.png?ph=89752c26b8)
Το πορφυρό ρόδο του Καΐρου από το Cine-Δράση
Τετάρτη 19 Οκτωβρίου 2016, 8:15΄μμ, στο ΤΥΠΕΤ: «Μια από τις καλύτερες ταινίες για ταινίες που έχουν γυριστεί ποτέ». Time Magazine.
Το 1985 ο Woody Allen σκηνοθετεί την μαγική, νοσταλγική κωμωδία «Το Πορφυρό ρόδο του Καΐρου» όπου σχολιάζει τις ανθρώπινες αυταπάτες και τις λεπτές διαχωριστικές γραμμές που χωρίζουν την φαντασία από την πραγματικότητα και τα παραμύθια από την άχαρη καθημερινότητα. Ένα λυρικό και ποιητικό φιλμ για τις μαγικές δυνάμεις της 7ης Τέχνης και την συντριπτική και συχνά καθόλου αθώα επιρροή που αυτή ασκεί στις συνειδήσεις και τις ζωές των ανθρώπων.
Στους χαλεπούς καιρούς της οικονομικής και κοινωνικής κατάρρευσης, που ακολούθησε το μεγάλο κραχ του 1929 στις ΗΠΑ, η Σεσίλια, μια φτωχή, μοναχική και καταθλιπτική σερβιτόρα, παντρεμένη με έναν άξεστο, άνεργο και αλκοολικό σύζυγο που την τρομοκρατεί στο σπίτι και κατασπαταλά τα δικά της λεφτά στα ζάρια, περνά τον ελεύθερο της χρόνο στο σινεμά, που εκείνη την εποχή αποτελούσε για πολλούς αμερικανούς την πλέον φθηνή διέξοδο από την από τη εφιαλτική καθημερινή πραγματικότητα της φτώχειας, της ανεργίας και της αντικομουνιστικής υστερίας. Καθώς είναι ευφάνταστη εθίζεται στην παρακολούθηση χολιγουντιανών ρομάντζων. Δραπετεύει, «ξεχνά τις λύπες της», όπως λέει, βλέποντας στην οθόνη πλούσιους, γενναίους και αήττητους ήρωες, που αγαπούν με πάθος, χωρίς υστεροβουλία και θυσιάζονται για το αντικείμενο του έρωτά τους. Ενθουσιάζεται από την πλέον πρόσφατη, ένα τυπικό κοσμοπολίτικο μελόδραμα (σαπουνόπερα θα το λέγαμε σήμερα) «Το Πορφυρό ρόδο του Καΐρου», το οποίο βλέπει πολλές φορές ταξιδεύοντας μαζί του στην εξωτική Αίγυπτο και σε αριστοκρατικά γκαλά.
Κατά τη διάρκεια της τελευταίας προβολής εμβρόντητη αυτή, οι συν-θεατές της στην κινηματογραφική αίθουσα, αλλά και οι υπόλοιποι πρωταγωνιστές της ταινίας παρακολουθούν κάτι μαγικό. Ένας από τους ήρωες, ο γοητευτικός Τομ Μπάξτερ, που συστήνεται ως αρχαιολόγος, ποιητής και εξερευνητής και ο οποίος παρακολουθεί τη Σεσίλια κάθε φορά που αυτή επισκέπτεται το σινεμά, δραπετεύει από την οθόνη με σκοπό να της εξομολογηθεί τον παράφορο έρωτα που του έχει εμπνεύσει. Η αγάπη της Σεσίλια τού έδωσε σάρκα και οστά, τη δύναμη να κάνει το άλμα να περάσει στον άγνωστό του πραγματικό κόσμο και με αυτήν ως συνοδό να μυηθεί στα θαύματα της ζωής.
