Ο Αχιλλέας Ραζής σε α΄ πρόσωπο

2017-02-16 18:16

Ο ζωγράφος κάνει, συνήθως, μοναχική δουλειά. Περνάει αρκετές ώρες της ημέρας στο εργαστήριό του με τα χρώματα, τις σκέψεις και τις αμφιβολίες του. Αν υπάρχει μουσική ή ραδιόφωνο τότε η μοναξιά του έχει, τουλάχιστον, ηχητική επένδυση κι ας είναι αυτή μια βαρετή πολιτική εκπομπή ή μια χαζομουσική που, υπό άλλες συνθήκες, δεν θα άκουγε. Είναι όμως μια πλούσια μοναξιά, μια κατάσταση που ο ίδιος επιδίωξε, αλλιώς δεν θα κλεινόταν με τις ώρες στο εργαστήριο του, ούτε και θα επέλεγε να κάνει αυτή τη δουλειά.

Όταν η Αργυρώ Πιπίνη μου τηλεφώνησε για να μου προτείνει να εικονογραφήσω το βιβλίο της Μελάκ, μόνος, δέχτηκα χωρίς να το πολυσκεφτώ. Πάντα, άλλωστε, μ’ ενδιέφερε η εικονογράφηση βιβλίου, μια άλλη, εξίσου όμως γοητευτική, πλευρά της δουλειάς μας. Πολλοί ομότεχνοί μου φοβούνται μήπως χάσουν εκεί μέσα τον εαυτό τους ή μήπως γίνουν «εμπορικοί», με την κακή έννοια του όρου. Εγώ, αντιθέτως, το είδα αμέσως σαν μια ευκαιρία για να ψάξω να βρω κι άλλες ανεξερεύνητες περιοχές μέσα στην ίδια τη ζωγραφική μου. Και, επιπλέον, ήταν κάτι που με «ξεβόλευε» και μ’ έβγαζε για κάποιο διάστημα απ’ την πολύτιμη αλλά μονότονη, μερικές φορές, μοναξιά του εργαστηρίου. Σύντομα οι τηλεφωνικές επικοινωνίες και τα ηλεκτρονικά μηνύματα πύκνωσαν. Η Αργυρώ μου έστειλε το κείμενο. Μιλούσε για ένα αγόρι που δραπετεύει από την κόλαση του πολέμου προς άγνωστο προορισμό με τη μικρή του αδερφή. Το στοιχείο του αγνώστου είναι αυτό ακριβώς που αρχικά τον κάνει να φοβάται, αλλά μέσα στο ταξίδι, καθώς οι εικόνες τρέχουν, αυτό το άγνωστο γίνεται σταδιακά σχήμα, χρώμα και φως, κι έτσι ο φόβος μετατρέπεται σε ελπίδα. Εντύπωση μου προκάλεσε ο κοφτός ρυθμός του κειμένου. Γλώσσα λιτή, περιεκτική, όχι ιδιαίτερα συναισθηματική. Το εύκολο μελό, ένα φαινόμενο που, δυστυχώς, αφθονεί σε κείμενα που καταπιάνονται με τόσο ευαίσθητα θέματα, όπως το θέμα του προσφυγικού, εδώ δεν υπήρχε. Ο πήχης ήταν ήδη ψηλά. Οι εικόνες που θα ζωγράφιζα έπρεπε να μπουν στην ιστορία της Αργυρώς με τρόπο πολύ ιδιαίτερο και προσεκτικό.

Θα μου πείτε, είναι αυτό θέμα για παιδικό βιβλίο; Ποτέ δεν μου άρεσε αυτός ο διαχωρισμός. Δεν πιστεύω πως πρέπει να υπάρχουν θέματα στη λογοτεχνία, στη ζωγραφική, στη μουσική, αποκλειστικά για παιδιά. Εδώ θα μεταφέρω κάτι που είχε πει ο Χατζιδάκις για τη Λιλιπούπολη, ότι επιτέλους πρέπει να μιλήσουμε στα παιδιά μ’ έναν νέο ποιητικό τρόπο για θέματα που βασανίζουν και πονάνε τον τόπο και όχι ως εκπαιδευτικοί ή γονείς ανόητοι που συμπεριφέρονται σ’ αυτά λες και αποτείνονται σε υπανάπτυκτους και ατελείς οργανισμούς με θέματα ανώδυνα και γλώσσα απονεκρωμένη και συμβατική.

