Βασίλης Λαδάς: «Αφρικανική σκόνη» κριτική του Δημήτρη Μακρίδη

2016-11-01 19:11

 

Στους μπερδεμένους καιρούς μας που ο ανθρωπισμός έχει γίνει ένα με τη δημοσιότητα, πρέπει να ειπωθούν ξανά πράγματα στοιχειώδη. Πως ο σεβασμός και η φροντίδα των μειονεκτούντων άλλων, των έκθετων και των σαλών, δεν μπορεί να συντελείται επιδερμικά και μόνο τις γιορτινές μέρες. Να μετατρέπεται σε ένα ημίωρο χόμπι που το κραυγάζει ο καθένας διαδικτυακά για να δείξει πόσο ευαίσθητος είναι, χαϊδεύοντας παράλληλα τη ματαιοδοξία του. Το νέο βιβλίο του Βασίλη Λαδά έρχεται να μας τα υπενθυμίσει.

Χωρίς διδακτισμούς και μαθήματα ηθικής αλλά με μια προσγειωμένη στην καθημερινότητα ευαισθησία. Ο συγγραφέας επιστρέφει μετά τα Παιχνίδια κρίκετ και ο αέρας του Κρατικού Βραβείου φέρνει Αφρικανική σκόνη. Έτσι τιτλοφορείται το νέο του μυθιστόρημα, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη. Ο λόγος για τη λασποβροχή και τη γκρίζα λάσπη που φέρνουν οι νότιοι άνεμοι τους βροχερούς μήνες. Τίτλος αλληγορικός.

Η δράση του βιβλίου εξελίσσεται όπως πάντα στην Πάτρα, τόπο καταγωγής και κατοικίας του συγγραφέα. Οι χαρακτήρες θα μπορούσαν όμως να ζουν σε οποιαδήποτε πόλη και σε οποιαδήποτε χώρα, όπως και οι ήρωες των προηγούμενων βιβλίων του. Οι προβληματισμοί του κινούνται πάνω στα ίδια κοινωνικά θέματα. Το πώς διαμορφώνεται η ματιά και γενικά η συμπεριφορά μας απέναντι στο άλλο. Το διαφορετικό, το ξένο.

Κεντρικός ήρωας του βιβλίου ο δημοσιογράφος Γιάννης Μαντάς, που ερευνά μια ξεχασμένη κατοχική υπόθεση με έκθετα μωρά στο βρεφοκομείο της πόλης. Κάποια ονόματα ανυπόληπτων υπαλλήλων που άφησαν απροστάτευτα βρέφη να πεθάνουν από ασιτία και μαρασμό. Με τη βοήθεια ενός ηλικιωμένου διανοούμενου δικηγόρου επτανησιακής καταγωγής, του Μαρίνου, αναζητεί τα ονόματα και ουσιαστικά το χαμένο αίσθημα δικαιοσύνης.

Οι ήρωες του βιβλίου δεν είναι κάποιοι τιμητές των πάντων που παλεύουν μόνο για το καλό. Ο αναγνώστης συναντά ανθρώπους, με τα πάθη και τις αντιφάσεις τους, που προσπαθούν να βρουν την αλήθεια τους μέσα από προσωπικές αμφιβολίες και ενδοιασμούς.

