O Γιάννης Βασιλακάκος σε α΄ πρόσωπο

2016-04-28 08:20

Από μικρός λάτρευα τα βιβλία. Για τους συγγραφείς είχα ένα δέος, τους έβλεπα σαν «ιερά τέρατα», σαν «μικρούς θεούς» που μπορούσαν να κάνουν υπερφυσικά πράγματα: να δημιουργούν και να καταστρέφουν κόσμους ολόκληρους κατά το δοκούν, κι εν γένει να γητεύουν τους αναγνώστες τους με τα «θαύματα» που επιτελούσαν. Γι’ αυτό κι εξ απαλών ονύχων διακατεχόμουν από μια έμμονη ιδέα, μια ασίγαστη περιέργεια, μια μέρα να γνωρίσω από κοντά αυτά τα «είδωλά» μου. Να τα δω, να τ’ ακούσω, να τ’ αγγίξω, να μυρίσω τον αέρα του περιβάλλοντος που ζούσαν και δημιουργούσαν –ή «ζύμωναν τα καρβέλια τους», όπως λέει χαρακτηριστικά ο Πάτρικ Γουάιτ–, να μοιραστώ έστω και για λίγο τη μαγεία του χώρου και χρόνου τους, τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους. Ενδεικτική τού πώς φανταζόμουν τους ποιητές, ως παιδί, είναι και η περιγραφή από τη νεανική αυτοβιογραφική μου νουβέλα Κατά Ιωάννην: απομνημονεύματα νεοέλληνα μαθητή (Gutenberg, 1985):

«Η φαντασία οργίαζε. Τους ποιητές τους ξέραμε μόνο απ’ τα ονόματά τους. Ήταν γραμμένα κάτω απ’ τα ποιήματά τους στ’ Αναγνωστικά. Τα ονόματα δεν είχαν φωτογραφίες. Ήταν απρόσωπα, άψυχα, νεκρά. Όπως και οι περισσότεροι ποιητές που ξέραμε, π.χ. ο Κωστής Παλαμάς, ο Διονύσιος Σολωμός.

“Πώς να ’ταν ένας ζωντανός ποιητής;” αναρωτιόμασταν. “Είχε σάρκα κι οστά και αίμα και χέρια και πόδια σαν κι εμάς ή ήταν σαν τους Κενταύρους, ημίθεος;... Πρέπει να ’βηχαν ασφαλώς κι αυτοί, αλλά πώς αλλιώς ήταν;... Τι άλλο έκαναν;... Πώς μιλούσαν;... Tι έλεγαν;... Tι φορούσαν;... Πώς περπατούσαν; [...] Μας έτρωγε η αγωνία...».

Θεώρησα αναγκαίο τον παραπάνω πρόλογο, επειδή το τελευταίο μου βιβλίο Χρήστος Τσιόλκας: Η Άγνωστη Ιστορία – Η Ζωή και το Έργο του (2015) είναι το δεύτερο που κυκλοφορεί στην κατηγορία της Λογοτεχνικής Βιογραφίας (Literary Biography) όπου εξετάζεται ταυτόχρονα και/ ή παράλληλα η ζωή σε συνάρτηση με το έργο ενός συγγραφέα. Το προηγούμενο ήταν η γνωστή βιογραφία μου με τίτλο, Κώστας Ταχτσής: η αθέατη πλευρά της σελήνης – η ζωή του (εκδόσεις Ηλέκτρα, 2009).

Από τα προαναφερθέντα συνάγεται ότι πάντα με ενδιέφερε η βιογραφία ως λογοτεχνικό είδος – άσχετα αν μόνο τα τελευταία χρόνια άρχισα να ασχολούμαι μ’ αυτήν. Πάντα με γοήτευε η ζωή των μεγάλων προσωπικοτήτων της τέχνης και των γραμμάτων – Ελλήνων και ξένων. Κυρίως των πρώτων, και ιδιαίτερα όσων υπήρξαν απόδημοι, ή παιδιά αποδήμων, οι οποίοι έζησαν την περιπέτεια της μετανάστευσης και του ξεριζωμού από πρώτο χέρι, όπως κι εγώ. Καθόλου τυχαίο λοιπόν που καταπιάνομαι με συγγραφείς που έζησαν εκτός Ελλάδας. Το κριτήριο της «αποδημίας» όμως δεν είναι το μόνο που λαβαίνω υπόψη. Εννοείται ότι πρωτίστως είναι η ποιότητα, σπουδαιότητα και γοητεία του έργου τους που με έλκει. Αλλά βεβαίως και η ζωή τους με αφορά άμεσα, καθώς, συχνά, είναι εξίσου ενδιαφέρουσα και σημαντική όσο και η δουλειά τους – ιδίως όταν υπάρχουν αχαρτογράφητα νερά όσον αφορά το ερευνητικό πεδίο. Διότι πίσω από τα αριστουργήματά τους κρύβονται αληθινοί άνθρωποι, με σάρκα και οστά, η ζωή των οποίων είναι εξίσου πολυτάραχη, γοητευτική κι ενδιαφέρουσα όσο και τα ίδια τα έργα τους – κάποτε, μάλιστα, ίσως και περισσότερο απ’ αυτά.

