«Τελευταία έξοδος - Ρίτα Χέιγουορθ» την Τετάρτη από το Cine - Δράση ! Τετάρτη 10 Αυγούστου, 9:00 το βράδυ, στο 2ο Γυμνάσιο Βριλησσίων (Ταϋγέτου & Ξάνθης)

2016-08-05 18:07

«Όποια κι αν είναι η φυλακή σου, υπάρχει πάντα ελευθερία μέσα σου». Το 1947, ο Άντι Ντυφρένς, ένας νεαρός επιτυχημένος τραπεζίτης, άνθρωπος ήρεμος και χαμηλών τόνων συλλαμβάνεται για το φόνο της γυναίκας του και του εραστή της που βρέθηκαν δολοφονημένοι στο κρεβάτι με τέσσερις σφαίρες ο καθένας. Δικάζεται και παρά το γεγονός ότι δηλώνει στο δικαστήριο κατηγορηματικά αθώος και όπως αποδεικνύεται αργότερα έτσι και είναι, καταδικάζεται σε δις ισόβια, ποινή, την οποία εκτίει πίσω από τα ψηλά κάγκελα της αποτρόπαιης φυλακής Shawshank.

Όπως διηγείται αργότερα ο φίλος του: «Το πρώτο βράδυ του στη φυλακή του κόστισε ένα πακέτο τσιγάρα. Πολλοί έγκλειστοι τον έβρισκαν ψηλομύτη. Ήταν ήσυχος, περπατούσε και μιλούσε λες και όλα ήταν φυσιολογικά. Έκανε την βόλτα του στην αυλή, όπως ένας άντρας στο πάρκο χωρίς έγνοιες και στενοχώριες, λες και είχε ένα αόρατο παλτό που τον προστάτευε από αυτό το μέρος». Εκεί έρχεται σε επαφή με το σκληρό, απάνθρωπο και διεφθαρμένο σωφρονιστικό σύστημα των ΗΠΑ, την απληστία του διευθυντή, τη βία και την παράνομη συναλλαγή ανάμεσα σε δεσμοφύλακες και κρατούμενους. Υφίσταται μια σειρά παρενοχλήσεις και βίαιες συμπεριφορές από όλους, που στο ήπιο του χαρακτήρα του αναγνωρίζουν ένα πιθανό θύμα. Παρόλα αυτά μένει όρθιος και αξιοπρεπής.

Γνωρίζεται με τον Έλις Ρέντινγκ (Ρεντ) έναν αφροαμερικανό ισοβίτη που δηλώνει και ο «μόνος ένοχος σε όλη τη Shawshank». Ανάμεσα τους ξεκινάει μια σχέση φιλίας και παρά στις αντίξοες συνθήκες και το κλειστοφοβικό περιβάλλον της φυλακής βαθαίνει και χαρακτηρίζεται από ισχυρό αλληλοσεβασμό και υποστήριξη. Με τη βοήθεια Ρεντ θα κερδίσει σταδιακά την εμπιστοσύνη των συγκρατουμένων του και την εύνοια του διευθυντή και των υπόλοιπων σωφρονιστικών υπαλλήλων. Εκμεταλλευόμενος τις γνώσεις του στα οικονομικά και την γενικότερη παιδεία του κρατάει τα λογιστικά βιβλία του διευθυντή Νόρτον και των περισσότερων σωφρονιστικών υπαλλήλων. Τους δίνει συμβουλές για το πώς να κάνουν επικερδείς επενδύσεις των οικονομιών τους. Ξεπλένει τα κέρδη του Νόρτον από κάθε είδους βρώμικη δουλειά όπως η παράνομη και καταχρηστική «αξιοποίηση» των κρατουμένων (για παράδειγμα τους ενοικιάζει σε εργολάβους δημοσίων έργων, προσφέροντας φθηνή εργασία και κερδίζοντας μίζες). Σαν αντάλλαγμα ο Άντι κάνει ό,τι μπορεί για να βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσης μέσα στη φυλακή. Οργανώνει, ανανεώνει και εμπλουτίζει τη βιβλιοθήκη ανοίγοντας αλληλογραφία με την πολιτεία. Ο εγκλεισμός του στη Shawshank δεν αλλάζει μόνο τον ίδιο, αλλά και τους γύρω του και την ίδια την φυλακή. Με το πέρασμα του χρόνου καθιερώνεται ένα κλίμα αξιοπρέπειας και σεβασμού.

Ο Ρεντ διαθέτει την ικανότητα να βρίσκει διάφορα «περίεργα» πράγματα από τον εκτός φυλακής κόσμο, με τα οποία εφοδιάζει τους έγκλειστους. Ο Άντι του ζητά ένα σφυρί με το οποίο θα συνεχίσει το χόμπι του να δημιουργεί μικρά πιόνια σκακιού από πέτρα. Αργότερα του ζητάει μία αφίσα της Ρίτα Χέηγουορθ και στη συνέχεια μία της Μέριλιν Μονρόε και της Ράκελ Γουέλς, τις οποίες αναρτά σε περίοπτη θέση στον τοίχο του κελιού του χωρίς κανείς να μπορεί να φανταστεί τη σχέση που μπορεί να έχουν αυτές με το διακαή πόθο του για ελευθερία. Στον κύκλο των δύο φίλων ενσωματώνεται ένας άρτι αφιχθείς καταδικασμένος για κλοπές ο οποίος τους πληροφορεί ότι στην φυλακή που ήταν προηγούμενα άκουσε έναν κρατούμενο να κομπάζει ότι είχε διαπράξει τους φόνους για τους οποίους έχει καταδικαστεί ο Άντι. Ενημερώνουν το διευθυντή, ο οποίος φοβούμενος ότι με την αποφυλάκιση του Άντι κινδυνεύουν να αποκαλυφθούν οι απάτες του, όχι μόνον δεν πράττει τα νόμιμα για την απελευθέρωση του, αντίθετα σκληραίνει τη στάση του και τον στέλνει στην απομόνωση.

