχή από τους... Γερμανούς και τους Ιταλούς(!) και όχι από τους Βουλγάρους. Αυτά τα δύο χαρακτηριστικά συμβάντα που σας αναφέρω μου επιβεβαίωσαν το γεγονός ότι δυστυχώς οι σημερινοί Έλληνες αγνοούν τα πλέον κοντινά ιστορικά γεγονότα της πατρίδας μας και τα οποία θα πρέπει κάποτε να τα μάθουν. Πέρα όμως από αυτό με συγκλόνιζαν τα πάθη των ανθρώπων κατά τα χρόνια της Βουλγαρικής Κατοχής στη Μακεδονία και τη Θράκη που έπρεπε να επιβιώσουν από την προσπάθεια και τα μέτρα εκβουλγαρισμού που εφάρμοζαν οι «γείτονές» μας σκορπίζοντας γύρω τους τον τρόμο και τον θάνατο.

Με το βιβλίο σας φωτίζετε την περίοδο της εισόδου των Γερμανοβουλγάρων στη Μακεδονία, που δεν είναι πολύ γνωστή στο ευρύ ελληνικό κοινό. Για ποιο λόγο στραφήκατε στη Βουλγαρική Κατοχή;

Γιατί απλούστατα η Βουλγαρική Κατοχή στη Μακεδονία και τη Θράκη ήταν πολύ πιο βαριά και οδυνηρή από εκείνη της υπόλοιπης Ελλάδας με τους Γερμανούς και τους Ιταλούς. Οι Βούλγαροι κατακτητές στην προσπάθειά τους να εκβουλγαρίσουν τον ελληνικό πληθυσμό της Μακεδονίας και της Θράκης, πράγμα που δεν είχαν κάνει στη διάρκεια των δύο προηγούμενων βουλγαρικών κατοχών 1912-13 και 1916-18, δεν δίσταζαν μπροστά σε κανένα μέτρο, όσο βάρβαρο κι αν ήταν αυτό. Και για να το πετύχουν έχυσαν ποτάμια από αίμα, δολοφόνησαν, βίασαν, έκαψαν και απαγόρευσαν κάθε τι το ελληνικό, από την ανάγνωση κάποιου βιβλίου μέχρι την αναγραφή των ελληνικών ονομάτων στις πινακίδες των καταστημάτων, τις οποίες βουλγαροποιούσαν προσθέτοντας ένα «-ωφ». Ταυτόχρονα άλλαξαν τα ονόματα στις εικόνες των αγίων στις εκκλησίες, τις οποίες έκλειναν έτσι και δεν ήξερε βουλγάρικα ο ιερέας, έκλεισαν τα σχολεία και, το κυριότερο, προσπάθησαν να εποικίσουν τις κατακτημένες περιοχές με βουλγάρικους πληθυσμούς που μετέφεραν κυρίως από τη νότια Βουλγαρία.

Μέσα από ανέκδοτα ημερολόγια, επιστολές, αφηγήσεις και συνεντεύξεις καταφέρατε να δώσετε την τοιχογραφία μιας ολόκληρης εποχής...

Προσπάθησα να αποτυπώσω μια εποχή δύσκολη για τον Ελληνισμό, γεμάτη οδύνη και αίματα, χρησιμοποιώντας όσα «εργαλεία» είχα στη διάθεσή μου, και αυτά ήταν προκηρύξεις, ανακοινώσεις, εφημερίδες της εποχής, σπάνιες εκδόσεις, αφηγήσεις και συνεντεύξεις ανθρώπων που πρωταγωνίστησαν ή έπαιξαν κάποιο ρόλο στα γεγονότα διασταυρώνοντάς τα με όσο περισσότερες πηγές μπορούσα να βρω. Για παράδειγμα, σας αναφέρω ότι στο βιβλίο καταγράφεται με πολλές λεπτομέρειες η Θεσσαλονίκη της «Εαμοκρατίας», που είναι σχεδόν άγνωστη στους περισσότερους που δεν την έζησαν. Το βιβλίο, ναι, είναι πράγματι μια τεράστια τοιχογραφία εποχής με εστίαση στις λεπτομέρειες, δηλαδή σ’ αυτό που λέγεται «παραϊστορία» και που είναι η πραγματική ιστορία των ανθρώπων. Έχω τη γνώμη ότι όσο πληρέστερα και βαθύτερα μπορούμε να «δούμε» την εποχή τόσο καλύτερα θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε τα γεγονότα που εκτυλίχθηκαν μέσα σ’ αυτήν.