Η πρώτη μου γνωριμία και συνομιλία με συγγραφέα ήταν αυτή με τον Βασίλη Βασιλικό πριν από 39 χρόνια, στην Αθήνα το 1977, και η τελευταία μου με τον Χρήστο Τσιόλκα στη Μελβούρνη το 2011. Όπως εξηγώ στο προλογικό σημείωμα του βιβλίου για τον τελευταίο, «Ο λόγος που επέλεξα αυτό το είδος της “αυτοβιογράφησης” του συγγραφέα υπό μορφή συνέντευξης (στο Μέρος Α΄) οφείλεται στο γεγονός ότι δεν ήρθε ακόμα το πλήρωμα του χρόνου που θα δικαιολογούσε τη συγγραφή μιας κλασικής βιογραφίας του Tσιόλκα, καθότι ο συγγραφέας και ηλικιακά και συγγραφικά βρίσκεται ακόμη στο ενδιάμεσο της πορείας του. Οποιαδήποτε άλλη προσέγγιση στο να φωτιστεί ικανοποιητικά η προσωπικότητά του ενείχε κινδύνους να αδικηθεί κατάφωρα».

Το βιβλίο μου για τον Τσιόλκα αποτελεί την πρώτη βιογραφία-μελέτη για έναν απ’ τους πιο πολυσυζητημένους κι επίμαχους Ελληνοαυστραλούς συγγραφείς της εποχής του. Πράγμα που σημαίνει ότι απευθύνεται τόσο στο ευρύτερο αναγνωστικό κοινό όσο και στο πιο εξειδικευμένο (δηλαδή μελετητές, ερευνητές, φιλολόγους, φοιτητές, κτλ.) που ενδιαφέρονται να ασχοληθούν με τη ζωή, αλλά και να ενδιατρίψουν στο έργο του, καθώς το βιβλίο αποτελεί κι ένα βιβλίο αναφοράς (reference work). Αναφέρεται σε έναν συγγραφέα των μειονοτήτων, μεταναστευτικής καταγωγής, ο οποίος ενώ αρχικά ανήκε στο περιθώριο (και λόγω εθνοτικής, κοινωνικής και ταξικής προέλευσης, αλλά και λόγω σεξουαλικού και συγγραφικού προσανατολισμού), τελικά μετά από πολλούς αγώνες αλλά και λίγη τύχη κατάφερε να βρεθεί από το περιθώριο στο επίκεντρο του λογοτεχνικού ενδιαφέροντος ως mainstream writer, δηλαδή ως συγγραφέας της κυριαρχούσας λογοτεχνίας. Τέλος, εξυπακούεται ότι το βιβλίο μου για τον Τσιόλκα δεν είναι ούτε εξαντλητικό ούτε οριστικό, αφού το έργο του συγγραφέα βρίσκεται ακόμα εν εξελίξει. Εξού και το πόνημά μου δεν είναι τίποτα περισσότερο ή λιγότερο από μια εισαγωγή στο «φαινόμενο Χρήστος Τσιόλκας».

Εν κατακλείδι: Παρακολουθώντας την αυτοεξομολογητική πορεία συγγραφέων σαν τον Τσιόλκα, εμμέσως πλην σαφώς, ιχνηλατώ αναπόφευκτα και τη δική μου συγγραφική πορεία. Είναι σα να πορευτήκαμε μαζί χέρι-χέρι όλα αυτά τα χρόνια, σα να συν-γράψαμε από κοινού, κομμάτι-κομμάτι, τούτο το βιβλίο...

Χρήστος Τσιόλκας
Η Άγνωστη Ιστορία – Η Ζωή και το Έργο του
Γιάννης Βασιλακάκος
Οδός Πανός
364 σελ.
ISBN 978-960-477-185-1
Τιμή € 20,00

Πηγή : diastixo.gr