Βασίλης Κολτούκης: συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

2016-06-23 08:57

Ο Βασίλης Κολτούκης γεννήθηκε στην Άρτα. Σπούδασε Γαλλική Φιλολογία στο Παρίσι. Η συνάντηση που είχε εκεί με τον Γάλλο φωτογράφο Edouard Boubat ήταν καθοριστική για να αφοσιωθεί αποκλειστικά στην τέχνη της φωτογραφίας. Περιπλανιέται από χώρα σε χώρα, ένα γοητευτικό αλλά συνάμα και επικίνδυνο ταξίδι με χιλιάδες πρόσωπα,αξέχαστες συναντήσεις... Δεν ξέρει σύνορα,ούτε πατρίδες. Ο έρωτας και η ομορφιά τον οδηγούν σε ένα ατελείωτο κυνηγητό της χαράς, της στιγμής,σε ολόκληρο τον κόσμο. Το ταξίδι δεν θέλει να τελειώσει. Ψάχνει μια χώρα αθώα.

Ο Βασίλης Κολτούκης συνεργάστηκε με διάφορα περιοδικά και εφημερίδες. Έχει κάνει εννέα ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές. Έχει εκδώσει τρία φωτογραφικά λευκώματα. Το Music on the Road, εκδόσεις Ευρασία 2015, το Οδησσός Ονείρων, εκδόσεις Ευρασία 2015, και πρόσφατα το λεύκωμα Σελίδες που ψιθυρίζουν, εκδόσεις Μετρονόμος 2016.

Έχετε σπουδάσει γαλλική φιλολογία και έχετε διδάξει χρόνια ως καθηγητής ξένων γλωσσών. Πότε ανακαλύψατε τη φωτογραφία;

Τη φωτογραφία την ανακάλυψα στο Παρίσι όταν σπούδαζα γαλλική φιλολογία .Είχα πάει σε ένα βιβλιοπωλείο για να αγοράσω κάποια λογοτεχνικά βιβλία και εντελώς τυχαία έπεσε στα χέρια μου ένα φωτογραφικό λεύκωμα του Edouard Boubat .Η πωλήτρια είδε τον θαυμασμό μου για τις φωτογραφίες του βιβλίου και μου είπε εντελώς αυθόρμητα ότι ο κύριος Boubat συχνάζει στο βιβλιοπωλείο και αν ήθελα θα μπορούσα να αφήσω το τηλέφωνο μου για να του το δώσει. Σε λίγες μέρες, προς μεγάλη μου έκπληξη ,δέχτηκα τηλεφώνημα από τον ίδιο ,συναντηθήκαμε κάποιες φορές ,που μίλησε για την τέχνη της φωτογραφίας ,τα ταξίδια του, μου αφιέρωσε κάποιες carte-postal και ένα λεύκωμά του. Δεν θα ξεχάσω ποτέ αυτές τις συναντήσεις .Μετά αργότερα ,με το χρόνο, και βλέποντας ένα ντοκιμαντέρ στο γαλλικό κανάλι TF1 για τη ζωή και το έργο του ,κατάλαβα το μέγεθος και την αξία αυτού του πολύ μεγάλου ποιητή φωτογράφου.

Νομίζω ότι μια πολύ καλή φωτογραφία είναι μια συμφωνία που παίζεται πάνω στα πιο λεπτά μας αισθήματα. Με το μαγικό άγγιγμα του κάλλους ,οι μυστικές χορδές της ύπαρξής μας ξυπνούν και πάλλονται και συγκινούμαστε ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα της ομορφιάς.

Ποια ήταν τα πρώτα σας βήματα;

Ξεκίνησα φωτογραφίζοντας χειμώνα, στο Παρίσι ,παράλληλα με τις σπουδές. Οι πρώτες μου φωτογραφίες είναι κάποια τοπία και λιμνούλες νότια από το Παρίσι στην περιοχή Essonne, μετά συνέχισα με κάποιες φωτογραφίσεις, σποραδικά, στην Άρτα και στα περίχωρά της και αργότερα, το πρώτο μου καθαρά φωτογραφικό ταξίδι, στην Οδησσό της Ουκρανίας.

Υπάρχει κάποιος φωτογράφος που σας επηρέασε;

Στην αρχή φυσικό ήταν να με επηρεάσει ο Edouard Boubat, μετά όμως σιγά-σιγά, καθώς ανακάλυπτα τον κόσμο της φωτογραφίας, μέσα από λευκώματα και εκθέσεις, προστέθηκαν και άλλοι πολλοί, ο καθένας για διαφορετικούς λόγους .Στον Koudelka με γοήτευε ο τρόπος που έβλεπε την περιπλάνηση και το ταξίδι, ο Μπαλάφας για την ειλικρίνεια που έχουν οι εικόνες του, ο Kertez για τη λεπτότητά του, ο Doisneau για το χιούμορ ,ο Izis για το συναίσθημα. Αυτοί είναι κάποιοι που μου έρχονται τώρα τυχαία στο μυαλό, φυσικά υπάρχουν δεκάδες που μου αρέσουν και ίσως, είτε άμεσα είτε έμμεσα, να έχω επηρεαστεί από το έργο τους.

