Θοδωρής Παπαϊωάννου: «Σιλουανή»

2017-12-20 11:47

Με κινητήριο μοχλό τη δύναμη της φιλίας και σταθερή αναφορά την αγάπη για την ελληνική φύση, η Σιλουανή, η κεντρική ηρωίδα του Θοδωρή Παπαϊωάννου στο ομώνυμο πρώτο μυθιστόρημά του για παιδιά και εφήβους, μας συστήνεται με τον πιο γοητευτικό τρόπο. Τη γνωρίζουμε πρώτα μέσα από τα μάτια του Κωστή και της Διαμαντίας, δύο ξαδέρφια της που μαζί με τους γονείς τους πηγαίνουν να περάσουν τις καλοκαιρινές τους διακοπές στο σπίτι της οικογένειάς της στο βουνό. Στη συνέχεια γίνεται η πρωταγωνίστρια, καθώς με τη γενναιότητα, την αποφασιστικότητα και την οξυδέρκειά της μυεί τα δύο παιδιά στη συναρπαστική καθημερινότητά της, όπου κυριαρχεί η διαδραστικότητά της με την εξοχή και τους θησαυρούς της.

Ο Κωστής και η Διαμαντία είναι παιδιά της πόλης. Δίδυμα αδέρφια, μέλη μιας συνηθισμένης αστικής οικογένειας, που αγαπούν την τεχνολογία και τις ανέσεις που αυτή συνεπάγεται. Η προοπτική των καλοκαιρινών διακοπών στο βουνό, σ’ ένα μέρος απομακρυσμένο από τον «πολιτισμό», φαντάζει στα μάτια τους σαν μια αγγαρεία, κάτι που δέχονται να κάνουν αναγκαστικά, ακολουθώντας τους γονείς τους. Ωστόσο φτάνοντας εκεί, και κυρίως μετά τη συνάντηση με την ξαδέρφη τους που φαίνεται τόσο διαφορετική σε όλα, αρχίζουν σιγά σιγά να αλλάζουν γνώμη, να αναθεωρούν τις απόψεις τους και να ανακαλύπτουν τον εαυτό τους.

Μέσα από μια σειρά συναρπαστικές περιπέτειες, όπου άλλοτε κυριαρχεί η δράση, άλλοτε η συναισθηματική και κοινωνική αφύπνιση και άλλοτε η οικολογική συνείδηση, η Διαμαντία και ο Κωστής αλλά και η Σιλουανή επανεκτιμούν τις αξίες της ζωής, τη φιλία, την αλληλεγγύη και την προσφορά. Μια ιστορία από το παρελθόν με κακή κατάληξη αλλά και με σημαντικά μαθήματα ζωής, η αναμέτρηση με μια παρέα νταήδων, η εξόρμηση σε μια σπηλιά, η παρακολούθηση της ζωής μιας αρκούδας, η συμμετοχή σ’ ένα τοπικό πανηγύρι είναι εμπειρίες και γεγονότα που θα αλλάξουν και τους τρεις. Γιατί και η Σιλουανή, από την πλευρά της, βρίσκει στήριγμα στα ξαδέρφια της. Την απόφαση να αντιμετωπίσει τους νταήδες του χωριού την παίρνει όταν είναι και τα ξαδέρφια της εκεί. Όπως η Σιλουανή εμπνέει τα ξαδέρφια της, έτσι κι εκείνα την εμπνέουν, αν και η δική τους επιρροή δεν φαίνεται τόσο κατάφωρα επειδή είναι πιο έμμεση και συναισθηματική κυρίως. Ενώ τα δίδυμα επηρεάζονται πιο φανερά από τη Σιλουανή, κάτι που αντικατοπτρίζεται στην αλλαγή των συνηθειών και τη μετατόπιση των ενδιαφερόντων τους. Άλλωστε και τα δύο αδέρφια είχαν μέσα τους όλα τα στοιχεία που τους επέτρεψαν να εναρμονιστούν με τη ζωή στο βουνό. Το περιβάλλον της πόλης ήταν που είχε αλλάξει τον τρόπο σκέψης τους και είχε στρέψει το ενδιαφέρον τους σε άλλα πράγματα, στα εφήμερα υλικά αγαθά. Με το που βρίσκονται στο κατάλληλο περιβάλλον, ξυπνάει μέσα τους η αγάπη για τη φύση, η ανάγκη για επικοινωνία μαζί της.

