Ο Νίκος Κατσαλίδας σε α΄ πρόσωπο

Ένας πρώιμος οίστρος κι όψιμος ειρμός ξεχείλισε μέσα μου κι έγινε Δαφνοπόταμο. Ήταν το εξοικειωμένο, αληθινό ποτάμι της Λεσινίτσας, που επέμενε εντός μου να μυθοποιηθεί, πηγάζοντας απ’ τις βρυσομάνες και τα κεφαλάρια της γενέτειράς μου. Πιο κάτω στην πορεία συναντούσε τον αρχαίο Ξάνθο του Σ. Δημητρίου και χύνονταν παρέα στο Ιόνιο Πέλαγος με τις παιδικές σχεδίες. Ήταν το ποτάμι που κουβαλούσα σα μια σαρανταποδαρούσα από τα γεννοφάσκια. Αυτό που, κατά καιρούς, πλησίαζε στα δάχτυλα μη με ξυπνήσει και με θωρούσε σουρεαλιστικά από το παράθυρο της μνήμης και ψιθύριζε κρυφά με την πνοή της εξάτμισης και την άχνα του πνεύματος: «Μη με ξεχνάς, συντοπίτη μου. Συνοδοιπόροι ήμαστε κι οι δυο σ’ αυτό τον κόσμο. Με τη μόνη διαφορά: εγώ τρέχω προς τη θάλασσα με τη ροή του ρέματος, ενώ εσύ, με την αντίστροφη ροή, μπορείς και να ξαναγυρίζεις στα εγχώρια της μνήμης. Και όταν ξαναγυρίσεις, που πρέπει δίχως άλλο, ψάξε καλά, περιποιήσου το ποτάμι, ένα από τα κύρια μοτίβα σου. Μα δεν αντιλήφτηκες ότι είσαι προνομιούχος που γεννήθηκες πλάι μου κι άκουσες τα γαργαρίσματα στα νυχτοπερπατήματά σου και είδες ανταύγειες, θολούρες, κεραυνούς, ξεχειλίσματα; Εδώ βαπτίστηκες στους αντικατοπτρισμούς και είδες ψηφιδωτούς ουρανούς, ήλιους, αστέρια, φεγγάρια, πουλιά, μαγγανείες, πνιγμούς, σοφίες, θροΐσματα, δοξασίες, αερικά που ‘παιρναν κι επέστρεφαν τη φωνή σου».

Ήταν Απρίλης του 2012 που σημείωσα στον αστερίσκο του οίστρου ότι ξαναγύρισα όχι νοερά, αλλά και πραγματικά στο ποτάμι. Στις όχθες του ξεκινούσε το στενορύμι του αρχοντικού μου, λίγο πιο κάτω από τη λαξεμένη εξώπορτα. Αρχικά για δέηση και για να το πάρω μαζί μου το παραπονιάρικο ποτάμι που από καιρό μέσα μου απαιτούσε τη φροντίδα μου. Κι αναβαπτίστηκε βγαίνοντας από το φιδοπουκάμισο του μύθου, κολυμπώντας πότε στο ρέμα και πότε στην αντίστροφη ροή του, πότε λυρικό και πότε σουρεαλιστικό, πότε στοχαστικό και πότε ερμητικό, στροβιλίζοντας εικόνες ως τον Σεπτέμβρη του 2013, που αυτοί οι υδάτινοι σπόνδυλοι, γυροφέρνοντας σε ομόκεντρους κύκλους με τα μεταφορικά πνεύματα, πάλευαν σε καταρράχτες μεταμόρφωσης, πέφτανε, συνδέονταν, ολοκληρώνονταν, μόνιασαν κι έγινε το Δαφνοπόταμο, που ‘ναι και δεν είναι το αληθινό ποτάμι, όπως αχούσε στα πρώτα λικνίσματα. Και πάλεψα να θωπεύσω το οπτασιακό μοτίβο της σαρανταποδαρούσας μέσα στην κοίτη της αρχιτεκτονικής του, αποφεύγοντας τους συναισθηματισμούς. Μα δίχως αυτούς πώς θα ανατρίχιαζε το ποτάμι, να γίνει Δαφνοπόταμο; Κι ας δεν ήταν Δούναβης ή Μισισιπής, για μένα ήταν το μεγαλύτερο ποτάμι του κόσμου που κυοφορούσε μέσα μου. Γύρω του διαδραματίστηκε όλη η ιστορία της φύτρας, καλλιεργώντας τη φαντασία μου. Κι υποκλινόμουν σαν παιδάκι μπροστά του. Εκτός αυτού, είχα και τύψεις που το ‘χα αφήσει μόνο, όπως πολλοί συντοπίτες, κι έφυγα μακριά του. Το παλιό ποτάμι κι ήταν και δεν ήταν εδώ το ίδιο ποτάμι. Και πάλευα με το δίλημμα του Ηράκλειτου: Ήταν ή όχι εδώ το ίδιο ποτάμι; Κι αυτή η συμβολική δέηση δεν γινόταν μ’ άλλη στιχουργία, εκτός από το εδάφιο που εμφανίστηκε αυθόρμητα στη λευκή σελίδα, μιμούμενο το φάρδος του ποταμιού και που ‘ξερε να κολυμπήσει μεταφορικά στα βάθη της υδάτινης ύλης, να δει υπόγεια ερέβη, χρυσά χαλίκια για μεταμορφωμένη ανάδυση. Τα πυκνά εδάφια δέθηκαν, έγιναν ένα, μια αλυσίδα, ξανάσμιξαν στην πορεία, σαν σπόνδυλοι στη ραχοκοκαλιά ενός διψασμένου τέρατος, ακροβολίστηκαν στην κοίτη. Να φαίνονται κι ως ποιητική σύνθεση και ως συλλογή που όπως και να ‘ναι, να ρέουν στα κλωθογυρίσματα, πότε πλησιάζοντας στο κύριο μοτίβο, πότε αποφεύγοντας, αλλά όχι από τη ροή του. Το ποτάμι, που όσο κι αν απομακρύνονταν οι παραπόταμοι, τους προσέγγιζε μόνο. Κάθε εδάφιο είναι κι ένας μαγικός κρίκος της ποιητικής σύνδεσης κι ένα ανεξάρτητο ποίημα, πλησιάζει στη ραχοκοκαλιά και αντιστέκεται στη διάλυση. Κι όταν θέλει, αυτονομείται ιδιόμορφο ποίημα. «Η ποίηση, πρέπει να ρέει και να ‘ναι, σα να ‘πε το ποτάμι. Ψάξε, ποιητή, απάνω μου και θα τα βρεις και τα δύο: τη ροή και την όψη».

Δαφνοπόταμο
Νίκος Κατσαλίδας
Τυπωθήτω
153 σελ.
ISBN 978-960-402-451-3
Τιμή € 10,00

Πηγή : diastixo.gr