Ποίηση-Μαργαρίτα Παπαγεωργίου: «Αλίπλοος ουρανός» κριτική της Μαρίας Λαμπαδαρίδου-Πόθου

Ες αεί περιιπτάμενος
Σκοτεινός ναυαγός του φωτός

Ποιητικές εικόνες σαν μικροί φάροι μέσα στην ομίχλη της κοσμικής αμφιβολίας. Η ποίηση της Μαργαρίτας Παπαγεωργίου είναι μαζί και συμβολισμοί μιας μεταφοράς ή και αναφοράς των κοσμικών στοιχείων και πλασμάτων σε έννοιες αρχετυπικές, σε μια ποιητική απαρχή των όντων.

Ανάμεσα στα πλάσματα του βιβλίου της είναι ο κάβουρας, είναι ο γλάρος, είναι το ψάρι, είναι ο αχινός, το κοχύλι. Της θάλασσας πλάσματα όλα, με τον γλάρο να «περιίπταται» ανάμεσα στη θάλασσα και στον ουρανό. Ένας γλάρος Ιωνάθαν που ονειρεύεται τον ουρανό και, κάποιες φορές, η ποιήτρια τον ταυτίζει με το βαθύτερο Εγώ της. Νομίζω πως είναι από τα πιο σημαντικά της συλλογής τα δύο ποιήματά της «Γλάρος Ι» και «Γλάρος ΙΙ». Υπάρχει εκεί μια αγωνία ταύτισης του ποιητικού της Εγώ με την ανάγκη να ανυψωθεί, να αναταθεί, να ενωθεί με το ουρανικό μυστήριο που απλώνεται χρησμικό και αινιγματικό πάνω από τη θάλασσα, στο απέραντο γαλάζιο.

Δεν ξέρω γιατί, πες μου εσύ,
Που μου ’δωσες γλάρου μορφή
Στα χαμηλά για να πετώ

Ο ποιητικός λόγος της είναι δουλεμένος και ώριμος, με μεταφορές και αναφορές σε σύμβολα και υπαρξιακές αγωνίες, και η μεγάλη της αρχαιοελληνική παιδεία δίνει μια ιδιαίτερη αξία στην πρώτη αυτή δυναμική παρουσία της.

Σαν να επιζητεί να μεταμορφωθεί η ίδια σε γλαροπούλι, για να πετάξει ψηλά. Ζητά τη μοίρα του γλάρου για να ονειρεύεται πως μπορεί να σπάσει το «τσόφλι τ’ ουρανού».

Αχ! Έλα, γλάρε μου
Εγώ το χέρι μου το καψερό
Εσύ το φτέρωμα το ουρανικό
[...]
να σπάσω – επιτέλους
το τσόφλι τ’ ουρανού
τ’ ακούς, τ’ ακούς το σχίσμα του γλαυκού;

Έτσι περιμένοντας από αυτό το «σχίσμα του γλαυκού» να «ξεχυθεί η νοητή λάμψη», αυτή που θα φτάσει ίσαμε τα «σκιερά μύχια/ των βαθύσκιωτων βυθών μου», όπως γράφει, επισημαίνοντας και πάλι την ποιητική της ταύτιση όχι μόνο με τα φτερά του γλάρου, αλλά και με τους βυθούς της θάλασσας.

Ιδιαίτερο είναι και το ποίημά της «Θαλασσεύουσα πολιτεία», και εμένα μου έδωσε μια αναφορά στην προέκταση της Λήμνου που λεγόταν Χρύση και καταποντίστηκε από μεγάλο σεισμό.

Βούλιαξε η νήσος η χρυσή
καταποντίστηκε από σεισμό
ηφαίστειο άνοιξε ρήγμα βαθύ
στον υποθαλάσσιο φλοιό
[...]
Κι άξαφνα μέσα απ’ τη ρωγμή
αναδύθηκε κυανογέννητη νήσος ιερή
πυριγενής

Αν πας, σήμερα ακόμα, στο ακρωτήρι εκείνο της Λήμνου, θα δεις τις στέγες των κτισμάτων που βυθίστηκαν σ’ εκείνον τον μακρινό καιρό, κάπου δύο ή δυόμισι χιλιάδες χρόνια π.Χ. Και από τότε η Λήμνος ονομάστηκε πυρόεσσα ή πυριγενής. Ακόμα, θα βρεις εκεί γύρω πέτρες κόκκινες σαν αίμα, έτσι όπως βγήκαν από τη λάβα. Και η Μαργαρίτα Παπαγεωργίου περπάτησε εκεί νοερά –ή και πραγματικά– με την ποιητική της ματιά.

Θέλω να επισημάνω την πλούσια γλώσσα και τις αρχαιοπρεπείς λέξεις που χρησιμοποιεί με μεγάλη άνεση, σαν να είναι λέξεις σημερινές, όπως «ο ορίζοντας γίνεται αλιπόρφυρος/ κι ο πόντος φέγγει αλίγλαυκος».

Να κι η Καμένη της Θήρας εκεί
Γράμματα αλλοτινής ζωής
Πολιτεία αλίπεδος και αλιτενής

«Η Καμένη της Θήρας» είναι μια άλλη ηφαιστειογενής περίπτωση, κάπως διαφορετική από αυτή της Λημνιακής Χρύσης. Και πιστεύω πως αυτός ο καταποντισμός, για την ποιήτρια, σημαίνει μια αλληγορική μεταφορά στον καταποντισμό της ανθρώπινης ύπαρξης μέσα σε βυθούς σκοτεινούς και ανεξερεύνητους.

Η ποιητική συλλογή Αλίπλοος ουρανός της Μαργαρίτας Παπαγεωργίου αξίζει να διαβαστεί και να εκτιμηθεί. Ο ποιητικός λόγος της είναι δουλεμένος και ώριμος, με μεταφορές και αναφορές σε σύμβολα και υπαρξιακές αγωνίες, και η μεγάλη της αρχαιοελληνική παιδεία δίνει μια ιδιαίτερη αξία στην πρώτη αυτή δυναμική παρουσία της.

Αλίπλοος ουρανός
Μαργαρίτα Παπαγεωργίου
Γαβριηλίδης
35 σελ.
ISBN 978-960-576-339-8
Τιμή € 8,52

 

Πηγή : diastixo.gr