Ξετυλίγοντας το μίτο της υπόθεσης, αθέατες όψεις της ζωής φανερώνονται σιγά-σιγά μπροστά στον Μαντά. Κάθε στιγμή και κάτι διαφορετικό. Ψάχνει για βρέφη και αναλγησία και ανακαλύπτει τρυφεράδα και ζεστασιά από άτομα που ούτε καν το περιμένει. Ανακαλύπτει το σύλλογο «Πέρασμα», ανθρώπους που αθόρυβα στηρίζουν τα παιδιά που έχουν μεγάλη κινητική και νοητική υστέρηση. Έτσι, με σκοπό ένα απλό ρεπορτάζ, δημιουργεί κομμάτι-κομμάτι το μεγάλο ρεπορτάζ μιας μικρομέγαλης πόλης στα χρόνια της ύφεσης. Κόσμος και υπόκοσμος συναντιέται ανταλλάσοντας χνώτα ως ίσος προς ίσο στις σελίδες του βιβλίου. Αριβίστες πολιτικοί, «οργανωσιακοί» δικαστές, αριστεριστές, μπουκαδόροι, ένα μπερδεμένο συνονθύλευμα στην αφασία των καιρών. Άνθρωποι από διαφορετικές αφετηρίες ενώνονται με τα παιδιά που έχουν... το σύνδρομο της ομορφιάς, όπως τρυφερά αναφέρεται στο βιβλίο.

Στο κάδρο των πρωταγωνιστών προστίθεται ο φυσικοθεραπευτής Χάρης που παλεύει να σώσει από την ηρωίνη, μετά από τον ίδιο, τον ετεροθαλή αδερφό του.

Ένας ολόκληρος χρόνος καθημερινότητας παρεμβάλλεται μέσα από ιστορικές παρεκβάσεις, προσωπικές αφηγήσεις και πολιτικά πάθη περασμένων δεκαετιών. Ο συγγραφέας δημιουργεί ένα μεγάλο, άρτιο μωσαϊκό, απλωμένο στα τέσσερα σημεία της πόλης και στις τέσσερις εποχές του χρόνου. Κυρίως, όμως, μιλάει για την ηθικότητα. Σ’ ένα σημείο του βιβλίου ο ήρωάς του Μαντάς φανερώνει ότι στη βιβλιοθήκη του έχει δίπλα δίπλα τον Ηλίθιο του Ντοστογιέφκσι και την Ανάσταση του Τολστόι, δύο κείμενα κολοσσούς για την ηθικότητα.

Οι ήρωες του βιβλίου δεν είναι κάποιοι τιμητές των πάντων που παλεύουν μόνο για το καλό. Ο αναγνώστης συναντά ανθρώπους, με τα πάθη και τις αντιφάσεις τους, που προσπαθούν να βρουν την αλήθεια τους μέσα από προσωπικές αμφιβολίες και ενδοιασμούς. Να βρουν ομορφιά και ευτυχία εκεί που φαινομενικά δεν υπάρχει. Έτσι, η δράση τους, ανεξάρτητα από το αν είναι ανιδιοτελής ή όχι, αφήνεται ανοιχτή σε ψυχολογικές ερμηνείες του αναγνώστη.

Στο τέλος του βιβλίου, τα ονόματα των δραστών θα βρεθούν. Τι σημασία όμως έχουν εντέλει μερικά αραδιασμένα επίθετα για αδικήματα παραγεγραμμένα που αμέσως θα ξεχαστούν. Η αδικία είναι τόσο παλιά όσο και η ανθρωπότητα. Το μόνο που θα μείνει είναι οι ήρωες να ξαναγεννήσουν τον εαυτό τους και να γίνουν δραστήριοι, είτε από απελπισία είτε από πείσμα. Μπορεί η ζωή να μη στάθηκε τόσο τυχερή μαζί τους, δίνοντας στα παιδιά τους έμφυτες δυσκολίες. Αλλά της αναγνωρίζουν ότι δεν τους στέρησε την ικανότητα να χαίρονται, να γιορτάζουν το γεγονός πως απλά υπάρχουν και ενεργούν. Να απολαύσουν το σήμερα όσο απογοητευτικό και δυσοίωνο και αν είναι. Τα παιδιά με το σύνδρομο της ομορφιάς τούς έχουν δώσει απτό το παράδειγμα.

Αφρικανική σκόνη
Βασίλης Λαδάς
Γαβριηλίδης
277 σελ.
ISBN 978-960-576-361-9
Τιμή: € 15,98

 

Πηγή : diastixo.gr