Παιδικά βιβλία-Αργυρώ Πιπίνη: «Μελάκ, μόνος» κριτική της Ελένης Σαραντίτη

2017-03-02 16:53

Σε αυτό το εξαιρετικής αισθητικής, και συναίσθησης και συμπόνιας βιβλίο που η Αργυρώ Πιπίνη έγραψε και ο Αχιλλέας Ραζής εικονογράφησε, το οποίο και απευθύνεται στα παιδιά πρωτοσχολικής ηλικίας, κατατέθηκε αυτούσιος και σπαρακτικός ο πόνος της προσφυγιάς. Του βίαιου ξεριζωμού από την πατρίδα ο καημός, της αγωνίας για το άγνωστο, το βαθύ παράπονο του πρόσφυγα, ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου, χρώματος, παιδείας.

Στην ιστορία της Αργυρώς Πιπίνη οι λέξεις τοποθετούνται σαν σε πίνακα. Και είναι λίγες και μοιάζουν με βότσαλα λεία και νοτισμένα. Όχι από τη θάλασσα παρά από τη συγκίνηση.

Είναι εδώ ένα παιδί, ένα αγόρι κουλουριασμένο, κατάχαμα σε μια γωνιά του δρόμου.

«Πεινάει. Φοβάται. Προς βορράν.
Διψάει. Φοβάται. Προς βορράν.
Κρυώνει. Φοβάται. Προς βορράν.
Βαδίζει. Φοβάται. Προς βορράν.
Τρέμει. Φοβάται.
Τρέχει. Φοβάται.
Κλαίει. Φοβάται. Φοβάται».

Ετούτες οι, επαναλαμβανόμενες, λίγες λέξεις, πόσο βάρος ψυχής έχουν!

Ένα κουβάρι από πόνο είναι το παιδί. Είχε ξυπνήσει το πρωινό και η πόλη του ήταν στο χρώμα που έχει η στάχτη· μα ήταν και γεμάτη στάχτες. Χωρίς ζωή, δίχως πουλιά, μια πόλη μαραμένη. Κουρσεμένη. Και οι μεγάλοι, αθέατοι. Έψαξε, έψαξε ο Μελάκ να ανακαλύψει κρυψώνα, δεν βρήκε, τέλος άδραξε το χέρι της αδελφής του και ανηφορίζουν κατά τους λόφους. Ο φόβος διαρκώς γιγαντώνεται. Τρέχουν. Το παιδί κολλάει πάνω της. Φοβάται. Ανεβαίνουν κι άλλο. Τα βουνά τώρα. Και η παγωνιά. Και το δάσος· και άγνωστα πρόσωπα που όμως φιλεύουν τα μοναχά παιδιά πίτα, και που βλέποντας ότι τα αδελφάκια δεν έχουν κουβέρτα, τους χαρίζουν μια μεγάλη πετσέτα να τυλιχτούν, κάπως να γείρουν.

Όσο για τον Μελάκ, πάει σχολείο, παίζει, περιμένει να στεριώσει καλά η ελπίδα, ζωγραφίζει, ονειρεύεται· κάποτε τα όνειρα τον φοβίζουν. Είναι διότι έζησε όλη αυτή τη φρίκη. Είθε η ζωή να τον κάνει να ξεχάσει και να κρύβει πολλά χαμόγελα γι’ αυτόν.

Και το πρωί, να την η θάλασσα. Τι ομορφιά! Χαίρεται να τη βλέπει το αγόρι. Οι κατάφορτες, όμως, από μικρούς και μεγάλους βάρκες τον φοβίζουν.

Αργότερα τους ξυπνούν για να τους στριμώξουν στη βάρκα. Το αγόρι, ο Μελάκ, κλαίει. Σκέπτεται τη μάνα του, την αποζητά. Οι άλλοι επιβάτες τακτοποιούν κοντά τους τις αποσκευές τους, ή ό,τι κουβαλούν μαζί τους τέλος πάντων, τα δυο αδέλφια έχουν μόνο την πετσέτα που τους πρόσφεραν.

Φωνές, δέσμες φωτός τούς κυνηγούν, τον κυνηγά και ο φόβος, α, αυτός δεν υποχωρεί, τέλος, χέρια ανδρών δυνατά τους παίρνουν αγκαλιά, είναι οι ψαράδες που τους ανεβάζουν με έγνοια στο φορτηγό, τους σκεπάζουν με κουβέρτες.

Όταν φθάνουν στα σπίτια βρίσκουν στοργή και ζεστασιά, ρούχα και φαγητό, παιχνίδια, ενώ μια άγνωστη γυναίκα τούς μιλά στη γλώσσα τους. Η Νουρ γελά από τη χαρά της, κι άλλοι γελούν. Το αγόρι κλαίει.

