Τατιάνα Ζωγράφου: συνέντευξη στη Χαριτίνη Μαλισσόβα

2016-12-14 09:53

Συνομιλήσαμε με την Τατιάνα Ζωγράφου για το βιβλίο της με τίτλο Τι θα έκανα αν ήμουν Άι-Βασίλης, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καλέντη. Στο πρώτο της βιβλίο για παιδιά αφηγείται μια ιστορία γραμμένη με χιούμορ και ευαισθησία, έναν ύμνο στην παιδική ματιά και στη μουσική που κρύβει μέσα της, ζωγραφισμένη ποιητικά από τη Μάρια Μπαχά. Ένα «μανιφέστο» για παιδιά με αίτημα έναν πιο δίκαιο, πιο όμορφο κόσμο για μικρούς και μεγάλους. Μια θαυμάσια αφορμή για συζήτηση, σκέψη και δράση.

Η Τατιάνα Ζωγράφου είναι συνθέτρια, νηπιαγωγός και δασκάλα μουσικής. Απόφοιτος του τμήματος Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, έχει κάνει μεταπτυχιακά στην Αγγλία με αντικείμενό της τη μουσική στην Εκπαίδευση καθώς και σπουδές κλασικού τραγουδιού.Πρόσφατα ξεκίνησε διδακτορικό στο τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής του Παν/μίου Θεσσαλίας με θέμα «Μουσική και Διαπολιτισμική Εκπαίδευση». Από 26 χρονών εργάζεται στο Αρσάκειο Νηπιαγωγείο Ψυχικού και συνθέτει τραγούδια. Έχει επτά δισκογραφικές εργασίες στο ενεργητικό της. Έχει μελοποιήσει στίχους του Σπύρου Βλέτσα, της Ιουλίτας Ηλιοπούλου, της Βεατρίκης Σαμπατάκου, του Γιώργου Χρονά και άλλων. Τα τραγούδια αυτά τα έχουν τραγουδήσει σπουδαίοι ερμηνευτές του τόπου μας όπως η Μαρία Φαραντούρη, ο Τάσος Αποστόλου, η Νένα Βενετσάνου, ο Βαγγέλης Γερμανός, η Σαβίνα Γιαννάτου, η Ειρήνη Δερέμπεη, ο Κώστας Ζαμπούνης, ο Δημήτρης Ζερβουδάκης, η Ελεονώρα Ζουγανέλη, ο Κώστας Θωμαΐδης, ο Χρήστος Θηβαίος, ο Αλκίνοος Ιωαννίδης, η Αφροδίτη Μάνου, ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, η Δάφνη Πανουργιά, η Σοφία Παπάζογλου, ο Βασίλης Παπακωσταντίνου, ο Κωστής Ρασιδάκις, ο Διονύσης Σαββόπουλος, ο Τάσης Χριστογιαννόπουλος και άλλοι πολλοί. Συνεργάζεται από 25 χρονών με τους «Κόκκινους γάτους», τους αφοσιωμένους συνεργάτες της μουσικούς.

Πολλές φορές οι μουσικοί παίζουν διεκπεραιωτικά. Πολλές φορές οι δάσκαλοι της μουσικής κάνουν μάθημα με τρόπους που είναι πολύ μακριά από τη μουσική. Κατά τρόπο ανάλογο, πολλές φορές στα σχολεία μας ζούμε με τρόπους που βρίσκονται πολύ μακριά από το πώς χτίζεται η γνώση. «Παίζουμε μάθημα», αλλά δεν διδάσκουμε το χτίσιμο της γνώσης και της καλλιέργειας.

Το πρώτο σας βιβλίο είναι γραμμένο για παιδιά, με αναφορά στις επιθυμίες τους από τον αγαπημένο τους Άγιο Βασίλη. Μιλήστε μας γι’ αυτό.