Η κίνηση του αυτή προκαλεί χάος και εξωπραγματικές καταστάσεις. Οι θεατές στην κινηματογραφική αίθουσα διαμαρτύρονται και ζητούν τα λεφτά τους πίσω. Οι υπόλοιποι χαρακτήρες της ταινίας περιφέρονται άσκοπα στην μεγάλη οθόνη, οργισμένοι κι αμήχανοι. Βγάζουν στην επιφάνεια τον εγωκεντρισμό τους, διαφωνούν για τη λύση του προβλήματος, ενώ κάποιοι από αυτούς απολαμβάνουν την πρόσκαιρη απελευθέρωση τους από τα σεναριακά και σκηνοθετικά δεσμά. Οι χολιγουντιανοί παραγωγοί ανήσυχοι στην σκέψη μιας οικονομικής αποτυχίας και έντρομοι στην προοπτική οι χαρακτήρες των ταινιών να αναπτύσσουν δική τους βούληση και αυτόνομη δράση, στέλνουν τον ηθοποιό Τζιλ Σέπερντ, που υποδύεται τον Τομ, να αποπλανήσει την Σεσίλια. Και εδώ αρχίζει να μπερδεύεται η φαντασία με την πραγματικότητα.
Ο φανταστικός χαρακτήρας είναι ευγενικός και ρομαντικός, ο πραγματικός άνθρωπος που τον ενσαρκώνει, είναι κυνικός και αλαζόνας. Γοητευμένη και από τους δύο, η Σεσίλια μεταμορφώνεται κυριολεκτικά και ανθίζει σαν το ρόδο του Καΐρου. Εγκαταλείπει το σύζυγο της για να γνωρίσει το όνειρο. Αλλά σύντομα θα διαπιστώσει ότι αυτό που ζει είναι μια απατηλή κινηματογραφική «πραγματικότητα», ένα φανταστικό παιχνίδι που ορίζεται από το σενάριο και τις επιλογές του σκηνοθέτη. Και θα προσγειωθεί.
Ο Woody Allen, ο σκηνοθέτης με το ιδιόμορφο στυλ, το περίεργο χιούμορ και τη μοναδική ικανότητα να «βγάζει» από τους ηθοποιούς του τον καλύτερό τους εαυτό, αποφεύγει εδώ τη γνωστή φόρμουλα με τους νευρωτικούς Νεοϋορκέζους, που έχουν προβλήματα με τις κάθε είδους σχέσεις τους και φτιάχνει μια ταινία που εμπεριέχει μια άλλη ταινία. Με αφετηρία το υπέροχο σουρεαλιστικό εύρημα της απόδρασης του ήρωα από την οθόνη και διάφορα σεναριακά και σκηνοθετικά τεχνάσματα όπως η μεταφορά από το ασπρόμαυρο στο έγχρωμο οριοθετεί την θέση του κινηματογράφου στην κοινωνία, υμνεί και ταυτόχρονα αμφισβητεί την κινηματογραφική τέχνη, την μεγαλύτερη αγάπη της ζωής του, ενώ προβληματίζεται για την επικίνδυνη γοητεία που αυτή και το «σταρ σύστεμ» ασκούν στους θεατές.
Οι ερμηνείες των ηθοποιών είναι θαυμάσιες. Η Mia Farrow, που εδώ κάνει την 5η συνεργασία της με τον τότε σύζυγό της, υποδύεται μοναδικά το ρόλο της Σεσίλια προσδίδοντας του γοητεία και ντροπαλότητα. Ο δε Jeff Daniels, στον πρώτο του πρωταγωνιστικό ρόλο ενσαρκώνει τέλεια τόσο τον Τομ όσο και τον Τζιλ. Οι αντιδράσεις του υπόλοιπου καστ από όπου δραπετεύει ο ήρωας στοιχειοθετούν μερικές από τις καλύτερες στιγμές του φιλμ. Η φωτογραφία αποτυπώνει με μοναδικό τρόπο άλλοτε την επιθυμία της Σεσίλια να αποδράσει από τη μίζερη ζωή της και άλλοτε την αναπόφευκτη επιστροφή στη σκληρή πραγματικότητα.
Η ταινία έχει τιμηθεί με αρκετά βραβεία, ανάμεσα τους το βραβείο BAFTA Καλύτερης Ταινίας και Καλύτερου Πρωτότυπου Σεναρίου (1985), το Βραβείο FIPRESCI στο Φεστιβάλ Καννών, το Βραβείο Cesar Καλύτερης Ξένης Ταινίας και άλλα.
Διάρκεια: Διάρκεια 82’. Σκηνοθεσία-Σενάριο: Woody Allen. Dick Hyman. Πρωταγωνιστούν: Mia Farrow, Jeff Daniels, Danny Aiello, Irving Metzman, Stephanie Farrow, David Kieserman, Elaine Grollman.