Μιλτιάδης Σαλβαρλής σε α' πρόσωπο

2019-12-19 18:17

Κλεισμένος στην τουαλέτα ενός θηριώδους Αίρμπας που πετάει προς τη Σαγκάη, ένας άντρας προσπαθεί να τιθασεύσει τους φόβους του για τα αεροπλάνα, για τα κενά αέρος, για τις αναταράξεις που του προκαλούν οι αναμνήσεις, για τις –ενίοτε απότομες– προσγειώσεις και απογειώσεις ατόμων που πέρασαν από τη ζωή του. «Ορισμένοι κλειδώνονται σε τουαλέτες για να κλέψουν μια-δυο τζούρες απαγορευμένου τσιγάρου. Εγώ κλειδώνομαι από φόβο. Είναι τα προσωπικά μου δωμάτια πανικού. Μικρά δωμάτια. Με ένα μεγάλο πλεονέκτημα: Τα βρίσκεις παντού [...] στο έδαφος, στη θάλασσα, σε ράγες ή στον αέρα». Το διήγημα αυτό ήταν το αρχικό. Δάνεισε τον τίτλο του σε όλη τη συλλογή, δάνεισε όμως και το «άρωμα εγκλεισμού» που διατρέχει τα διηγήματα που ακολούθησαν: άτομα εγκλωβισμένα σε χώρους, στις επιλογές τους, σε πάθη, σε αισθήματα, σε πράξεις, σε παραλείψεις· άτομα που ζουν σε τεντωμένο σχοινί, συχνά αδιαφορώντας αν αυτό θα σπάσει και θα γκρεμοτσακιστούν.

Η αναστάτωση που μου προκαλεί ένα ταξίδι με αεροπλάνο έγινε όχημα για το πρώτο διήγημα. Από εκεί και πέρα, άρχισα να παρατηρώ γύρω μου, ανθρώπους κυρίως. Πιανόμουν από ένα στοιχείο που μου έκανε εντύπωση και έχτιζα μια ιστορία. Για τη «Γιόλα», λόγου χάρη, αφορμή έγινε μία κυρία με βυσσινί ταγέρ και αριστοκρατικό παρουσιαστικό, που έπινε μόνη της τσάι, καθισμένη σε απόμερο τραπεζάκι κάποιου μπιστρό στο Παγκράτι. Μετά το τσάι παρήγγειλε το κρύο πιάτο της ημέρας και λίγο αργότερα γλυκό. Πάνω σε αυτό το τρίωρο από τη ζωή μιας άγνωστης έχτισα έναν άτυχο έρωτα, ένα ταξίδι στο Μπρίντιζι, μια εμμονή και ένα παρελθόν βγαλμένο από παραμύθι. Κατά τον ίδιο τρόπο, ο ιδιοκτήτης ενός συνοικιακού καταστήματος ψιλικών, η γραμματέας πολυεθνικής που διατηρεί παράνομο δεσμό με τον προϊστάμενό της, η ρεσεψιονίστ πλοίου που σαλπάρει μέρα παρά μέρα από τον Πειραιά και μερικοί ακόμα άνθρωποι της διπλανής πόρτας βρέθηκαν να συμμετέχουν στον «“αόρατο θίασο” που παίρνει σάρκα και οστά μέσα στις σελίδες των ιστοριών του βιβλίου», όπως σημειώνει στον πρόλογο η Στέλλα Βλαχογιάννη.Τα Μικρά δωμάτια πανικού γράφτηκαν την περίοδο που η Ελλάδα γνώριζε τη βαθιά κρίση. Όπως πολύς κόσμος έχασα τη δουλειά μου, μπλέξαμε με τους υπόλοιπους συναδέλφους σε δικαστικές περιπέτειες για τους μισθούς και τις αποζημιώσεις μας – φθορά ψυχής, το ξέρουμε όλοι. Είχα γράψει κείμενα για μια θεατρική παράσταση, όταν με βρήκε ένας φίλος από τον χώρο των εκδόσεων. Του είχε αρέσει το πρώτο μου βιβλίο, το οποίο εγώ επιμένω να αποκαλώ «νεανικό» και «οργισμένο», και με έπεισε να στρωθώ στον υπολογιστή και να γράψω, όχι πλέον για κάποιο περιοδικό, όπως έκανα όλα αυτά τα χρόνια, αλλά για μένα.

Αν αυτές οι δέκα συν μία ιστορίες, μυθιστορήματα σε… μικρογραφία θα τις χαρακτήριζα, αναστατώσουν με τρόπο θετικό ή αρνητικό τον αναγνώστη, θα έλεγα ότι έχουν πετύχει τον σκοπό τους.

Μυθοπλασία ή αυτοβιογραφικές ιστορίες; Φίλοι και συνάδελφοι που γνωριζόμαστε χρόνια ψάχνουν να βρουν την… αλήθεια, με ρωτάνε, μάλιστα, αν ο τάδε ήρωας είναι ο Χ ή ο Ψ. Σαφώς όσοι γράφουν αντλούν από προσωπικά βιώματα. Εγώ δεν ξεχνάω ποτέ τα καλοκαίρια στην Κω και κάθε τόσο επαναφέρω σε κείμενά μου την άμμο με τα μυρωδάτα λευκά κρινάκια, τις γυναίκες με το τσεμπέρι, τους ψαράδες που μπαλώνανε δίχτυα ή τα καΐκια που έφερναν κάθε πρωί φρέσκο ψάρι. Σε όλα τα διηγήματα υπάρχουν εικόνες από τη ζωή μου. Όχι η ίδια η ζωή μου. Το τελευταίο διήγημα (αντί επιλόγου) αποκαλύπτει το τρικ του βιβλίου, κάτι που εύστοχα διέκρινε και επισήμανε η Διώνη Δημητριάδου. Θέλω όμως να σταθώ σε κάτι άλλο, που το θεωρώ σημαντικό. Όλες οι ιστορίες έχουν ένα υπερβατικό στοιχείο. Οι ήρωες μοιάζουν συνηθισμένοι άνθρωποι, με τις εμμονές τους, τις αυταπάτες τους, την ξιπασιά τους, την ταπεινοφροσύνη τους, την ασημαντότητά τους. Ταυτόχρονα όμως είναι και πλάσματα αλλόκοτα, θαρρείς βγαλμένα από όνειρο ή εφιάλτη.

Δεν έχω καλές σχέσεις με τον ρεαλισμό. Πιστεύω ότι κάθε μορφή τέχνης πρέπει να αντλεί στοιχεία από τη ζωή, να τα επεξεργάζεται και να τα επιστρέφει στον αποδέκτη με τους όρους καλλιτεχνικής δημιουργίας. Πιστεύω επίσης ότι η τέχνη πρέπει να σε κάνει να νιώθεις άβολα. Αν αυτές οι δέκα συν μία ιστορίες, μυθιστορήματα σε… μικρογραφία θα τις χαρακτήριζα, αναστατώσουν με τρόπο θετικό ή αρνητικό τον αναγνώστη, θα έλεγα ότι έχουν πετύχει τον σκοπό τους.

 

Μικρά δωμάτια πανικού
Μιλτιάδης Σαλβαρλής
Μετρονόμος
234 σελ.
ISBN 978-618-5339-27-2
Τιμή €14,84

 

 

 

πηγή : diastixo.gr