Ποίηση-Αντώνης Ζαΐρης: «Ανήσυχη περιπλάνηση» κριτική της Τούλας Ρεπαπή

2016-09-22 17:03

Ένα σύνολο από πενήντα δύο ποιήματα αποτελούν την ποιητική συλλογή του Α. Ζαΐρη. Μέσα σε αυτήν, παραινέσεις, νοσταλγία, αναμνήσεις, διαπιστώσεις, αναζητήσεις, ερωτηματικά, καθώς και η ελπίδα της άνοιξης και του ταξιδιού.

Ο Αντώνης Ζαΐρης, με γλαφυρότητα στη γραφή δοσμένη με μέτρο, περιγράφει εικόνες που αποπνέουν ρομαντισμό, ελπίδα, το φως της άνοιξης, την έλξη του έρωτα και την επιθυμία/αγωνία του ταξιδιού.

Ωστόσο, το πάθος, η τρυφερότητα, η αναζήτηση, το κενό και το ανικανοποίητο γίνονται υδάτινα κύματα που ενώνουν αλλά και χωρίζουν. Δίπλα σε αυτά, τα κοχύλια, ο φάρος και η βάρκα γίνονται οι βασικές του εμπνεύσεις, με τον ουρανό, τη θάλασσα και τα μάτια να είναι το γαλάζιο που χρωματίζει τα ποιήματά του. Όλα μαζί υπονοούν τη φυγή, την ελπίδα και την ανικανοποίητη ανθρώπινη ουσία που αναζητά συνεχώς. Επίσης, ο θάνατος ή το τέλος εμφανίζονται στην ποίησή του σαν νομοτέλεια. Όταν, όμως, συμβαίνει στους νέους, τότε το τέλος εμφανίζεται σαν έλλειψη δικαιοσύνης, ή σαν βουδιστικό Κάρμα. Αλλά ποιος μπορεί να μιλά για το δίκαιο ή το άδικο του θανάτου; Ποιος μπορεί να κρίνει τους νόμους της δημιουργίας. Ένας ποιητής; Ίσως!

Εικόνες θολές, θαμπές, δημιουργούνται μέσα στους στίχους του, αφήνοντας τον αναγνώστη όχι μόνο να δει το είδωλό πίσω από αυτές αλλά να αναγνωρίσει και το δικό του από τα συναισθήματα που του έχουν προκληθεί. Μοιάζει ο Αντώνης Ζαΐρης να θέλει έτσι να εκφραστεί για να αφήσει χώρο στον αναγνώστη να ερμηνεύσει τις εικόνες αυτές και να χωρέσει και ο ίδιος μέσα. Όσο εξελίσσεται η ποιητική του αφήγηση τόσο πιο βαθιά μπαίνει όχι μόνο στην ύπαρξη του ανθρώπου αλλά μπαίνει και στην ίδια τη δημιουργία, και τα ερωτηματικά της. Τότε γίνεται πιο κατανοητός και ασαφής ταυτόχρονα. Η ευλάβεια και η κατάνυξη βρίσκουν χώρο στην ποίηση του σαν ένα καμπαναριό που αγγίζει την ειλικρίνεια και την αρετή. Και το βράδυ, όταν έρχεται η ώρα τύψεων και σκέψεων, το συνεχές ερώτημα της φυγής και του αποκλεισμού ορθώνει ένα ερωτηματικό: «Και να ξεφύγω, που θα πάω;». Τότε, το στερέωμα παρουσιάζεται σαν φυγή και ελπίδα.

Αν και στην ποίησή του υπάρχει ο έρωτας, το φως της αισιοδοξίας, η ομορφιά, το κάλλος, η ανήσυχη άνοιξη, γεμάτη από ανθούς, μέλι, ευωδιές, ήλιο, νιότη και φως, ωστόσο, δάχτυλα τραγουδούν στις χορδές μιας κιθάρας την πίκρα. Τότε, για ποιο ταξίδι μιλά άραγε ο Α.Ζ.; Μήπως για το ταξίδι/διαδρομή της ζωής;

Αλλού, μια επιφανειακή κοινωνία προβάλει τη χλιδή της ενώ, μέσα από τη συνένωση αδελφών και ανθρώπων, υπαινίσσεται την παγκοσμιοποίηση. Αναφερόμενος, δε, στον ηγέτη, καταγράφει τη μοναχική του πορεία, καθώς και των άλλων γύρω. Η απομόνωση/ μοναξιά των ανθρώπων μοιάζει να είναι και αυτό ένα σύγχρονο φαινόμενο, μεγεθυμένο και από την παγκοσμιοποίηση.

Γενικότερα η ζωή στην ποίηση του Α.Ζ. αποτυπώνει την αίσθηση του ανικανοποίητου και του ανεκπλήρωτου που κουβαλά η ψυχή του ανθρώπου, ενώ η ευτυχία, κάτι διάφορο από τη δυστυχία, μοιάζει να εξαρτάται από τους άλλους.

Χρόνος και νερό συνυπάρχουν μέσα στο σήμερα, στο αύριο, στον ποταμό, στη θάλασσα, στις μέρες, στο χρόνο. Όλα, ρέουν και κυλούν, όταν ταυτόχρονα η ελεύθερη σκέψη χτίζει τη γέφυρα της ατομικότητας προς το σύνολο. Σχέση με το χρόνο, έχει επίσης και η συνείδηση, η οποία προβάλλει σαν ένα μείγμα από έλλειψη αντοχής, τύψεις, κύκλους του μυαλού και απολογισμούς που διεισδύουν στην «υψικάμινο των αμαρτιών», περιγράφοντας έτσι τη σχέση και του ανθρώπου με το χρόνο.