«Μόνος κυβέρνησα τη θλίψη μου
Μόνος αποίκησα τον εγκαταλειμμένο Μάιο»

Οδυσσέας Ελύτης Το Άξιον Εστί – «Τα Πάθη»

Το βράδυ η γυναίκα που τα είχε υποδεχτεί τα μάζεψε γύρω της, χορτάτα και καθαρά, τα κοιτά όπως η κλώσα τα κλωσόπουλα, και αφηγείται για χάρη τους ένα παραμύθι παλιό και σοφό: ένα παραμύθι για τη ζωή που μια συννεφιάζει, μια ξαστερώνει. Το παραμύθι είναι γνωστό ως «Η ατυχία και η ευλογία» και μιλά για έναν χωρικό που ονειρευόταν να αποκτήσει ένα δικό του άλογο. Το απέκτησε τελικώς, αλλά πόσα δεν έμαθε όσο το είχε στην κατοχή του και πόσα δεν διδάχθηκαν και οι συγχωριανοί· προπαντός τον λόγο τον πανάρχαιο και τον σωστό, ότι δηλαδή η τύχη και η ατυχία δεν κρατάνε για πάντα. Και πως οι συμφορές, οι ατυχίες, οι λύπες και οι χαρές, όλα μες στη ζωή είναι. Συμβαίνει συχνά ο πόνος να ακολουθείται από μια μεγάλη ευτυχία. Αυτό είναι και το νόημα της ζωής, η οποία μπορεί να κρατά ακμαία την ελπίδα… Το παραμύθι της γυναίκας τελειώνει με τη φράση: «Μην το ξεχνάς, και πάντα να ελπίζεις!».

Και μια θύμηση εντελώς προσωπική: Θυμάμαι όταν, ως παιδί, επισκεπτόμουν σπίτια γνωστών στη μικρή μας πόλη, το βλέμμα μου έπεφτε στην είσοδο ή και στο σαλόνι, σε ένα κάδρο που είχε κεντημένο περίτεχνα το ελπιδοφόρο μήνυμα «Και αυτό θα περάσει».

Όσο για τον Μελάκ, πάει σχολείο, παίζει, περιμένει να στεριώσει καλά η ελπίδα, ζωγραφίζει, ονειρεύεται· κάποτε τα όνειρα τον φοβίζουν. Είναι διότι έζησε όλη αυτή τη φρίκη. Είθε η ζωή να τον κάνει να ξεχάσει και να κρύβει πολλά χαμόγελα γι’ αυτόν μα και για όλα τα ξεριζωμένα, φοβισμένα και λυπημένα παιδιά του κόσμου.

Το βιβλίο της Αργυρώς Πιπίνη φαίνεται γραμμένο απλά μα κουβαλά πλήθος αισθημάτων και σκέψεων μέσα του. Αλληλεγγύη, θλίψη, διαμαρτυρία, απόγνωση, καλοσύνη, απόφαση για επιβίωση, αθωότητα, οδύνη και εγκαρτέρηση. Είναι σαν ένα χέρι που απλώνεται θωπευτικό προς το χέρι του παιδιού που βρέθηκε, άθελά του, στο κέντρο όλου αυτού του παραλογισμού που γέμισε θύματα τις στράτες του κόσμου. «Βρήκαμε τη στάχτη. Μένει να ξαναβρούμε τη ζωή μας, τώρα που δεν έχουμε πια τίποτα». (Γιώργος Σεφέρης, «Ο κ. Στρατής Θαλασσινός».)
Μακάρι οι στάχτες και ο κουρνιαχτός του πολέμου, οι θρήνοι των γκρεμισμένων σπιτιών, των χαμένων ψυχών, των κατασπαραγμένων ζωών, τα πάθη, να δώσουν τη θέση τους σε ελπίδες και χαμόγελα ευφροσύνης. Είπαμε: συμφορές, ατυχίες, χαρές πάνε κι έρχονται στη ζωή. Βέβαια συμφορά όμοια με αυτήν του πολέμου δεν υπάρχει, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η ελπίδα δεν θα ξαναγεννηθεί.

Σελίδες γλυκές που τις διατρέχει η συμμετοχή και η αγάπη, και τις ορίζει η υπόσχεση μιας αίθριας χαραυγής· προορίζονται για τους μικρούς αναγνώστες μα και για τους μεγαλύτερους, για να μη μένουν αμέτοχοι εμπρός στην ασύλληπτη αυτή τραγωδία.

Και ας μην ξεχάσουμε· το κείμενο της Αργυρώς Πιπίνη πλαισιώνουν αντάξια οι εικόνες του Αχιλλέα Ραζή.

 

Μελάκ, μόνος
Αργυρώ Πιπίνη
Εικονογράφηση: Αχιλλέας Ραζής
Καλειδοσκόπιο
32 σελ.
ISBN 978-960-471-121-5
Τιμή: €15,90

 

 

 

πηγή : diastixo.gr