Τζάντυ Νέλσον: «Θα σου χαρίσω τον ήλιο» κριτική του Μάνου Κοντολέων

2016-07-13 12:03

Οι Εκδόσεις Πατάκη εδώ και τριάντα χρόνια υποστηρίζουν τη λογοτεχνία για νεαρούς ενήλικες αναγνώστες (literature for young adults) κυκλοφορώντας μυθιστορήματα ξένων κυρίως, αλλά και Ελλήνων συγγραφέων που έχουν ως βάση τους την εφηβεία – πιο σωστά τη μετάβαση από την αρχή της εφηβείας στο τέλος της.

Μυθιστορήματα όπως αυτά των Κόρμιερ, Μπέρτζες, Φισκ, Πρέσλερ, Έιβι, Ντίκινσον κ.ά. είδαν το φως της δημοσιότητας και στη χώρα μας, επηρέασαν σε σημαντικό βαθμό και Έλληνες λογοτέχνες και παράλληλα διαπλάτυναν το είδος εκείνο της λογοτεχνίας που το χαρακτηρίζουμε ως «μυθιστόρημα ενηλικίωσης».

Η Νέλσον δείχνει πως την απασχολούν δυο βασικά θέματα: οι αδελφικές σχέσεις και ο σεξουαλικός προσανατολισμός, έτσι όπως διαμορφώνονται κατά τη διάρκεια της εφηβείας.

Οι νέες εκδοτικές συνθήκες έχουν δημιουργήσει τον όρο cross over μυθιστόρημα. Στην ουσία –με τρόπο πλέον ξεκάθαρο– τα έργα που εντάσσονται κάτω από αυτή την εκδοτική πρόταση ασχολούνται με τον ψυχισμό της εφηβείας, ως μιας περιόδου που στιγματίζει το ενήλικο άτομο. Άρα μπορούν να κρατήσουν το ενδιαφέρον όχι μόνο ενός νεανικού κοινού, αλλά και του κάθε ενήλικου αναγνώστη. Παράλληλα, δε, αυτήν τη θέση τους την υποστηρίζουν με μια γραφή που διαθέτει πληρέστατη λογοτεχνική επάρκεια και πολυσήμαντη δομική υπόσταση.

Συνεπείς σε αυτήν την πορεία υποστήριξης μιας τόσο δυναμικής λογοτεχνίας, οι εκδόσεις Πατάκη κυκλοφόρησαν (σε μια ενδιαφέρουσα μετάφραση της Αργυρώς Πιπίνη) το μυθιστόρημα Θα σου χαρίσω τον ήλιο της Τζάντυ Νέλσον.

Η νέα αυτή συγγραφέας από τις ΗΠΑ έκανε την πρώτη της εμφάνιση το 2011 με το μυθιστόρημα The sky is everywhere –και αυτό ανήκει στην κατηγορία των cross over μυθιστορημάτων– και αμέσως κέρδισε την εύνοια κοινού και κριτικών. Την ίδια επιτυχία έχει και το δεύτερο βιβλίο της I’ll give you the sun.

Σχετικά με τη βασική υπόθεση του έργου, αντιγράφω από το site του εκδότη: Η Τζουντ και ο δίδυμος αδερφός της, ο Νόα, είναι πολύ δεμένοι μεταξύ τους. Στα δεκατρία τους, ο κλειστός κι απομονωμένος Νόα, που ζωγραφίζει διαρκώς, ερωτεύεται το αγόρι της διπλανής πόρτας, ενώ η ριψοκίνδυνη Τζουντ σερφάρει στα κύματα του ωκεανού φορώντας κατακόκκινο κραγιόν και συνήθως μιλάει για λογαριασμό και των δυο τους. Τρία χρόνια αργότερα, στα δεκάξι τους, η Τζουντ και ο Νόα έχουν αποξενωθεί. Μια απώλεια κι όλα τα μυστικά που είναι πλεγμένα γύρω και μέσα τους, έχουν διαλύσει τη ζωή των διδύμων με διαφορετικό τρόπο για το καθένα. Μέχρι που η Τζουντ θα γνωρίσει έναν αλαζονικό, απρόβλεπτο άντρα, ο οποίος θα αποτελέσει την απροσδόκητη νέα δύναμη που θα αλλάξει και πάλι τις ισορροπίες. Ο Νόα διηγείται την ιστορία των πρώτων χρόνων. Η Τζουντ των κατοπινών. Αυτό που δεν συνειδητοποιούν είναι ότι καθένας γνωρίζει μόνο τη μισή ιστορία κι ότι αν έβρισκαν τον τρόπο να προσεγγίσουν ο ένας τον άλλον, θα μπορούσαν να ξαναφτιάξουν τον κόσμο...