Ο συγγραφέας, εκπαιδευτικός στο επάγγελμα (έχει μεγάλη σημασία αυτό, καθώς το αντικείμενο της δουλειάς του έχει να κάνει άμεσα με παιδιά, επομένως είναι σε θέση να γνωρίζει την ψυχοσύνθεσή τους και να ακτινογραφεί τις αντιδράσεις τους – άλλωστε, όπως σημειώνει στο οπισθόφυλλο του βιβλίου, την έμπνευση για τη Σιλουανή την άντλησε από μια μαθήτριά του με αυτό το όνομα), πλάθει την κεντρική του ηρωίδα με φροντίδα και αγάπη, τονίζοντας τα στοιχεία του χαρακτήρα της που την κάνουν ξεχωριστή. Σχεδόν τα πάντα που αφορούν τη Σιλουανή είναι μαγικά, ακόμα και το πώς ήρθε στον κόσμο ή πώς πήρε το όνομά της. Ό,τι σχετίζεται μ’ εκείνη χαρακτηρίζεται και από κάτι μεταφυσικό. Παρ’ όλα αυτά, είναι γήινη και αληθινή – και στο τέλος της μέρας, δεν είναι και τόσο διαφορετική από τα ξαδέρφια της. Η ουσιαστική διαφορά της είναι ότι εκείνη ακολούθησε τους φυσικούς νόμους και δεν άφησε να την αλλοτριώσει η ενασχόλησή της με πράγματα που θα την απομάκρυναν από τη φύση και τα θαύματά της. Σε απόλυτη συνάρτηση με το πολύ ταιριαστό όνομά της (το «Σιλουανή» προέρχεται από τον Silvanus, θεότητα των δρυμών των Λατίνων), είναι ένα παιδί του βουνού, της εξοχής. Επικοινωνεί με τη φύση γύρω της μ’ έναν ιδιαίτερο τρόπο. Παρατηρεί τις μικρές λεπτομέρειες που μπορεί να περάσουν απαρατήρητες από κάποιον με συνηθισμένο βλέμμα. Γι’ αυτήν, οι πυγολαμπίδες που φωτίζουν το σκοτάδι την ίδια ώρα κάθε απόγευμα είναι ένα θέαμα μοναδικό, το οποίο δεν χάνει ποτέ. Έχει μεγάλη καρδιά και ξεχωρίζει ενστικτωδώς το καλό από το κακό. Ξέρει καλά ότι ο εκκεντρικός Σώκος, που όλοι θεωρούν τρελό, είναι απόλυτα λογικός. Μπορεί να διακρίνει τα καλά στοιχεία που κρύβει ο νταής Γιώργης πίσω από την αγένεια και την αγριάδα που χρησιμοποιεί σαν άμυνα για να καλύπτει συναισθηματικά κενά και να επιβάλλεται σε όσους θεωρεί πιο αδύναμους. Με τον αυθόρμητο και δοτικό της χαρακτήρα, βγάζει το καλό από όλους όσους συναναστρέφεται. 

Μέσα από μια σειρά συναρπαστικές περιπέτειες, όπου άλλοτε κυριαρχεί η δράση, άλλοτε η συναισθηματική και κοινωνική αφύπνιση και άλλοτε η οικολογική συνείδηση, η Διαμαντία και ο Κωστής αλλά και η Σιλουανή επανεκτιμούν τις αξίες της ζωής, τη φιλία, την αλληλεγγύη και την προσφορά.

