Περικλής Γκόγκας: «Οικονομικά για μη ειδικούς» κριτική του Θανάση Αντωνίου

2016-11-01 19:16

Μετά από έξι και πλέον χρόνια οικονομικής κρίσης, με την κοινωνία γονατισμένη υπό το βάρος μιας αφόρητης καθημερινότητας και τα μέσα επικοινωνίας να βομβαρδίζουν το κοινό τους με αριθμούς και ορολογίες, η οικονομική επιστήμη εξακολουθεί να ακούγεται στα αυτιά πολλών ως μια δαιμονική δοξασία που αποκρυπτογραφούν λιγοστοί μυημένοι μάγοι.

Παγιδευμένοι σε έναν κυκεώνα από νούμερα τα οποία συχνά αναιρούν το ένα το άλλο, εξουθενωμένοι από τους υπολογισμούς –από τον απλό άνεργο που προσπαθήσει να ζήσει με 432 ευρώ το μήνα μέχρι τον υπουργό Οικονομικών που προσπαθεί να «χειρουργήσει» χωρίς να χυθεί σταγόνα αίμα–, όλοι μας παλεύουμε να κατανοήσουμε πού πάνε τα πράγματα. Αν συμβαίνει και σε σας, εδώ υπάρχει ένα «χέρι βοηθείας».

Απλό, όχι απλοϊκό

Το βιβλίο του Περικλή Γκόγκα, αναπληρωτή καθηγητή Οικονομικής Ανάλυσης και Διεθνών Οικονομικών στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, είναι το «εργαλείο» που θα επιτρέψει σε όσους πραγματικά ενδιαφέρονται για το συμβαίνει σε αυτή τη χώρα να παρακολουθήσουν τις οικονομικές εξελίξεις, να εξοικειωθούν με τον εννοιολογικό πλούτο της οικονομικής επιστήμης και, τελικά, να σχηματίσουν τη δική τους γνώμη για όσα ακούγονται και γράφονται γύρω τους. Μπορεί οι αναγνώστες να μην καταφέρουν να λύσουν τα μάγια της ελληνικής οικονομίας, σίγουρα όμως θα παρακολουθούν από τούδε και στο εξής με (σχετική) ευχέρεια τον Ευκλείδη Τσακαλώτο, τον Μάριο Ντράγκι και τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.

Είναι ένα προσιτό έργο που διανθίζει την επεξήγηση της ορολογίας με πολλά παραδείγματα, σχήματα και εύληπτους πίνακες, χωρίς να «τρομάζει» τον αναγνώστη που θέλει να μυηθεί στα οικονομικά.

Προκειμένου να «εξοπλίσει» τους αναγνώστες του, και με δεδομένο ότι δεν θέλει να τους δώσει ένα απλοϊκό βιβλίο, ο συγγραφέας κινείται συνεχώς πάνω σε ένα τεντωμένο σκοινί: είναι ταυτόχρονα επεξηγηματικός όταν αναφέρεται σε κορυφαίες οικονομικές έννοιες αλλά και περιγραφικός όταν αναφέρεται σε οικονομικές πολιτικές που επηρεάζουν τη ζωή όλων μας με εκείνον τον αδιόρατο τρόπο που μόνο η οικονομία καταφέρνει.

Φυσικά η ανάλυσή του ξεκινάει με το τι πραγματικά παράγουμε ως κοινωνία, ως κράτος, ως οικονομία: το ΑΕΠ είναι ο πρώτος όρος που αναλύει, και μάλιστα τον αντιμετωπίζει με τη «δυναμικότητα» με την οποία πρέπει να αντιλαμβανόμαστε δείκτες που υπόκεινται σε συνεχείς αλλαγές και συνδέονται με την κατανάλωση ενός εκάστου εξ ημών. Τα τελευταία χρόνια εδώ στην Ελλάδα ζούμε μερικές από τις πιο κλασικές αλλά και τις πλέον οδυνηρές οικονομικές διακυμάνσεις, έτσι οι έννοιες της ύφεσης και της κρίσης ακολουθούν δικαιωματικά στην ανάλυση.

Η άσκηση οικονομικής πολιτικής είναι ο επόμενος μεγάλος κύκλος που ανοίγει ο Περικλής Γκόγκας για να συμπεριλάβει μέσα του τις έννοιες της δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής, τις φοβερές έννοιες του «ελλείμματος» και του χρέους κ.ά. Το τραπεζικό σύστημα δεν θα μπορούσε παρά να είναι ένα από τα κορυφαία κεφάλαια του βιβλίου, καθώς και οι έννοιες που συνδέονται με τη λειτουργία του, όπως το επιτόκιο και ο πληθωρισμός.