Η Νέλσον, λοιπόν –και στα δυο της μυθιστορήματα– δείχνει πως την απασχολούν δυο βασικά θέματα: οι αδελφικές σχέσεις και ο σεξουαλικός προσανατολισμός, έτσι όπως διαμορφώνονται κατά τη διάρκεια της εφηβείας.

Παράλληλα και στα δυο της αυτά μυθιστορήματα δεν διστάζει από τη μια να κάνει βαθιά εξερεύνηση σε συναισθήματα και σκέψεις των εφήβων και από την άλλη να χρησιμοποιήσει μια ιδιαιτέρως αισθαντική και πολυδύναμη γλώσσα – «Ευχόμαστε με τα χέρια μας, αυτό κάνουμε ως καλλιτέχνες».

Καλλιτέχνες, λοιπόν, οι ήρωες – ένας από τους κεντρικούς άξονες του μυθιστορήματος. Αδέλφια παράλληλα – άρα και πιθανοί αντίζηλοι; Να, ένας ακόμα άξονας. Ο δημιουργός την ώρα που γεννιέται, τη στιγμή που συνειδητοποιεί το χάρισμα, όταν θα το υπερασπιστεί ή όταν θα το προδώσει. Θα έλεγα πως αυτός είναι ο καμβάς που πάνω του η Νέλσον απλώνει το σχέδιο της, την ιστορία των δίδυμων Νόα και Τζούντυ. Δυο έφηβοι που επειδή μοιάζουν σαν δυο σταγόνες νερό, εκφράζονται με εντελώς διαφορετικούς τρόπους. Ο ένας θα προδίδει τον ανδρισμό του, η άλλη θα μετατρέπει τη θηλυκότητα της σε επιθετική στάση. Θα διεκδικούν με πάθος την μονομερή αγάπη της μητέρας, την ίδια ώρα που δεν θα διστάζουν να θυσιάσουν ό,τι πλέον πολύτιμο έχουν και να το προσφέρουν ο ένας στον άλλο. Γονική προστασία ή ευνουχισμός; Καλλιτεχνική έπαρση ή αδελφικός αλτρουισμός; Αδιέξοδα που ίσως οδηγούν στην αυτοκτονία ή διέξοδοι που ανοίγουν νέες προοπτικές; Η εφηβεία έτσι όπως αρχίζει και θα τελειώσει; Ή μπορεί η πορεία προς την ενηλικίωση να φέρει την ανατροπή;

Γονική προστασία ή ευνουχισμός; Καλλιτεχνική έπαρση ή αδελφικός αλτρουισμός; Αδιέξοδα που ίσως οδηγούν στην αυτοκτονία ή διέξοδοι που ανοίγουν νέες προοπτικές; Η εφηβεία έτσι όπως αρχίζει και θα τελειώσει; Ή μπορεί η πορεία προς την ενηλικίωση να φέρει την ανατροπή;

Ερωτήματα που ο αναγνώστης τα παρακολουθεί μέσα από μια ενδιαφέρουσα δομή αφήγησης. Ο πρωτοπρόσωπος λόγος άλλοτε της Τζούντυ κι άλλοτε του Νόα κάνει συνεχή άλματα στο χρόνο και έτσι βοηθά όχι μόνο να περικυκλωθεί η εξιστόρηση των γεγονότων, αλλά και να φωτιστεί με πολυδύναμες φωτοσκιάσεις.

Πολλά είναι τα πλεονεκτήματα τούτου του μυθιστορήματος. Ας κρατήσουμε έστω και ένα – την ταύτιση μιας σύγχρονης μορφής αφήγησης με την ανάλυση μιας σημερινής έκφρασης νεανικών αναζητήσεων. Με άλλα λόγια, μια ολοκαίνουργια υλοποίηση cross over μυθιστορήματος εφηβείας.

Θα σου χαρίσω τον ήλιο
Τζάντυ Νέλσον
Μετάφραση: Αργυρώ Πιπίνη
Πατάκης
518 σελ.
ISBN 978-960-16-6589-4
Τιμή: €16,50

 

Πηγή : diastixo.gr