Τα ίδια γίνονται Άγιος Βασίλης! Προσπαθώ να μην πειράξω την όλη μυθολογία γύρω από τον εορταστικό και αγαπητό Άγιο Βασίλη. Αυτός καλώς να ορίσει. Χρειαζόμαστε την αφέλεια της πίστης στο μύθο του. Κάπως όμως πρέπει να αναρωτηθούμε για το αν δίνεται σε όλα τα παιδιά η δυνατότητα να ονειρευτούν με αφέλεια. Πρέπει να μπορούμε να προβληματιστούμε για τις όψεις της αδικίας και της ανισότητας που υπάρχουν στον κόσμο σήμερα. Το βιβλίο αυτό προ(σ)καλεί τα παιδιά να αναρωτηθούν για τις επιθυμίες τους, να αναρωτηθούν για τον αληθινό κόσμο που τα περιβάλλει. Μας καλεί να τρυπήσουμε τις σαπουνόφουσκες...

Δραστηριοποιείστε στο χώρο της εκπαίδευσης. Από την εμπειρία σας, λοιπόν, θεωρείτε ότι τα παιδιά αντιλαμβάνονται την «ανάγκη» να ξεφύγουν από την εξάρτησή τους από τα υλικά αγαθά;

Τα παιδιά προσκολλώνται στα υλικά αγαθά όταν κανείς δεν κάνει παρέα μαζί τους. Μερικά παιδιά το αντιλαμβάνονται αυτό και διεκδικούν με κάθε τρόπο, ακόμα και βίαια, να τους δώσει κάποιος σημασία. Άλλα, πάλι, κυριολεκτικά νοσούν όπως οι παχύσαρκοι άνθρωποι. Είναι ένα αίσθημα συνεχούς πείνας αλλά και κορεσμού. Τα παιδιά χρειάζονται πάνω από όλα επαφή με την οικογένειά τους, ζεστασιά από τους δασκάλους τους και φίλους, πολλούς καλούς φίλους να μοιραστούν τα παιχνίδια τους μαζί τους. Τα υλικά αγαθά, όπως και σε μας τους ενήλικες έτσι και στα παιδιά, διευκολύνουν ως ένα βαθμό τη ζωή μας, αλλά δεν γεμίζουν τη μοναξιά όταν αυτή έχει εγκατασταθεί στα σπίτια μας είτε και στο ευρύτερο περιβάλλον μας, μέσα στην έξαρση του ατομισμού που έχει σαν πάχνη σκεπάσει τα πάντα.

Πόσο συνέβαλε η κρίση σ’ αυτό;

Η κρίση μάς ανάγκασε να περιοριστούμε σε σχέση με τα καταναλωτικά αγαθά τα οποία θεωρούσαμε αναγκαία και βοήθησε εν μέρει στην απεξάρτηση όλων μας από αυτά και στην ιεράρχηση με διαφορετικό τρόπο των αναγκών μας. Ταυτόχρονα οδήγησε σε έξαρση του κυνισμού, οδηγώντας προς ακραίες θέσεις απόρριψης του Άλλου. Το βιβλίο αυτό επιχειρεί να επανατοποθετήσει τη σκέψη μας, να κάνει πιο κριτική τη ματιά μας σε σχέση με όσα συμβαίνουν γύρω μας, αλλά ταυτόχρονα να ζεστάνει τις καρδιές μας επιστρέφοντας σε ακριβές αξίες.

Γιατί δεν συνοδεύετε το βιβλίο με ένα cd με μουσική, αφού έχετε ανάλογη δραστηριότητα στο πρόσφατο παρελθόν;

Σε όλα τα προηγούμενα βιβλία που συνοδεύονται από τη μουσική μου, η μουσική δεν έχει απλώς διακοσμητική θέση. Η μουσική δεν είχε κάτι να προσδώσει σε αυτό το βιβλίο. Δεν είναι βιβλίο μυθοπλασίας. Είπα εντελώς αυθόρμητα και χωρίς πολύ σκέψη στο διαφημιστικό σποτάκι που φτιάχτηκε σε σχέση με το βιβλίο ότι «μερικές φορές νιώθει την ανάγκη κανείς να κλείσει τη μουσική για να τον ακούσουν οι άλλοι». Έτσι και έγινε. Ωστόσο θα παίξουμε πολλή μουσική στις παρουσιάσεις μας!

