Θωμάς Κοροβίνης: «Σκίρτημα ερωτικόν»

2018-03-08 17:29

Με το δύσκολο εγχείρημα της προσωπικής αφήγησης ενός διάσημου προσώπου σε μια πολύ προσωπική στιγμή αυτογνωσίας καταπιάνεται ο Θωμάς Κοροβίνης στο βιβλίο του Σκίρτημα ερωτικόν – Ο Κ. Π. Καβάφης εις την Πόλιν, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άγρα.

Δεν πρόκειται απλά για ένα σκίρτημα ερωτικό, αλλά για το πρώτο σκίρτημα και, μάλιστα, απαγορευμένου έρωτα, όπως το φαντάστηκε ο Θωμάς Κοροβίνης για λογαριασμό του ποιητή Κωσταντίνου Καβάφη.

Μπαίνει τόσο στη θέση του, που μιλάει και με τη γλώσσα της εποχής του ποιητή. «Δεν θα κρύψω ότι (δεν) είμαι φίλος της καθαρευούσης, αλλά πιστεύω ότι ότε γίνεται χρήσις αυτής με τόσην χάριν και τελειότητα οι δυσκολώτεροι κριταί επηρεάζονται». Γλώσσα που φαίνεται η πλέον ταιριαστή για μια τέτοια αφήγηση και δεν ξενίζει καθόλου τον σύγχρονο αναγνώστη. Στιχουργός και ο ίδιος ο συγγραφέας, μπορεί να κατανοήσει την ποίηση στην ψυχή του Έλληνα Αλεξανδρινού.

Το πρώτο ερωτικό σκίρτημα για τον ποιητή το φαντάζεται στην Κωνσταντινούπολη, όπου ζει ο παππούς του και έχει πάει επίσκεψη με τη μητέρα και τα αδέλφια του. Μελετητής του ελληνικού και του λαϊκού τουρκικού πολιτισμού ο Θωμάς Κοροβίνης, έχοντας ζήσει ο ίδιος για οχτώ χρόνια στην Κωνσταντινούπολη, μεταφέρει γλαφυρά το ιδιαίτερο χρώμα αυτής της πόλης, όπως θα μπορούσε να το δει ένας νεαρός ερωτευμένος.

Τι σημασία έχει αν ο έρωτάς του θα μείνει χωρίς ανταπόκριση; Τι σημασία έχει αν το αντικείμενό του δεν είναι μια όμορφη νεαρή αλλά ένας όμορφος νεαρός; Ο συγγραφέας φαντάζεται τον Καβάφη, έχοντας πια γίνει γνωστός ποιητής, στα 60 του χρόνια, να αναπολεί τον πρώτο του έρωτα, για τον οποίο ποτέ δεν έχει μιλήσει. Έναν έρωτα, όμως, που σημάδεψε πολλούς από τους στίχους του.

«Έχων πλέον υπερβεί και το εξηκοστόν έτος του βίου μου, κατατρύχομαι ζωηρώς υπό εμμόνων, νεανικών μου κυρίως, ερωτικών αναμνήσεων, ένιαι μάλιστα εξ αυτών, έχουν, ως φαίνεται, εντός μου "βρυκολακιάσει"».

Αυτή την ανάμνηση επιχειρεί να ανασυνθέσει. Δεκαεννέα χρόνων λοιπόν ο Κωνσταντίνος Καβάφης, όταν συνειδητοποιεί ότι σκίρτημα ερωτικό του προκαλούν οι όμορφοι νεαροί. Ο νεαρός Καβάφης, γνώστης θεμάτων ιστορικών, αναρωτιέται για ποιο λόγο άραγε η επιθυμία του προς ομοφύλους του μπορεί να θεωρηθεί νοσηρή, δεδομένου ότι η αρχαία ελληνική ιστορία αλλά και η βιβλική εποχή είναι γεμάτη με έρωτες παρόμοιους. «Είχον επίσης μελετήσει τα σχετικά περί συνάψεως γάμων επισήμων μεταξύ ανδρών κατά την βυζαντινήν εποχή, ως περί του ακολάστου αυτοκράτορος Βασιλείου του Μακεδόνος έχει μεθ’ ιστορικών αποδείξεων παραδοθεί, ότι δηλαδή ετέλεσε γάμον μετ’ ανδρός παρούσης μάλιστα της βασιλομήτορος ως μάρτυρος». 

Μπορεί η αφήγηση να μην είναι του ίδιου του ποιητή, είναι όμως σχεδόν σίγουρο ότι θα την ενέκρινε. Η εποχή του δεν επέτρεψε να περάσει η γραφή του το όριο για την περιγραφή του ομόφυλου έρωτα. Το κάνει με τέχνη για χάρη του ο Θωμάς Κοροβίνης.

Καθώς θυμάται και τον Σουλεϊμάν τον νομοθέτη που κοιμόταν με τον Έλληνα Δημήτρη, ο οποίος ανήλθε στο αξίωμα του Μεγάλου Βεζίρη, τον ταυτίζει με τον δικό του έρωτα, με τον αλλόθρησκο Χασάν ο οποίος φροντίζει τον κήπο του παππού του.

