Νεανικά-Εφηβικά-Δέσποινα Μάντζαρη: «Μία, το αόρατο κορίτσι» κριτική της Μαρίας Κοτοπούλη

2016-06-16 12:42

Η πρωτοεμφανιζόμενη νεαρή συγγραφέας Δέσποινας Μάντζαρη από την αρχή ξεδιπλώνει τις αρετές της: επιλεκτικότητα θεμάτων, δημιουργική φαντασία, εφευρετικότητα, έξυπνη πλοκή, γρήγορη δράση, σφιχτοδεμένη αφήγηση, περιεκτική, σημαίνουσα γραφή και τέλος ικανότητα να πλάθει λέξεις και χαρακτήρες.

Η αλληγορία εμφανής• η συγγραφέας, με ανάλαφρο τρόπο, όπως ταιριάζει σε παιδιά, περνά σοβαρότατα και βαθυστόχαστα μηνύματα: νέοι τρόποι διαχείρισης του πλανητικού πλούτου, νέες τεχνολογίες, αίτια και συνέπειες του ρατσισμού στο κοινωνικό στάτους, σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην ελευθερία του ατόμου.  

Η ηρωίδα του βιβλίου, η Μία, ένα εννιάχρονο κορίτσι, μέλος της φυλής των Μπλε, ζει στον περίφημο αστέρα Κρακάρ, με τους έξι χρωματιστούς δορυφόρους, στους οποίους διαβιούν έγχρωμοι ιθαγενείς. Μόνο που εκείνη δεν βγήκε μια φυσιολογική Μπλε, όπως όλοι στον αστέρα της, αλλά μια διάφανη, αόρατη κόρη, που αλλάζει χρώματα κατά τις περιστάσεις και αυτή η διαφορετικότητα είναι η αιτία να την απαρνηθεί η κοινωνία και, το σημαντικότερο, η αδελφή της και ο ίδιος ο πατέρας της, ο οποίος ψάχνει τρόπο να απαλλαγεί από την παρουσία της και την ντροπή που φέρνει στην οικογένειά του. «Φρικιό» και «Μεταλλαγμένη» την αποκαλούν, και την προτρέπουν να πάει να βρει τους ομοίους της, τους «Ουράνιους τόξους», για να γλιτώσει από το μίασμά της ο ωραίος κόσμος των Μπλε. Αυτό όμως το «Φρικιό» έχει ένα χάρισμα που κανένας στην υψηλή Μπλε κοινωνία δεν διαθέτει• παίζει εξαίσια το Μποκάρ, ένα σπάνιο μουσικό όργανο, και γι’ αυτό βραβεύεται, με αποτέλεσμα να μεταστραφεί αμέσως η κοινή γνώμη απέναντί της. Μόνο που η μεταστροφή δεν γίνεται πιστευτή από αυτό το ευφυές πλάσμα, που ξέρει να ερμηνεύει τις κυμαινόμενες, υποκριτικές συμπεριφορές των συμπατριωτών της και συνεχίζει να τους έχει κάτω από το μικροσκόπιο της παρατήρησης. Έτσι μαθαίνει για τον «Καιάδα», πειραματικό εργαστήριο όπου στέλνουν τα «Ασημιά» παιδιά όπως εκείνη, γιατί διαθέτουν ενέργεια μεγαλύτερη από αυτή των Μπλε παιδιών, που είναι απαραίτητη για τα πειράματά τους. Μαθαίνει επίσης ότι ο πατέρας της σκοπεύει να στείλει και την ίδια εκεί. Το φρικτό μυστικό θα το εμπιστευτεί στον έναν και πολύτιμο φίλο της, τον Εντάρ και θα το σκάσει από το σπίτι της για να σωθεί. Οι περιπέτειες που ακολουθούν είναι απολαυστικές και υπέροχα σκηνοθετημένες. Μέσα στο σουρεαλιστικό σκηνικό της φανταστικής πόλης Μηδέν, οι αρμόδιοι της Χρωμονομίας κυνηγούν για να συλλάβουν μια αόρατη μικρή που την κρύβει η Μαμά-Καλίνα στο Σπίτι των Ευχών. Όταν καταφέρουν να την πιάσουν, την παραδίδουν με χειροπέδες στο καμουφλαρισμένο Εργοστάσιο Σοκολατένιων Ποτηριών και εκεί συνειδητοποιούν τον εξευτελισμό που υπέστησαν, τόσοι μαντράχαλοι να κυνηγούν ένα παιδί. Στο πειραματικό εργαστήριο η Μία θα συναντήσει χιλιάδες παιδιά και ζώα που βιώνουν την περιπέτεια των πειραματισμών και των βασανισμών, καθώς προσπαθούν να αποσπάσουν από αυτά το Σπιρίτιον, πολύτιμο συστατικό ενέργειας. Η ηρωίδα έχει την ευκαιρία να σωθεί, αλλά αυτό δεν της αρκεί. Είναι στο «Εμείς» και όχι στο «Εγώ». Αν δεν απελευθερώσει και το τελευταίο πλάσμα που βρίσκεται φυλακισμένο στον φριχτό τόπο, η ίδια δεν πρόκειται να αποχωρήσει.

