Νατάσα Κεσμέτη: «Ιva»

2018-02-07 13:17

«Ο καθένας μας είναι ιστοριοδίφης του εαυτού του… Της άφωνής του εξομολόγησης. Της πολυπρόσωπης μνήμης του…»

Με αυτές τις λέξεις προϊδεάζει η Νατάσα Κεσμέτη τον αναγνώστη γι’ αυτό που θα ακολουθήσει.

Το βιβλίο της με τον τίτλο Iva (στα Ρωσικά «ιτιά») χωρίζεται σε πέντε κύκλους, με τον έκτο να είναι η ολοκλήρωσή τους και κατόπιν να ακολουθεί το επιμύθιο.

Ένας ποιητής, ο Τ. Π., βρίσκεται στον κήπο ενός θερινού σινεμά και βλέπει εμπρός του το λευκό πανί, ενώ ταυτόχρονα, σε μια άλλη, νοητή οθόνη, προβάλλεται μια ταινία που δεν γυρίστηκε ποτέ. Βλέπει, σκέπτεται και ξαναζεί τη ζωή του διερωτώμενος: «Γιατί ξοδέψαμε έτσι τη ζωή μας;», ενώ παρακάτω μια θαμπή αφηγήτρια χωρίς ξεκάθαρο πρόσωπο και όνομα αφηγείται. Το ρολόι της μητρόπολης έχει γυρίσει εξήντα χρόνια πίσω. Είναι περασμένο μεσημέρι. Κατακαλόκαιρο! 

Κατά την αφήγηση, ένα σπίτι πωλείται. Μαζί πωλούνται τα αντικείμενά του, ο κήπος του και οι αναμνήσεις των ανθρώπων που έζησαν μέσα και γύρω από αυτό. Όλα αφηγούνται τις ζωές τους, που μοιάζουν σαν κιτρινισμένες φωτογραφίες πίσω από σπασμένα τζάμια και ξύλινες κορνίζες. Θραύσματα, οι ζωές τους.

Ένας κήπος ανθίζει, μια ιτιά ριζώνει και μεγαλώνει όπως οι ζωές των ηρώων και μια εσωτερική οθόνη δέχεται τις προβολές από τα αποσπάσματα της ζωής τους. Ζουν στη μυθική δεκαετία του εξήντα. Τότε που όλα φούντωναν και διαμορφώνονταν. Πολιτισμός, διασπορά, κοινωνικές, θρησκευτικές, πολιτικές τάσεις και επαναστάσεις που τραγουδήθηκαν επηρεάζοντας το σήμερα. Ωστόσο, αυτή η γενιά μοιάζει σαν να πρόδωσε όλες τις ευκαιρίες που της δόθηκαν, όπως επίσης και τον εαυτό της. Σήμερα στέκει αντιμέτωπη με το αποτέλεσμα που βλέπει στην καθημερινότητά της και στον εαυτό της, χωρίς να ξέρει πού να ρίξει το φταίξιμο.

Κατά την αφήγηση, ένα σπίτι πωλείται. Μαζί πωλούνται τα αντικείμενά του, ο κήπος του και οι αναμνήσεις των ανθρώπων που έζησαν μέσα και γύρω από αυτό. Όλα αφηγούνται τις ζωές τους, που μοιάζουν σαν κιτρινισμένες φωτογραφίες πίσω από σπασμένα τζάμια και ξύλινες κορνίζες. Θραύσματα, οι ζωές τους.