Μετά την έξοδό του από την απομόνωση ο Άντι αρνείται αρχικά να συνεχίσει το ξέπλυμα χρημάτων, λυγίζει όμως όταν ο Νόρτον τον απειλεί ότι θα κάψει τη βιβλιοθήκη και θα άρει την προστασία του. Εξηγεί στον Ρεντ πως μόνο η ελπίδα για ελευθερία τον κρατά ζωντανό και του εξομολογείται το όνειρο του να ζήσει στο Ζουιτανέχο, ένα χωριό στο Μεξικό, δίπλα στον Ειρηνικό Ωκεανό. Ο Ρεντ ανησυχεί για την ψυχική υγεία του Άντι, ειδικά όταν μαθαίνει ότι προμηθεύτηκε ένα σκοινί μήκους δύο μέτρων από έναν άλλο κρατούμενο. Παρόλα αυτά του υπόσχεται πως αν και όποτε αποφυλακιστεί θα επισκεφτεί ένα συγκεκριμένο χωράφι στο Μπάξτον, για να πάρει ένα πακέτο που είναι θαμμένο εκεί. Το επόμενο πρωί οι δεσμοφύλακες βρίσκουν το κελί του Άντι άδειο. Ο ήρωας μας, 19 χρόνια μετά τον εγκλεισμό έχει βρει το δρόμο για την ελευθερία, έχει δραπετεύσει. Αλλά πώς;

Ο σκηνοθέτης αντιμετωπίζει λιτά και χωρίς καμία τάση υπερβολής το θέμα του, ισορροπεί θαυμάσια ανάμεσα στην απλή περιγραφή και την πλήρη σκιαγράφηση των χαρακτήρων αναδεικνύοντας τις υψηλές αξίες της φιλίας, της αξιοπρέπειας της ελπίδας για μια ελεύθερη ζωή που σπάνια θα περίμενε κάποιος να αναπτυχθούν και να επιβιώσουν στις ζοφερές συνθήκες της φυλακής. Το σκηνικό περιβάλλον είναι ρεαλιστικό, ψυχρό, σκοτεινό και μυστηριώδες.

Όλοι οι ηθοποιοί δίνουν υπέροχες, σχεδόν συνταρακτικές ερμηνείες. Ξεχωρίζουν ο Τιμ Ρόμπινς (Άντι) και ο πάντα εκπληκτικός αφροαμερικανός Μόργκαν Φρήμαν (Ρεντ). Όλοι οι συντελεστές συμβάλλουν στη δημιουργία μιας καθηλωτικής, σκοτεινής, γεμάτης αγωνία και δίψα για λύτρωση ταινίας, που μένει στη μνήμη του θεατή για πολύ μετά το εκπληκτικό τέλος της, εξιτάρει την φαντασία και κορυφώνει τη συγκίνηση του σε όλη τη διάρκεια της, τον ψυχαγωγεί αλλά και τον φέρνει αντιμέτωπο με πολλά εσωτερικά ερωτήματα περί ηθικής, δικαίου, αλήθειας, αλληλοκατανόησης και υποστήριξης.

Η ταινία είχε 7 υποψηφιότητες για Όσκαρ. Δεν κέρδισε όμως κανένα, γιατί την ίδια χρονιά σάρωσε ο «Forest Gamp» μια ταινία που πολλοί είδαμε τότε αλλά ελάχιστοι θα θέλαμε να ξαναδούμε και επιπλέον ήταν και παραμένει όνειρο απλησίαστο για έγχρωμο ηθοποιό να πάρει το Όσκαρ (για Α΄ αντρικού ρόλου είχε προταθεί ο Φρήμαν). Έμεινε όμως κλασική εξαιτίας, κυρίως, της τρομακτικής ανταπόκρισης του κοινού. Σύμφωνα με την αξιολόγηση των χρηστών κατέχει σήμερα την πρώτη θέση ανάμεσα στα καλύτερα 250 φιλμ στο IMDb (Internet Movie Dara Base) την μεγαλύτερη και πληρέστερη βάση δεδομένων στο διαδίκτυο για τον κινηματογράφο. Το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου (AFI) έχει συμπεριλάβει το "Τελευταία Έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ" στη λίστα «AFI 100 Χρόνια 100 Επευφημίες» όπου καταλαμβάνει την 23η θέση και τη λίστα «AFI 100 Χρόνια 100 Ταινίες», όπου βρίσκεται στην 72η θέση.

ΗΠΑ, 1994. Διάρκεια: 142΄. Σκηνοθεσία: Frank Darabont. Σενάριο: Frank Darabont, βασισμένο στο βιβλίο Stephen King "Rita Hayworth and Shawshank Redemption" (1982). Πρωταγωνιστούν: Tim Robbins, Morgan Freeman, Bob Gunton, William Sadler, Clancy Brown, Gil Belllows, Mark Rolston, James Whitmore.