Η Σιλουανή είναι το χρονικό ενός καλοκαιριού που δεν θα είναι το ίδιο για κανέναν από τους ήρωες. Ακόμα και οι γονείς των παιδιών, αν και δεν συμμετέχουν στις δραστηριότητές τους, επηρεάζονται κι εκείνοι από την αρμονία και την ατμόσφαιρα ευτυχίας που κάθε μέρα γίνεται όλο και πιο δυνατή. Κανείς βέβαια δεν αλλάζει εντελώς, κάτι τέτοιο είναι πολύ δύσκολο να γίνει. Η αλλαγή έχει να κάνει με την ανακάλυψη και την αποδοχή άλλων πτυχών του εαυτού μας των οποίων την ύπαρξη αγνοούσαμε ή για τις οποίες αδιαφορούσαμε. Όλα αυτά τα στοιχεία συμπληρώνουν την προσωπικότητα του κάθε ανθρώπου και την ολοκληρώνουν. Ο Κωστής και η Διαμαντία αναπόφευκτα θα επανέλθουν στις συνήθειές τους γυρίζοντας στην πόλη και στον συνηθισμένο τρόπο ζωής τους, ωστόσο οι εμπειρίες που αποκόμισαν από τις διακοπές στο βουνό αποτελούν και για τους δύο μια πολύτιμη παρακαταθήκη από την οποία θα αντλούν ενέργεια, δύναμη, ιδέες και έμπνευση όποτε το έχουν ανάγκη. Μετά το τέλος κάθε περιπέτειας, βλέπουν και τα αντίστοιχα όνειρα. Άλλες φορές αυτά σχετίζονται με ό,τι είδαν και έζησαν μέσα στη μέρα, άλλοτε έχουν χαρακτήρα, θα λέγαμε, προφητικό και προμηνύουν κάτι που πρόκειται να συμβεί την επόμενη μέρα. Από ένα σημείο και πέρα, προστίθενται και τα όνειρα της Σιλουανής. Αυτό υποδεικνύει τον στενό και στέρεο δεσμό που χτίζουν τα τρία ξαδέρφια μέσα από τη συντροφικότητα και την αλληλεγγύη που χαρακτηρίζει τη σχέση τους.

Με την καθαρότητα του λόγου και την αμεσότητα των χαρακτήρων, η Σιλουανή είναι ένα πολύ ωραίο ανάγνωσμα για παιδιά και εφήβους (και όχι μόνο), με την ασπρόμαυρη εικονογράφηση της Ντανιέλας Σταματιάδη να θυμίζει σκίτσα σε ημερολόγιο – σε συσχετισμό και με τη δεύτερη πρωταγωνίστρια του βιβλίου, τη Διαμαντία, που όλες τις νέες εμπειρίες και τις περιπέτειες που ζει τις αποτυπώνει σε ζωγραφιές στο σημειωματάριό της. Είναι όμως και ένα εξαιρετικά χρήσιμο βιβλίο. Αναδεικνύει με τρόπο λυρικό και συνάμα εύληπτο την ανάγκη της «συνομιλίας» του ανθρώπου με τη φύση και φωτίζει όλα τα καλά συνεπακόλουθα των δραστηριοτήτων που σχετίζονται με αυτήν. Οι μικροί πρωταγωνιστές γίνονται κοινωνοί γεγονότων, τα οποία, μέσα στο αστικό πλαίσιο που είχαν συνηθίσει τα παιδιά, θα φαίνονταν ασήμαντα ή και θα περνούσαν απαρατήρητα, ωστόσο είναι ιδιαίτερα σημαντικά για τη φυσική αλυσίδα και, κατά συνέπεια, για την ευρύτερη έννοια της φύσης που περιλαμβάνει και το ανθρώπινο στοιχείο.

 

Σιλουανή
Θοδωρής Παπαϊωάννου
Εικονογράφηση: Ντανιέλα Σταματιάδη
Ίκαρος
228 σελ.
ISBN 978-960-572-173-2
Τιμή: €10,90

 

 

πηγή : diastixo.gr