Η μεταφυσική κάνει και αυτή την εμφάνισή της και δίνει τη δική της ερμηνεία, παρουσιάζοντας τη ζωή σαν δρομολόγια της ψυχής, καθώς πηγαίνει και έρχεται. Μέσα από αυτή την επανάληψη αποτυπώνονται όχι μόνο οι κύκλοι της ζωής και το ανεκπλήρωτο του «δρομολογίου», αλλά αποτυπώνεται και η σχέση της ύπαρξης με τη δημιουργία. Μέχρι την τελείωσή της. Ωστόσο, το τέλος –σύμφωνα με τον ποιητή–, αν και άλλοτε γλυκό και άλλοτε άδικο, πάντα είναι δρομολόγιο/ προορισμός για ένα ταξίδι μακρινό. Για πού άραγε; Για τα άστρα;

Όμως το βράδυ, τότε είναι η ώρα που στην ψυχή χωρούν όλα. Ευτυχία ! Τι μπορεί να είναι άραγε; Και ο Α.Ζ. λέει, ένα αχνιστό σπιτικό φαγητό! Πόσες μυρωδιές και πόσα συναισθήματα, θαλπωρής και νοσταλγίας πλημμυρίζουν το μυαλό! Όταν όλα γύρω έχουν αλλάξει, και η τελευταία εναπομείνασα γειτονιά, της Καισαριανής, έρχεται να το υπενθυμίσει με τον άναρχο τσιμεντένιο βιασμό της Αθήνας.

Η ποιητική προσπάθεια του Αντώνη Ζαΐρη αποπνέει μια υπόγεια και παράξενη τρυφερότητα, μέσα από τη δωρικότητα των λέξεων τις οποίες επιλέγει ο ίδιος για να εκφραστεί.

Ο Αντώνης Ζαΐρης, με γλαφυρότητα στη γραφή δοσμένη με μέτρο, περιγράφει εικόνες που αποπνέουν ρομαντισμό, ελπίδα, το φως της άνοιξης, την έλξη του έρωτα και την επιθυμία/αγωνία του ταξιδιού. Οι λέξεις που χρησιμοποιεί –παρόλο που είναι ποίηση– δεν λάμπουν το φέγγος τους, αλλά λειτουργούν σαν εργαλεία που θα δώσουν βαρύτητα στα νοήματα και θα αφήσουν τον αναγνώστη να δει πέρα και πίσω από αυτές. Η ομοιοκαταληξία δεν έχει θέση στους στίχους του, παρουσιάζεται σε ελάχιστα, μεταξύ πρώτου και τρίτου ή δεύτερου και τέταρτου στίχου. Ενώ, εκφραζόμενος με ανατροπές, δίνει σφρίγος στην ποίησή του. Ερωτικός, τρυφερός, τολμηρός, ορμητικός, διεκδικητικός και ταυτόχρονα φοβισμένος, αφήνει τον έρωτα να αποτυπώνει το πάθος των αισθήσεων και το εφήμερο της διάρκειας του. Ταυτόχρονα, τονίζει και το δισυπόστατο της ανθρώπινης φύσης, με τη σκοτεινιά της ψυχής και το φως του ήλιου, ενώ η ομορφιά έχει δύο διαφορετικές εκφράσεις. Άλλοτε είναι επιθετική, ενώ αλλού είναι το κάλλος μιας καταπράσινης κοιλάδας που αγγίζει την ουράνια ευλογία. Μέσα στην ποιητική του συλλογή μιλά για αρμονία, ισορροπία και κάλλος. Ο άνθρωπος είναι στο κέντρο, γεμάτος από αναζητήσεις, αμφισβητήσεις, ερωτηματικά, αδιέξοδα, ελπίδες, τοίχους, έρωτα, πάθος, τέλος, ή Θάνατο. Το σύμπαν συμμετέχει και αυτό μέσα από το χρόνο. Και στη δημιουργία η ψυχή αποτυπώνεται σαν να είναι ένα κομμάτι μιας ευθείας, στην γραμμή του σύμπαντος. Και μια έκρηξη –Big Bang– να συσκοτίζει, να πλημμυρίζει αγωνία, να φωτίζει και να γεννά τη ζωή. Άραγε μόνο μία;

Το σύνολο αυτών των ποιημάτων είναι μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση ενός ανθρώπου ο οποίος ζει, σκέπτεται και εμπνέεται μέσα από τη στεγνή αλλά γεμάτη αρμονία πραγματικότητα των αριθμών. Ωστόσο, η ποιητική προσπάθεια του Αντώνη Ζαΐρη αποπνέει μια υπόγεια και παράξενη τρυφερότητα, μέσα από τη δωρικότητα των λέξεων τις οποίες επιλέγει ο ίδιος για να εκφραστεί. «Υπαρξιακή ποίηση», θα μπορούσα να πω. Ο άνθρωπος, η ζωή και η διαδρομή της τον απασχολούν. Την ημέρα η προσπάθεια –όχι πάντα τελεσφόρα– και τη νύχτα ο απολογισμός, με μια φωνή να ψιθυρίζει «υπομονή»!

«....Να μιλήσω στο φεγγάρι/ να προφτάσει να σκεπάσει/ τη βρομιά που δείχνει/ επιδεικτικά ο ήλιος....».

Ανήσυχη περιπλάνηση
Αντώνης Ζαΐρης
Γαβριηλίδης
80 σελ.
ISBN 978-960-576-093-9
Τιμή: €8,00

 

Πηγή : diastixo.gr