Οι μουσικοί παίζουν νότες αλλά όχι μουσική. Πόσο νομίζετε ότι συμβαίνει στη δημόσια εκπαίδευση κάτι ανάλογο;

Σας ευχαριστώ για την ωραία ερώτηση. Πολλές φορές οι μουσικοί παίζουν διεκπεραιωτικά. Πολλές φορές οι δάσκαλοι της μουσικής κάνουν μάθημα με τρόπους που είναι πολύ μακριά από τη μουσική. Κατά τρόπο ανάλογο, πολλές φορές στα σχολεία μας ζούμε με τρόπους που βρίσκονται πολύ μακριά από το πώς χτίζεται η γνώση. «Παίζουμε μάθημα», αλλά δεν διδάσκουμε το χτίσιμο της γνώσης και της καλλιέργειας.

Θεωρείτε ότι ένα βιβλίο πρέπει να εκπαιδεύει; Με ποιον τρόπο;

Όχι με την έννοια του διδακτισμού. Καθόλου μάλιστα. Τα βιβλία μυθοπλασίας δίνουν τόσα υπέροχα πράγματα στα παιδιά. Λ.χ., το νέο και απίθανο βιβλίο της Χριστίνας Φραγκεσκάκη Ζωγράφισέ μου ένα σπίτι, και αυτό σε εικονογράφηση Μάριας Μπαχά, που μιλάει στα παιδιά για την παιδική τους ηλικία! Στο μικρό μου βιβλίο προσπάθησα να θέσω ζητήματα δίχως να ενδώσω στον διδακτισμό. Προσπάθησα να ακούσω και μετά να δώσω φωνή στα παιδιά. Μετά από είκοσι χρόνια στην εκπαίδευση, ίσως και να μου επιτρέπεται κάτι τέτοιο, τι λέτε; Φυσικά σε αυτό είχα συνοδοιπόρο μου τη ζωγράφο Μάρια Μπαχά που έκανε πολύχρωμες εικόνες τις μελωδίες που αναδύθηκαν από τις σκέψεις των δύο πρωταγωνιστών της ιστορίας μας, του Άγη και της Λεωνής. Χωρίς τις ζωγραφιές της το βιβλίο αυτό δεν θα ακούμπαγε πάνω στις παιδικές ψυχές.

Στο βιβλίο σας –μεταξύ άλλων– αναφέρετε και τους μεγάλους που υποτιμούν τη νοημοσύνη των παιδιών. Πόσο η λογοτεχνία βοηθά ώστε να αποτρέπεται η κατεύθυνση αυτή;

Η λογοτεχνία ανοίγει το μυαλό μας και τη σκέψη μας. Όσο πιο πολύ διευρύνει κάποιος τους ορίζοντές του τόσο πιο δύσκολο είναι κάποιος άλλος να έρθει και να υποτιμήσει τη νοημοσύνη μας. Τα παιδιά όμως είναι ευάλωτα, και μπορεί εύκολα κάποιος να τα εκμεταλευθεί, να τα χειραγωγήσει προσφέροντας τους πολιτιστικά σκουπίδια. Εμείς οι εκπαιδευτικοί πρέπει κάθε μέρα να σκεφτόμαστε αυτό το πράγμα και να στεκόμαστε κοντά συναισθηματικά στα παιδιά μας.