Βασικό στοιχείο της συγκεκριμένης ιστορίας είναι η κίνηση. Ο Μελάκ και η Νουρ τρέχουν κυνηγημένοι, δραπετεύοντας μέσα από ερείπια και φωτιές. Ακόμα κι όταν μπαίνουν σε βάρκα ή σε φορτηγό, οι «πρωταγωνιστές» μας βρίσκονται σε διαρκή κίνηση. Θυμάμαι ακόμα την Αργυρώ στο τηλέφωνο να δίνει έμφαση σ’ αυτή τη φυγή, «σαν δυο φιγούρες που τρέχουν σ’ ένα τοπίο που διαρκώς αλλάζει». Οι μόνες πραγματικά «στατικές» εικόνες είναι η σκηνή που φτάνουν στα βουνά και βρίσκουν καταφύγιο κάτω απ’ το μεγάλο δέντρο, και η σκηνή του παραμυθιού. Γι’ αυτό αποφάσισα να μην είμαι ιδιαίτερα περιγραφικός ως προς τα πρόσωπα των δύο παιδιών. Περισσότερο με ενδιέφερε να δείξω την αγωνία τους, όπως αυτή αποτυπώνεται στις κινήσεις ή στα βλέμματά τους. Ουσιαστικά μόνο στο τέλος του ταξιδιού (και του βιβλίου), στη σκηνή της σχολικής τάξης, εμφανίζεται σε πρώτο πλάνο το πρόσωπο του Μελάκ.

Καθώς ακολουθούμε την πορεία του Μελάκ, παρατηρούμε μια σταδιακή μετάβαση από το σκοτάδι στο φως. Το βιβλίο ξεκινάει εκεί όπου όλα έχουν γκρεμιστεί. Θραύσματα παντού. Προχωρώντας όμως, μαζί του, νιώθουμε ότι, παράλληλα με τις εναλλαγές τοπίων και καταστάσεων, κάτι πιο φωτεινό κι ελπιδοφόρο γεννιέται μες στην καρδιά του μικρού αγοριού. Έτσι και η παλέτα μου, προσαρμοσμένη στη ροή της ιστορίας, απέδωσε με σκοτεινούς τόνους τις πρώτες σελίδες ενώ συνέχισε με έντονα φωτεινά χρώματα στην πορεία. Μάλιστα, αποφάσισα να προσθέσω στη ζωγραφική μου και στοιχεία κολάζ για να δείξω, πιο πειστικά, το κατακερματισμένο περιβάλλον μέσα στο οποίο κινείται ο ήρωάς μας.

Θα μου πείτε, είναι αυτό θέμα για παιδικό βιβλίο; Ποτέ δεν μου άρεσε αυτός ο διαχωρισμός. Δεν πιστεύω πως πρέπει να υπάρχουν θέματα στη λογοτεχνία, στη ζωγραφική, στη μουσική, αποκλειστικά για παιδιά. Εδώ θα μεταφέρω κάτι που είχε πει ο Χατζιδάκις για τη Λιλιπούπολη, ότι επιτέλους πρέπει να μιλήσουμε στα παιδιά μ’ έναν νέο ποιητικό τρόπο για θέματα που βασανίζουν και πονάνε τον τόπο και όχι ως εκπαιδευτικοί ή γονείς ανόητοι που συμπεριφέρονται σ’ αυτά λες και αποτείνονται σε υπανάπτυκτους και ατελείς οργανισμούς με θέματα ανώδυνα και γλώσσα απονεκρωμένη και συμβατική.

Τώρα που τελείωσε η δουλειά και το βιβλίο κυκλοφόρησε, θέλω ιδιαίτερα να ευχαριστήσω την Αργυρώ Πιπίνη για την εμπιστοσύνη και την ευκαιρία που μου έδωσε, την Έρη Αράπογλου που με την εξαιρετική της δουλειά έβαλε σε τάξη τις σκόρπιες ζωγραφιές μου και τις έκανε κατάλληλες για βιβλίο και, φυσικά, τις εκδόσεις Καλειδοσκόπιο και ιδιαίτερα την Αλέξα Αποστολάκη για την ευαισθησία με την οποία υποδέχτηκε τη ζωγραφική μου δουλειά, την υπομονή της και τη θαλπωρή της. Τώρα θα γυρίσω πάλι στη ζωγραφική μου, στο εργαστήριό μου, στη χρυσή ρουτίνα που σας περιέγραψα στην αρχή. Τώρα, όμως, και μετά από αυτό το βιβλίο, ξέρω ότι θα νιώθω λιγότερο μόνος, ακριβώς όπως και ο Μελάκ στο τέλος της ιστορίας.
 

Μελάκ, μόνος
Αργυρώ Πιπίνη
Εικονογράφηση: Αχιλλέας Ραζής
Καλειδοσκόπιο
32 σελ.
ISBN 978-960-471-121-5
Τιμή: €15,90

 

 

 

πηγή : diastixo.gr/