Παιδικά βιβλία-Έλενα Αρτζανίδου: «Ψηλά τα χέρια» κριτική της Χρύσας Κουράκη

2016-05-05 15:36

O Τζίμης στο σχολείο κουβαλάει όπλα που κατασκευάζει. Στα διαλείμματα του αρέσει να τρομάζει τη Μαλένα, να φοβίζει τη Θεοφίλη και να κάνει την Αφροδίτη να κλαίει. Τα άλλα παιδιά τον αποφεύγουν. Μόνο η Μαλένα και ο Περικλής μπαίνουν μπροστά του και προσπαθούν να του αλλάξουν συνήθειες ώστε να σταματήσει να φωνάζει συνεχώς: «Ψηλά τα χέρια αλλιώς θα σας την ανάψω». Θα καταφέρουν, άραγε, να νικήσουν τον φόβο που προσπαθεί να προκαλέσει σε όλους ο Τζίμης;

Αυτή είναι η υπόθεση του νέου βιβλίου της Έλενας Αρτζανίδου, όπως αναγράφεται στο οπισθόφυλλό του. Ωστόσο, διαβάζοντας κανείς το Ψηλά τα χέρια, από τις πρώτες κιόλας σελίδες καταλαβαίνει πως το βιβλίο πέρα από τον σχολικό εκφοβισμό θέτει ένα ακόμη βασικό θέμα, την επιλεκτική αλαλία. Η Θεοφίλη έχοντας αλλάξει πόλη και σχολείο έχει επιλέξει να μη μιλάει. Η Θεοφίλη είναι «στενοχωρημένη και ντροπαλή», όπως αποκαλύπτει η άλλη ηρωίδα, η Μαλένα, η οποία αναλαμβάνει κατά κάποιο τρόπο και την «προστασία» της. Το ίδιο κάνουν και τα άλλα παιδιά, όταν ο Τζίμης στρέφει το «όπλο» του προς τη Θεοφίλη, αλλά και προς αυτά.

Μέσα από την ήρεμη, πρωτοπρόσωπη αφήγηση της Μαλένας, τη λυτρωτική λύση του τέλους και τη «φωτεινή» εικονογράφηση της Λήδας Βαρβαρούση και του Πάρι Ναυπλιώτη το παιδί-αναγνώστης αντιμετωπίζει τον φόβο «θετικά», αφού αναγνωρίζει το συναίσθημα, ταυτίζεται με τους ήρωες, αλλά ταυτόχρονα συνειδητοποιεί πως κανένα πρόβλημα δεν μένει στάσιμο και σε όλα τα θέματα μπορεί να υπάρξει εξέλιξη και λύση.

Τόσο στην περίπτωση της επιλεκτικής αλαλίας, όσο και στο θέμα του σχολικού εκφοβισμού κυρίαρχα συναισθήματα είναι ο φόβος και η ανασφάλεια. Συναισθήματα που, όπως λέει και η ίδια η συγγραφέας σε συνέντευξή της στο thinkfree, συναντά κανείς στο σχολικό περιβάλλον, όταν τα παιδιά νιώθουν μοναξιά, δεν έχουν φίλους, όταν τα κοροϊδεύουν ή όταν εισπράττουν βία στην οικογένειά τους. Συναισθήματα που τη σημερινή εποχή νιώθουν έντονα και οι ενήλικες και στα οποία πρέπει να βρουν τρόπους να αντισταθούν.

Αντιδρώντας λοιπόν μέσα από τη λογοτεχνία, η συγγραφέας δημιουργεί ένα βιβλίο μέσα από το οποίο προσπαθεί να ενδυναμώσει τις ψυχές των αναγνωστών της, χρησιμοποιώντας ως αντίβαρο στον φόβο την καλοσύνη, την κατανόηση, την ενσυναίσθηση, τη φιλία, την αγάπη. Μέσα από την ήρεμη, πρωτοπρόσωπη αφήγηση της Μαλένας, τη λυτρωτική λύση του τέλους και τη «φωτεινή» εικονογράφηση της Λήδας Βαρβαρούση και του Πάρι Ναυπλιώτη το παιδί-αναγνώστης αντιμετωπίζει τον φόβο «θετικά», αφού αναγνωρίζει το συναίσθημα, ταυτίζεται με τους ήρωες, αλλά ταυτόχρονα συνειδητοποιεί πως κανένα πρόβλημα δεν μένει στάσιμο και σε όλα τα θέματα μπορεί να υπάρξει εξέλιξη και λύση.

Εξάλλου, η Έλενα Αρτζανίδου μας έχει συνηθίσει στη διαχείριση καθημερινών, επίκαιρων και όχι εύκολων θεμάτων που σχετίζονται με την παιδική ηλικία, όπως είναι η κοροϊδία, η παχυσαρκία, ο αυτισμός, η διαφορετικότητα, η κλοπή, οι φανταστικοί φίλοι, οι οικογενειακές σχέσεις και πολλά ακόμη. Μέσα από αυτές τις θεματικές των βιβλίων της ξεπηδούν και δύο από τους βασικούς ήρωες του Ψηλά τα χέρια, η Μαλένα και ο Τζίμης. Η αναγνωστική επισήμανση της διακειμενικής αναφοράς δυο χαρακτήρων που δεν είναι η πρώτη φορά που αντιμετωπίζουν μια προβληματική κατάσταση, βοηθά τον αναγνώστη αυτόνομα ή με τη βοήθεια κάποιου ενήλικα να διαβεί τα βιβλιοθεραπευτικά στάδια της αναγνώρισης, της κάθαρσης και της ενόρασης, δίνοντας πιθανώς λύσεις σε παρόμοιες καταστάσεις που αντιμετωπίζει και ο ίδιος.

Κλείνοντας, δεν μπορώ να μην αναφερθώ στο χαρακτηριστικό πλέον γνώρισμα της γραφής της Έλενας Αρτζανίδου, που επαναλαμβάνεται και σε αυτό το βιβλίο της. Η χρήση ιδιαίτερων και όχι συνηθισμένων ονομάτων στους ήρωές της σηματοδοτεί τους λογοτεχνικούς της χαρακτήρες, τους δίνει μοναδικότητα και τους καθιστά αξέχαστους στη μνήμη του αναγνώστη. Αυτό θεωρώ πως είναι και το ζητούμενο κάθε βιβλίου. Κλείνοντάς το ο αναγνώστης να έχει πάρει μαζί του για συντροφιά τους ήρωές του, που έστω και για λίγο ακόμη «συνομιλούν» και «ζουν» μαζί του σε μια καθημερινότητα που γίνεται λίγο καλύτερη εξαιτίας τους….

Ψηλά τα χέρια
Έλενα Αρτζανίδου
Εικονογράφηση Λήδα Βαρβαρούση & Πάρις Ναυπλιώτης
Ψυχογιός
48 σελ.
ISBN 978-618-01-1382-2
Τιμή € 6,60

Πηγή : diastixo.gr