Έχετε γράψει ένα βιβλίο μνήμης για εκείνους που έπεσαν με το όνειρο μιας Ελλάδας της ελευθερίας. Έπιασαν τόπο οι θυσίες τους μετά την απελευθέρωση;

Έγραψα ένα βιβλίο μνήμης και ταυτόχρονα ένα βιβλίο ντοκουμέντο με όσο το δυνατόν καινούρια πράγματα κατάφερα να συγκεντρώσω ύστερα από πολυετή έρευνα. Σ’ αυτό βέβαια με βοήθησε και το τεράστιο αρχειακό υλικό που διαθέτω. Ξέρετε, η ελληνική ιστορία είναι ένα αθησαύριστο τοπίο που θα πρέπει να το ανακαλύπτουμε και να το μελετούμε κάθε τόσο αλλά ταυτόχρονα να εξερευνούμε τις πηγές του. Ιδίως να μελετούμε τις «γενεσιουργές αιτίες», τα όσα λάθη και σφάλματά μας, για να μην τα ξανακάνουμε αλλά και για να είμαστε υπερήφανοι για τα όσα μεγάλα, σπουδαία και, γιατί όχι, ηρωικά, έχουμε κατορθώσει. Όσο για τις θυσίες των ανθρώπων στη διάρκεια των γεγονότων που αναφέρω στο Η Ελλάδα φλέγεται, νομίζω ότι αυτές δεν πήγαν χαμένες, όπου κι αν ανήκαν αυτοί κι ό,τι κι αν πίστευαν αυτοί που τις πραγματοποίησαν. Πιστεύω ότι οι θυσίες ενός λαού, όταν γίνονται για την ελευθερία, την ειρήνη και την κοινωνική δικαιοσύνη, ποτέ δεν πηγαίνουν χαμένες.

Πέρα από το βιβλίο Η Ελλάδα φλέγεται έχετε εκδώσει και άλλα ιστορικά βιβλία. Είχαν απήχηση στο αναγνωστικό κοινό;

Ο Έλληνας είναι λίγο έως πολύ... εχθρός του βιβλίου και ιδιαίτερα της ιστορίας του, την οποία επικαλείται μόνο όταν θίγεται ο κακώς εννοούμενος πατριωτισμός του και ιδίως σε θέματα ήσσονος σημασίας. Κατά τα άλλα, μπορώ να πω ότι τουλάχιστον τα δικά μου βιβλία, που θέλω να πιστεύω είναι εύληπτα (κατανοητά), έχουν τους αναγνώστες τους.

Πώς βλέπουν οι νέοι μας την ιστορία αλλά και τον πολιτισμό γενικότερα;

Λυπάμαι που το λέω, αλλά οι περισσότεροι δεν βλέπουν ούτε το ένα ούτε το άλλο. Με στενοχωρεί ο στίχος του Νίκου Γκάτσου που λέει ότι η Ελλάδα πηγαίνει μπροστά από τις εξαιρέσεις της!

 Τι θα προτείνατε σε όσους νέους κι επίδοξους συγγραφείς σκέφτονται να γράψουν ιστορικά βιβλία;

Να διαβάζουν και να μη βιάζονται.

Ποιο ιστορικό βιβλίο διαβάσατε τελευταία που σας έκανε εντύπωση;

Τους Κυνηγούς των ναζί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

 Τι σχεδιάζετε για το μέλλον;

 Πολλά καινούρια βιβλία!

 

Η Ελλάδα φλέγεται
Από την είσοδο των Γερμανοβουλγάρων στη ματωμένη Αθήνα των Δεκεμβριανών
Βασίλης Ι. Τζανακάρης
Μεταίχμιο
736 σελ.
ISBN 978-618-03-0573-9
Τιμή: €25,50

 

 

 

πηγή : diastixo.gr