Τι είναι αυτό που δίνει στις φωτογραφίες σας μια άλλη διάσταση;

Δεν γνωρίζω εγώ προσωπικά αν έχουν κάτι διαφορετικό οι φωτογραφίες μου και τι τις ξεχωρίζει από τις άλλες, αυτό θα το κρίνουν οι άλλοι, όχι εγώ. Απλά εγώ προσπαθώ να κάνω φωτογραφίες που να έχουν βάση στο πραγματικό συναίσθημα. Επίσης δεν μου αρέσει να σου αποκαλύπτεται αμέσως μια εικόνα, να τα δείχνει όλα από την αρχή. Μου αρέσει η αξία του υπαινιγμού ως μέσο για να κάνω τον θεατή να με εμπιστευτεί, θέλω να δίνω στο θεατή την προοπτική να συμπληρώνει και αυτός το έργο, μέσω της σκέψης του και του συναισθήματός του. Οι εικόνες μου δεν θέλω να πλησιάζουν την επιστήμη αλλά την ανθρωπιά. Νομίζω ότι μια πολύ καλή φωτογραφία είναι μια συμφωνία που παίζεται πάνω στα πιο λεπτά μας αισθήματα. Με το μαγικό άγγιγμα του κάλλους ,οι μυστικές χορδές της ύπαρξής μας ξυπνούν και πάλλονται και συγκινούμαστε ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα της ομορφιάς.

Το ασπρόμαυρο φόντο απεικονίζει ένα κόσμο που φεύγει και τον κρατά στη μνήμη ο φακός. Αυτό το γεγονός δεν αντιστέκεται και στη λήθη του χρόνου;

Αποφεύγω εντελώς το χρώμα για να μπορέσω να πυροδοτήσω τη φαντασία. Στις φωτογραφίες μου δεν βλέπει κανείς το πραγματικό, βλέπει τον κόσμο της φαντασίας και ό,τι φανταζόμαστε είναι σίγουρα πιο πραγματικό απ’ ό,τι θα μπορούσαμε να ζήσουμε. Ο χρόνος είναι σαρωτικός, τίποτα δεν του αντιστέκεται ,τίποτα δεν τον σταματάει, «με το χρόνο όλα περνούν, ακόμη και οι πιο ευχάριστες αναμνήσεις» λέει σ’ ένα υπέροχο τραγούδι του o Leo Ferré. Αν το εκφράσουμε κάπως πιο ποιητικά, με τις φωτογραφίες πετυχαίνω λίγο καλύτερα κάποια φρεναρίσματα απέναντι στη σαρωτική ταχύτητα του χρόνου, που και αυτά όμως κρατάνε λίγο, μέχρι την τελειωτική σύγκρουση.

Περνάτε μεγάλες περιόδους σε χώρες και με το φακό συλλέγετε το υλικό σας. Αλήθεια πώς ξεκινά το κάθε ταξίδι σας;

Το ταξίδι ξεκινά μέσα από την αυτοσυγκέντρωση και τη μοναξιά, μέσα από μια σκέψη, από έναν στίχο, μια εικόνα, ένα λουλούδι, ένα βλέμμα... αυτό σιγά-σιγά καλλιεργείται και δυναμώνει έως ότου είσαι έτοιμος να βγεις στο κατώφλι του σπιτιού σου και να κάνεις το πρώτο βήμα για εκεί που θα σε πάει η καρδιά και το βλέμμα των ματιών σου.

Τα θέματα που διαλέγετε είναι πρωτότυπα αλλά και ουσιαστικά. Δεν θέλουν όμως αυτές οι ενότητες τον χρόνο τους για να τις καταγράψετε και να τις κάνετε μια θεματική ενότητα;

Για να ολοκληρώσεις μια θεματική και να μπορείς να πεις ότι έχεις καταγράψει κάπως στο σύνολό του το θέμα χρειάζεται ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Θυμάμαι τον Anders Petersen που πήγαινε για αρκετά χρόνια στο καφέ Lehmitz για να ολοκληρώσει το θέμα του, την Ισπανίδα φωτογράφο Cristina Rodero που γύρισε όλη την Ισπανία και τον κόσμο για να ολοκληρώσει το θέμα της με τις θρησκευτικές τελετουργίες, τον Ελβετό Yves Leraîche που πέρασε αρκετά χρόνια στα χωριά της Ρουμανίας για να καταγράψει τη ζωή των τσιγγάνων και μας χάρισε ένα αριστουργηματικό βιβλίο με το θέμα αυτό. Εγώ για το πρώτο μου βιβλίο, το Music on the road, πέρασα 14 χρόνια σε διάφορα μέρη του κόσμου για να καταγράψω τους πλανόδιους μουσικούς και στο δεύτερο, το Οδησσός ονείρων έμεινα μεγάλα διαστήματα στην Οδησσό για να μπορέσω να νιώσω την πόλη και τους κατοίκους της.

