Μελέτες δοκίμια-Γιώργος Κανόνης – Σοφία Κανόνη: «Σαίξπηρ εν τάχει» κριτική της Ανθούλας Δανιήλ

Ο τόμος είναι ωραίος και κομψός. Το εξώφυλλο αποτελεί γοητευτικό κράχτη για τον αναγνώστη. Εικονίζεται ο Σαίξπηρ σε πορτρέτο αγνώστου ζωγράφου, ιδιοκτησίας της αγγλο-ιρλανδικής οικογένειας Cobbe, που είναι γνωστό ως «πορτρέτο Cobbe». Το 2009, ερευνητές του Shakespeare Birthplace Trust παρουσίασαν αποδείξεις ότι πρόκειται για τον Σαίξπηρ ζωγραφισμένο εκ του φυσικού. Αν και κάποιοι προβάλλουν ενστάσεις, το έργο έχει ήδη εκτεθεί σε δύο εκθέσεις. Η φιλολογία γύρω από το εξώφυλλο είναι μια ευχάριστη εισαγωγή για τον αναγνώστη στον μαγικό κόσμο του μεγάλου δραματουργού, του οποίου το όνομα και το έργο δεν έχει αφήσει κανέναν ασυγκίνητο. Κι είναι η πρώτη φορά, ίσως, που βλέπουμε εξώφυλλο με το πορτρέτο του μεγάλου δημιουργού σε νεαρή ηλικία και όχι σ’ εκείνη με την οποία είναι καταχωρισμένος στην παγκόσμια μνήμη.

Στη μέσα σελίδα, μας περιμένει μια άλλη ενδιαφέρουσα έκπληξη. Εικονίζεται το μοναδικό χειρόγραφο του Σαίξπηρ: Sir Thomas More, που σώζεται στο Βρετανικό Μουσείο. Πρόκειται για το χειρόγραφο του έργου που αφορά τη ζωή του μεγάλου ανθρωπιστή που ήρθε σε ρήξη με τον βασιλιά Ερρίκο VIII, πληρώνοντας με τη ζωή του την πίστη του στον νόμο και στον Θεό. Από τα έργα του, η Ουτοπία είναι το σημαντικότερο «πολιτικό» του έργο.

Ο τόμος, λοιπόν, διότι περί αυτού πρόκειται, περιλαμβάνει τα τριάντα οχτώ έργα του μεγάλου ποιητή της Αγγλίας, του πιο μεταφρασμένου διεθνώς ποιητή και του πιο πολυπαιγμένου στο θέατρο.

Ο Σαίξπηρ εν τάχει είναι ένα ωραιότατο, χρησιμότατο και γοητευτικότατο κόσμημα και ως βιβλίο και ως ουσία.

Ο Σαίξπηρ εν τάχει μάς δίνει συμπυκνωμένα τα έργα, ώστε ο αναγνώστης με μια σύντομη ματιά να ξέρει την υπόθεση. Οι κύριες πηγές, από τις οποίες οι συγγραφείς Γιώργος Κανόνης και Σοφία Κανόνη άντλησαν το υλικό τους, είναι το βιβλίο William Shakespeare – TheComplete Works (Second Edition), το οποίο περιλαμβάνει όλα τα γνωστά έργα του ποιητή, και το The Oxford Companion to Shakespeare. Στο βιβλίο περιλαμβάνονται τα τρία λιγότερο γνωστά και μη μεταφρασμένα στα ελληνικά έργα του ποιητή: Βασιλιάς Εδουάρδος Γ’, Οι δύο ευγενείς συγγενείς και Σερ Τόμας Μορ. Δεν περιλαμβάνονται τα ποιήματα.

Τα έργα χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: κωμωδίες, τραγωδίες και ιστορικά δράματα. Όλα ταξινομημένα με αλφαβητική σειρά. Τα ιστορικά έργα είναι έντεκα και, αν και έχουν στοιχεία ιστορικά, καταλήγουν να είναι έργα μυθοπλασίας. Στα έργα αυτά γίνεται λόγος για τον εκατονταετή πόλεμο, μεταξύ Άγγλων και Γάλλων, και για τον πόλεμο των δύο ρόδων – Λανκάστερ (Ερρίκος Δ’, Ε’, ΣΤ’, Ζ’) και Γιορκ (Ριχάρδος Β’, Εδουάρδος Δ’, Εδουάρδος Ε’, Ριχάρδος Γ’). Κάθε έργο αναφέρεται πρώτα με τον ελληνικό του τίτλο και έπειτα ακολουθεί ο αγγλικός με τη χρονολογία συγγραφής. Στο βιβλίο περιλαμβάνονται «Γενικές Σημειώσεις», όπου αναφέρονται και οι ελληνικές μεταφράσεις του Πάλλη, του Ρώτα, του Ρώτα με την Δαμιανάκου, του Καρθαίου, καθώς και αγγλικές εκδόσεις.

Παίρνω για παράδειγμα το έργο Οι δύο ευγενείς συγγενείς (The Two Noble Kinsmen, 1613), έργο που ο Σαίξπηρ έγραψε μαζί με τον Τζον Φλέτσερ. Το έργο βασίζεται σε ένα προγενέστερο του Τσόσερ, στο οποίο ο Σαίξπηρ είχε περισσότερο την ευθύνη για τη 1η πράξη, 2η πράξη και σκηνή 1η, 3η πράξη σκηνή 1η και 2η και το μεγαλύτερο μέρος της 5ης πράξης. Τα μέρη αυτά γράφονται με πλάγιους χαρακτήρες στο βιβλίο, ώστε να ξέρει ο αναγνώστης τι είναι του Σαίξπηρ και τι του συνεργάτη του. Οι συγγραφείς, Σαίξπηρ και Φλέτσερ, ενημερώνουν το κοινό ότι το έργο βασίζεται σε έργο προγενέστερο του Τσόσερ και «ελπίζουν να μη στριφογυρίζει στον τάφο του, έτσι που έχουν “ελαφρύνει” το σύγγραμμά του». Το έργο ανήκε στα «απόκρυφα», τα οποία είχαν αποδοθεί στον Σαίξπηρ αλλά αργότερα αμφισβητήθηκαν. Σήμερα δεν ανήκει πια στα «απόκρυφα».

Ο Σαίξπηρ εν τάχει είναι ένα ωραιότατο, χρησιμότατο και γοητευτικότατο κόσμημα και ως βιβλίο και ως ουσία.

Σαίξπηρ εν τάχει
Γιώργος Κανόνης – Σοφία Κανόνη
Δίαυλος
364 σελ.
ISBN 978-960-531-337-1
Τιμή € 19,00