Το βιβλίο σας είναι κι ένα βιβλίο για μεγάλους;

Ίσως. Μας τη «λέει» λίγο, ωστόσο. Μια συνάδελφός μου είπε ότι εάν ένας αξιωματικός του στρατού δει τη σελίδα με τον φαντάρο με τα βατραχοπέδιλα θα ενοχληθεί. Ας ενοχληθεί. Δεν μπορώ να κάνω κάτι γι’ αυτό. Και οι μουσικοί και οι πολιτικοί μπορεί να νιώσουν το ίδιο. Σημαίνει αυτό ότι δεν πρέπει να λέμε τίποτε; Προτείνω σε όλους μας να βλέπουμε πιο κριτικά τη ζωή μας, αρχίζοντας από το να μπορούμε να δούμε το τι κάνουμε οι ίδιοι με λίγο χιούμορ και ανοιχτή διάθεση.

Η λογοτεχνία ανοίγει το μυαλό μας και τη σκέψη μας. Όσο πιο πολύ διευρύνει κάποιος τους ορίζοντές του τόσο πιο δύσκολο είναι κάποιος άλλος να έρθει και να υποτιμήσει τη νοημοσύνη μας.

Ποιοι είναι οι δικοί σας αγαπημένοι συγγραφείς παιδικών βιβλίων;

Όταν ήμουνα παιδί είχα «ρουφήξει» κυριολεκτικά τη Ζωρζ Σαρρή και την Άλκη Ζέη. Πιο μικρή είχα ερωτευθεί το Ανθρωπάκι της Γιολάντας Πατεράκη... και τον Μπαρμπαμπαμπά! Τώρα ως μητέρα έχω ξεχωρίσει την Πολυξένη της Στέλλας Μιχαηλίδου, τα βιβλία στα οποία έχω συνεργαστεί με τον Κώστα τον Μάγο, το Ελίτσα ή Παπαρούνα του Μάνου Κοντολέων, τον Μικρό Ερμή του Τριβιζά, τα Γενέθλια της γιαγιάς του Μπουλώτη αλλά και το Εγώ τα ξέρω όλα για τη δασκάλα μου των Ναταλί Ντελεμπάρ και Ορελί Μπλανς, το ποιητικό, μουσικό Χειμωνόσπιτο του Δημήτρη Κάσσαρη και πολλά άλλα.

Εσείς ποιο δώρο θα ζητήσετε από τον Άι-Βασίλη, και τι δώρα θα προσφέρατε αν ήσασταν ο Άι-Βασίλης;

Ξέρετε, από τον Άι-Βασίλη θέλω ξανά την «Poison» του Christian Dior, που τη φόραγα συνέχεια στα νιάτα μου! Τώρα, αν ήμουν έγω Άι-Βασίλης, θα ήθελα να έχω πιο πολύ χρόνο να βοηθάω τους αδύναμους συνανθρώπους μας και να τους δίνω κουράγιο. Προς το παρόν, ετοιμάζουμε μια συναυλία στο Αναρρωτήριο Πεντέλης (πρώην ΠΙΚΠΑ), την Κυριακή 11 Δεκεμβρίου στις 13:00, όπου θα παρουσιάσουμε τα τραγούδια μας από το Μια νότα μου χτυπά το τζάμι σε 40 ορφανά παιδιά, στο πλαίσιο του χριστουγεννιάτικου παζαριού που διοργανώνει ο Σύλλογος «ΑΓΑΠΩ- ΠΡΟΣΦΕΡΩ», τα έσοδα του οποίου θα πάνε για την κάλυψη αναγκών των παιδιών αυτών. Θα έρθετε; Επίσης, σας καλώ όλους το άλλο Σάββατο 17/12 και ώρα 12:00 στο βιβλιοπωλείο «Ιανός», στην επίσημη παρουσίαση του βιβλίου μου.

 

Τι θα έκανα αν ήμουν Άι-Βασίλης
Εορταστικό μανιφέστο για μικρούς και μεγάλους
Τατιάνα Ζωγράφου
Εικονογράφηση: Μάρια Μπαχά
Καλέντης
32 σελ.
ISBN 978-960-594-018-8
Τιμή: €14,00

 

 

 

Πηγή : diastixo.gr