Στο βιβλίο σας Μουσική του δρόμου ταξιδεύουμε μαζί σας με τη μουσική σε απίθανα μέρη. Αγαπά ο κόσμος τη μουσική;

Μόνο οι νεκροί δεν αγαπάνε τη μουσική... Σε όσα μέρη έχω ταξιδέψει, παντού οι άνθρωποι λατρεύουν τη μουσική, για χίλιους δυο λόγους ο καθένας, άλλοι για διασκέδαση, άλλοι για χαλάρωση, άλλοι για διαλογισμό...

Είχατε κανένα απρόοπτο γεγονός κατά τη συλλογή αυτών των φωτογραφιών;

Πάρα πολλά απρόοπτα...αλλά κωμικά και λίγα (ευτυχώς) δυσάρεστα. Πριν λίγα χρόνια είχα πάει στην Πολωνία για να φωτογραφίσω μια θρησκευτική τελετή. Στην επιστροφή μου στο αεροδρόμιο της Κρακοβίας, είχα περίπου 5 ώρες αναμονής για την επόμενη πτήση μου για την Αθήνα. Εκεί στο καφέ γνωρίστηκα μ’ έναν φοιτητή Πολωνό και αρχίσαμε να μιλάμε πίνοντας μπίρες, αυτός μετά από λίγο έφυγε, ενώ εγώ αρκετά ζαλισμένος σκέφτηκα να ξαπλώσω για μισή ωρίτσα. Λοιπόν σε πληροφορώ ούτε που άκουσα καθόλου από τα μεγάφωνα του αεροδρομίου που φώναζαν το όνομά μου για την πτήση, ξύπνησα μετά από μιάμιση ώρα αλλά ήταν ήδη αργά. Είχα χάσει το αεροπλάνο και περίμενα άλλες 24 ώρες για την επόμενη πτήση.

Έχετε εκδώσει δυο λευκώματα. Τι ακολουθεί στη συνέχεια;

Έχω εκδώσει μέχρι στιγμής δύο λευκώματα, και τα δύο από τις Εκδόσεις Ευρασία . Το πρώτο με τίτλο Μusic on the road είναι μια συλλογή από πλανόδιους μουσικούς από διάφορα μέρη του κόσμου .Το δεύτερο, Οδησσός ονείρων είναι μία επιλογή φωτογραφιών από τα ταξίδια μου στην Οδησσό της Ουκρανίας. Έχω συμμετάσχει επίσης με 12 φωτογραφίες σε μια ανθολογία ποιημάτων του Rilke με τίτλο Στον άνεμο μετέωρος θε να ‘μαι που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ελεγεία. Ακολουθεί ένα τρίτο λεύκωμα με τίτλο Σελίδες που ψιθυρίζουν με 117 φωτογραφίες από 22 χώρες, που έχουν σαν κεντρική ιδέα τη σιωπή, τη γαλήνη, το φευγαλέο... θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Μετρονόμος.

Παράλληλα κάνετε και εκθέσεις. Σε ποια μέρη έχετε εκθέσει φωτογραφίες;

Δεν θα έλεγα ότι έχω κάνει πολλές εκθέσεις. Μέχρι στιγμής έχω κάνει 10 ατομικές και εγώ πάρει μέρος σε 3 ομαδικές. Έχω συμμετάσχει για τα 200 χρόνια της Οδησσού με μια έκθεση στο ελληνικό ίδρυμα πολιτισμού στην Οδησσό, έχω πάρει μέρος στο Φεστιβάλ Αθηνών και έχω κάνει κάποιες ατομικές εκθέσεις στην γκαλερί που με αντιπροσωπεύει, στην Αίθουσα Τέχνης Αθηνών.

Αγαπάνε οι Έλληνες τη φωτογραφία;

Οι περισσότεροι Έλληνες δεν έχουν εκπαιδευτεί στο βλέμμα... γι’ αυτό πολλοί δεν καταλαβαίνουν τη φωτογραφία ως ένα μέσο έκφρασης, τη θεωρούν κάτι πάρα πολύ εύκολο και γι’ αυτό υποδεέστερη από τις άλλες τέχνες. Υπάρχει όμως ένα μικρό ποσοστό με αισθητική βλέμματος και καλλιέργεια συναισθήματος που ξέρει να αναγνωρίζει και να εκτιμά.

Τι θα απευθύνατε στους αναγνώστες μας που θα διαβάσουν τη συνέντευξή σας;

Τη σκέψη του Ιάπωνα κριτικού τέχνης Okakura Kakuzo: Ας ονειρευτούμε το φευγαλέο και ας μείνουμε στην όμορφη ανοησία των πραγμάτων.

Music on the road
Vassilis Koltoukis
Μετάφραση Αγάπιος Οικονομίδης
Ευρασία
160 σελ.
ISBN 978-618-5027-46-9
Τιμή: €27,87

 

Πηγή : diastixo.gr