Σημαντικό κομμάτι της εν λόγω ανάλυσης καταλαμβάνει η προσπάθεια του συγγραφέα να εξηγήσει το γιατί η Ε.Ε. και τα εθνικά κράτη επέμεναν κι επιμένουν τόσο πολύ –σκανδαλωδώς, στα μάτια του κοινού– στη διάσωση των τραπεζών κι όχι, π.χ., των μεγάλων παραγωγικών επιχειρήσεων. Ακολουθούν πιο σύνθετες έννοιες όπως τα ομόλογα, τα spreads, τα swaps, η αγορά συναλλάγματος, το διεθνές εμπόριο και το χρηματιστήριο.

Η αφήγηση της οικονομίας

Το βιβλίο του Περικλή Γκόγκα δεν είναι ένα πανεπιστημιακό εγχειρίδιο, αν και θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και από σπουδαστές μη οικονομικών σχολών. Είναι ένα προσιτό έργο που διανθίζει την επεξήγηση της ορολογίας με πολλά παραδείγματα, σχήματα και εύληπτους πίνακες, χωρίς να «τρομάζει» τον αναγνώστη που θέλει να μυηθεί στα οικονομικά.

Οι σύντομες αναφορές του στην ιστορία της οικονομικής σκέψης και πολιτικής, με παραδείγματα από τον 20ό αιώνα, όπως η κατάρρευση του συστήματος Bretton Woods (1971), η χρήση απλών παραδειγμάτων για να εξηγήσει σύνθετες οικονομικές έννοιες, όπως η (ποιοτική) διαφορά του ελληνικού με το ιαπωνικό χρέος, μετατρέπουν το βιβλίο σε ένα ευχάριστο οικονομικό ανάγνωσμα όπου η επεξήγηση και η «διδασκαλία» γίνονται κομμάτια μιας αφήγησης.

Το βιβλίο του Περικλή Γκόγκα είναι το «εργαλείο» που θα επιτρέψει σε όσους πραγματικά ενδιαφέρονται για το συμβαίνει σε αυτή τη χώρα να παρακολουθήσουν τις οικονομικές εξελίξεις, να εξοικειωθούν με τον εννοιολογικό πλούτο της οικονομικής επιστήμης και, τελικά, να σχηματίσουν τη δική τους γνώμη για όσα ακούγονται και γράφονται γύρω τους.

Δεν λείπουν και οι πολιτικές αναφορές, αν κι ο καθηγητής σπάνια ανοίγει τα (πολιτικά) χαρτιά του στον αναγνώστη. Χαρακτηριστική περίπτωση είναι η ερμηνεία που δίνει στο φαινόμενο της ξαφνικής αύξησης των spreads των ελληνικών ομολόγων, μετά τις εκλογές του Οκτωβρίου 2010, αύξηση την οποία αποδίδει στα επικοινωνιακά λάθη της κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου που βιάστηκε να ανακοινώσει ότι τα πράγματα στη χώρα είναι χειρότερα απ’ ό,τι είχε υπολογίσει η απελθούσα κυβέρνηση Κώστα Καραμανλή.

Άλλη ανάλογη, αν και όχι αμιγώς πολιτική τοποθέτηση, είναι η θέση του συγγραφέα για το «μύθο της αυτάρκειας», που κατά τη γνώμη του παράγει μια κίβδηλη αίσθηση ότι η χώρα θα σωθεί μόνο αν αποκτήσει πλήρη αυτάρκεια σε όλων των ειδών τα αγαθά· εκτός από τη Βόρεια Κορέα, καμία χώρα δεν επιδίωξε ούτε επιδιώκει την αυτάρκεια σε απόλυτο βαθμό.

Συνολικά, το βιβλίο του Περικλή Γκόγκα είναι ένα εύχρηστο εγχειρίδιο οικονομικής ορολογίας, γραμμένο όμως με τέτοιο τρόπο κι εμπλουτισμένο με τόσα πολλά «καλούδια» που μπορεί εύκολα να γίνει κτήμα του αναγνώστη που θέλει να γνωρίζει τα οικονομικά.

Οικονομικά για μη ειδικούς
Απλά, κατανοητά, πρακτικά
Περικλής Γκόγκας
Κριτική
288 σελ.
ISBN 978-960-586-110-0
Τιμή: €17,00

 

Πηγή : diastixo.gr