Καθώς θα νιώθει τα εμπόδια προς την εκπλήρωση του έρωτά του θα αναφωνήσει εσωτερικά «Ω κατηραμένοι οι ηθικολόγοι! Αρχαιόθεν είθισται επί τας κεφαλάς ημών των ηδονιστών να πίπτη η σφοδρά και εξημμένη οργή των ανεράστων».

Η ομορφιά του νεαρού Χασάν περιγράφεται με τρόπο που κάνει τον αναγνώστη να θέλει να περάσει το χέρι του μέσα στα μαύρα μαλλιά του, τα οποία έχει κόψει άτεχνα κάποιος ατζαμής μπαρμπέρης. «... δι’ έναν αρρενωπόν και καλλίγραμμον άνδρα το κοστούμι του Αδάμ είναι το πλέον κατάλληλον ένδυμα». Ο έρωτας δανείζεται λέξεις ποίησης και περιγράφεται σαν κάτι ευχάριστο αλλά συγχρόνως βασανιστικό. «Εβίουν μίαν δοκιμασίαν, μίαν εμπειρίαν αλγολαγνίας, καταστάς ακούσιος δεσμώτης ερωτικής ειρκτής, ήτις ουδόλως εγνώριζον πού με πηγαίνει».

Το πρώτο ερωτικό άγγιγμα θα συμβεί σε ένα τούρκικο χαμάμ, σε ένα περιβάλλον μυσταγωγικό όσο και αισθησιακό. Δεν θα είναι όμως με τον Χασάν. Ο Χασάν σε όλη τη διάρκεια του αφηγήματος δείχνει να μην έχει αντιληφθεί τα αισθήματα που προκαλεί στον εγγονό του αφεντικού του. Εξάλλου, ο νεαρός ποιητής δεν διαθέτει ίχνος θάρρους για να μπορέσει να του εκδηλώσει τι νιώθει γι' αυτόν. Η έλλειψη θάρρους προς εκπλήρωση των ερωτικών του επιθυμιών είναι κάτι, εξάλλου, που χαρακτηρίζει όλο τον βίο του, όπως εκμυστηρεύεται στον αναγνώστη.

Σε εκείνο όμως το αισθησιακό χαμάμ, υποκύπτει για πρώτη φορά σε παίγνια ερωτικά με άλλον νέο «έχοντος παράστημα υψηλόν και κατατομήν κλασικού κούρου, εκπάγλου τω όντι καλλονής... Είτα ο μύστης και ανάδοχός μου εις τον πρώτον μου έρωτα, ο γητευτής του οποίου η άνεσις έδειχνε άνθρωπον ξεθαρρεμένο...Πάντα ταύτα συνέβησαν λάθρα εις μίαν κώχην, εν είδει αποδυτηρίου...»

Ο ποιητής, με τη βοήθεια της πένας του Θωμά Κοροβίνη, διακόπτει ενίοτε την αφήγησή του για τον νεαρό Χασάν και τη φορά που βρέθηκαν να κάνουν μαζί βόλτα στην Κωνσταντινούπολη για θέλημα του παππού του για να αναφερθεί στην τέχνη του.

«Τυγχάνω αθεραπεύτως λάτρης της γραφής, όμως εφύλαξα τον εαυτόν μου από του να καταστεί ναρκισσευόμενον θύμα της καθ’ έξιν πολυγραφίας. [...] Η κλοπή εις την τέχνην είναι αθέμιτος, ισούται με κολάσιμον υφαρπαγήν πνευματικού προϊόντος. Η δε μίμησις σε εκθέτει εντελώς και σε καθιστά εύκολον και γελοίον τυχοδιώκτην...»

Λάτρης της γραφής και ο συγγραφέας, σε ένα ολιγοσέλιδο αφήγημα, εβδομήντα σελίδων, μας μεταφέρει σε μια Κωνσταντινούπολη που διεγείρει τις αισθήσεις, μια Κωνσταντινούπολη που σε καλεί να ερωτευτείς. Μια Κωνσταντινούπολη όπως θα μπορούσε να την έχει περιγράψει ο Καβάφης όταν ένιωσε το πρώτο απαγορευμένο ερωτικό σκίρτημα.

Μπορεί η αφήγηση να μην είναι του ίδιου του ποιητή, είναι όμως σχεδόν σίγουρο ότι θα την ενέκρινε. Η εποχή του δεν επέτρεψε να περάσει η γραφή του το όριο για την περιγραφή του ομόφυλου έρωτα. Το κάνει με τέχνη για χάρη του ο Θωμάς Κοροβίνης στο τελευταίο του βιβλίο. Στην αρχή του βιβλίου, εξάλλου, παραθέτονται στίχοι του Καβάφη από τα κρυμμένα ποιήματα. «Το χρέος σου είναι να ενδίδεις, να ενδίδεις πάντοτε εις τας Επιθυμίας, που είναι τα τελειότατα πλάσματα των τελείων θεών».

 

Σκίρτημα ερωτικόν
Ο Κ. Π. Καβάφης εις την Πόλιν
Θωμάς Κοροβίνης
Άγρα
80 σελ.
ISBN 978-960-505-275-1
Τιμή: €9,50

 

 

πηγή : diastixo.gr