Στην εξέλιξη της αφήγησης, μια θαμπή κυρία παραδίδει στη συγγραφέα μια επιστολή. Η επιστολή είναι η μαρτυρία της ύπαρξης αιχμαλώτων πολέμου, αν και η Αλβανία είχε κατηγορηματικά αρνηθεί την ύπαρξή τους. Εκεί, τότε, ο βιασμός των ανθρώπινων δικαιωμάτων εμφανιζόταν και μέσα από την τύχη ή την ατυχία που είχαν ορισμένοι από τους αιχμαλώτους να εξαρτάται ο επαναπατρισμός τους από το ζάρι που έριχνε με πολιτικό συμφέρον αυτός που, ασκώντας την εξουσία, είχε τη δύναμη να αποφασίζει άκριτα για τη ζωή και το μέλλον τους. Εμφανίζονται ξεκάθαρα οι παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων από τα εκάστοτε πολιτικά συμφέροντα. Και, για χρόνια μετά, η κοινωνία ζει με αυταρχισμούς κοινωνικούς, θρησκευτικούς, πολιτικούς, που ορίζουν τη ζωή της. Και μέσα σε αυτά τα στενά πλαίσια δεν έπαψε άλλοτε να συμβιβάζεται και άλλοτε να μάχεται για κατακτήσεις, επαναστατώντας σε ό,τι της έθετε φραγμούς. Ταυτόχρονα με το τότε, η συγγραφέας αποτυπώνει και τη σημερινή καθημερινότητα, που βιάζει το νόημα της ζωής, η οποία με ντιζάιν προσπαθεί να ανταποκριθεί στην κενότητα της επιφάνειας και του «περιτυλίγματος». Αναφέρεται και στον βιασμό που δέχεται η φύση, με τα βουνά να καίγονται και τις θάλασσες να μολύνονται, εκεί όπου κυριαρχούν τα εξουσιαστικά συμφέροντα, καθώς μέσω της παγκοσμιοποίησης και των τεχνοκρατών επιβάλλεται μια νέα τάξη πραγμάτων.

Ωστόσο, η φύση χωρίς να χάνει τη λάμψη της αναγεννιέται συνεχώς φέροντας τα αποτυπώματα του ανθρώπου επάνω της. Αλλοιώνεται. Μεταλλάσσεται. 

Γλαφυρή και γεμάτη εικόνες η γραφή της Νατάσας Κεσμέτη, με τη γοητεία της εγγύτητας, πυκνή και πολύχρωμη, μοιάζει σαν ένα κέντημα εκείνης της εποχής, όπως το έζησε η ίδια. Μια «ψιλοβελονιά» γραφής, με την ποίηση παρούσα να αποτυπώνει όλες τις αποχρώσεις των γεγονότων.

Γλαφυρή και γεμάτη εικόνες η γραφή της Νατάσας Κεσμέτη, με τη γοητεία της εγγύτητας, πυκνή και πολύχρωμη, μοιάζει σαν ένα κέντημα εκείνης της εποχής, όπως το έζησε η ίδια. Μια «ψιλοβελονιά» γραφής, με την ποίηση παρούσα να αποτυπώνει όλες τις αποχρώσεις των γεγονότων από καημούς, φόβους, προσπάθειες, όνειρα, διαψεύσεις, απογοητεύσεις, διαπιστώσεις και αυτοκριτική. Όπως ακριβώς κάνει και η θαμπή κυρία εξακολουθώντας να διηγείται με νοσταλγία και κάνοντας ταυτόχρονα απολογισμό για όσα πέρασαν και όσα δεν έγιναν. Στέκει μπροστά στο pc της θέλοντας να πατήσει το delete σε όλα.

Τέλος, το σπίτι πουλήθηκε μαζί με τα υπάρχοντά του, διότι οι σύγχρονες απαιτήσεις αντικατέστησαν το κτίσμα, τον κήπο και την αύρα όσων έζησαν μέσα σε αυτό, μ’ ένα ηλιόλουστο ρετιρέ. Και «Αργώ» είναι όχι μόνο η φίλη αλλά γίνεται και το καράβι που ταξίδεψε τον αναγνώστη στο βιβλίο της Νατάσας Κεσμέτη, όπου υπάρχει μια συνεχής αναμονή για κάτι/κάποιον που δεν ήρθε ποτέ. Ίσως και εξαιτίας της ελαφρότητας του ντιζάιν.

Το βιβλίο Iva της Νατάσας Κεσμέτη μοιάζει σαν μια παλιά καρυδένια ντουλάπα που μέσα από τον οβάλ καθρέπτη της αντανακλώνται τα είδωλα της ζωής των ηρώων, ενώ στους εσωτερικούς της χώρους έχει φυλάξει όλα τα κοστούμια από τους ρόλους που κατά καιρούς φόρεσαν. Ίσως κι ο κάθε αναγνώστης να μπορέσει να βρει εκεί και το δικό του.

 

Iva
Έσοπτρο μυστηριώδους οθόνης
Νατάσα Κεσμέτη
Αρμός
420 σελ.
ISBN 978-960-615-074-6
Τιμή: €20,00

 

 

πηγή : diastixo.gr