Η αλληγορία εμφανής• η συγγραφέας, με ανάλαφρο τρόπο, όπως ταιριάζει σε παιδιά, περνά σοβαρότατα και βαθυστόχαστα μηνύματα: νέοι τρόποι διαχείρισης του πλανητικού πλούτου, νέες τεχνολογίες, αίτια και συνέπειες του ρατσισμού στο κοινωνικό στάτους, σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην ελευθερία του ατόμου. Δημιουργεί όμως και βαθύ προβληματισμό στη συνείδηση των μεγάλων, για το κατά πόσο πραγματικά σεβάστηκαν και προστάτεψαν τη ζωή σ’ αυτό τον πλανήτη.

Εντυπωσιακό το τρίπτυχο Αστέρας, Δορυφόροι, Καιάδας. Στον αστέρα Κρακάρ, όπου ζει η ηρωίδα, απομονώνεται ένα χρώμα, το μπλε, τα άλλα βρίσκονται στους δορυφόρους. Κανένα όμως χρώμα μόνο του δεν μπορεί να δώσει το λευκό, το φως• απαιτούνται όλα τα χρώματα της Ίριδος. Η απομόνωση δημιουργεί εγωκεντρικούς και μισαλλόδοξους ανθρώπους, καθώς πιστεύουν ότι αποτελούν τον ομφαλό της Γης, που μοιραία θα αφανιστούν στον Καιάδα. Η αξία της διαφορετικότητας είναι αυτή που θα συνθέσει το σύνολο.

Εντυπωσιακό και το πλάσιμο των χαρακτήρων, κυρίως της μικρής ηρωίδας. Από την αρχή ως το τέλος διατηρεί την προσωπικότητα και τις αρετές με τις οποίες την προίκισε η συγγραφέας. Στωικότητα στην ταπείνωση, ανθεκτικότητα στις δυσκολίες, μαχητικότητα για το ακατόρθωτο. Το φτάσιμο στην κορυφή επιτυγχάνεται χωρίς έπαρση. Ίση μεταξύ ίσων, χωρίς αίσθηση ανωτερότητας, οδηγεί την κοινωνία πέρα από τον μικρόκοσμο του Κρακάρ, στον κόσμο του συνόλου και της ενότητας. Αυτό συμβολίζει και το όνομα της. Μία, το Ένα, η Ενότητα. Η Τρισυπόστατη Θεότητα ενωμένη στο Ένα.

Η Μία, η μικρή ηρωίδα, παραμένει ως το τέλος ένα υπέροχα αόρατο, χαρισματικό πλάσμα, πηγή ειρηνικής συνύπαρξης και ζωής, όπως πηγή ζωής είναι η σταγόνα του νερού με την οποία την παρομοιάζει η συγγραφέας.

Το βιβλίο έχει τιμηθεί με βραβείο από τον Κυπριακό Σύνδεσμο Παιδικού και Νεανικού Βιβλίου και έχουμε την πεποίθηση ότι θα ακολουθήσουν και άλλες τιμητικές διακρίσεις και βραβεία.

Μία, το αόρατο κορίτσι
Δέσποινα Μάντζαρη
Κέδρος
208 σελ.
ISBN 978-960-04-4706-4
Τιμή: €9,00

 

Πηγή : diastixo.gr