«Λυρικός ρομαντισμός με τη Φιλαρμονική Ορχήστρα του Ισραήλ υπό τον Zubin Mehta» της Μαρίας Κοτοπούλη

2016-10-04 17:26

Το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, αν και δεν έχει ακόμα ανακοινώσει το πρόγραμμά του, άνοιξε στις 17-9-16 θριαμβικά τις πύλες του, για τη νέα καλλιτεχνική περίοδο 2016-2017, με μια ξεχωριστή συναυλία από τη Φιλαρμονική Ορχήστρα του Ισραήλ, υπό την μπαγκέτα του διακεκριμένου αρχιμουσικού Zubin Mehta. Ο διάσημος αρχιμουσικός μας έκανε την τιμή να μας επισκεφτεί ξανά, χάρις στον γενναιόδωρο ανώνυμο χορηγό που τα τελευταία χρόνια καλύπτει τη μετάκληση του κορυφαίου Συμφωνικού Συνόλου του κράτους του Ισραήλ. Και, όπως διαβάσαμε στο πρόγραμμα, θα ακολουθήσει η Berliner Philharmoniken στις 16-10-16.

Με το μελαγχολικό και τόσο αισθαντικό έργο του Pyotr Ilyich Tchaikovsky Andantecantabile, σε σι ύφεση μείζονα αρ.1, για βιολοντσέλο και Ορχήστρα έργο ΙΙ άρχισε τον λυρικό - ρομαντικό της περίπατο η Ορχήστρα.

Τo δημοφιλές αυτό δεύτερο μέρος από το Πρώτο Κουαρτέτο Εγχόρδων του Tchaikovsky βασίζεται σε ένα παραδοσιακό ρωσικό τραγούδι, αναβαπτισμένο στην κλασική, μαγική φόρμα του συνθέτη, ο οποίος συνέδεσε το εθνικό στοιχείο ενός μεγάλου λαού με την ευρωπαϊκή παράδοση. Ο ίδιος ο συνθέτης, στο τέλος του 1880, το μετέγραψε για Βιολοντσέλο και Ορχήστρα, ειδικά, για τον φίλο του Ρώσο βιολοντσελίστα και συνθέτη Anatoly Brandukov (1858-1830).

Ο διαπρεπής Ινδός αρχιμουσικός Zubin Mehta, με τη Φιλαρμονική Ορχήστρα του Ισραήλ, ανέδειξε τον πλούτο της ορχηστρικής φαντασίας του δημιουργού, τις δυνατές αρμονίες, την ευαισθησία του στο πλάσιμο της μελωδίας, που αγγίζει την ανθρώπινη ψυχή και έκανε έναν Λέοντα Τολστόι να δακρύσει από συγκίνηση, όπως ο ίδιος ο συνθέτης μας παραδίδει, ο οποίος καθόταν δίπλα του όταν το Κουαρτέτο παίχτηκε προς τιμήν του μεγάλου Ρώσου συγγραφέα.

Στη συνέχεια η Ορχήστρα ερμήνευσε μια εντυπωσιακή και πρωτοποριακή για την εποχή της (1849) σύνθεση του Robert Schumann (1810-1856), το Konzertstück σε φα μείζονα, έργο 86 για τέσσερα κόρνα και ορχήστρα. Ο συνθέτης αξιοποίησε στο έπακρο τις τεχνικές δυνατότητες του κόρνου, που αναπτύχθηκαν κατά τη βιομηχανική επανάσταση, και δημιούργησε ένα θαυμαστό Κουαρτέτο Κόρνων. Στην παρούσα περίσταση, ο Mehta αξιοποίησε τους λαμπερούς δεξιοτέχνες του κόρνου Dalit Segal, Yoel Abadi, Michael Slatkin, Itamar Leshem, τους οποίους τοποθέτησε αριστερά του στο πόντιουμ, δίνοντας τη δυνατότητα στους ακροατές να θαυμάσουν απαλό, καθάριο ήχο, με έξοχα χρωματικά περάσματα. Τέσσερεις κορνίστες, πρωταγωνιστές ανάμεσα σε ένα άριστο πρωταγωνιστικό, ορχηστρικό σύνολο!

Η Συμφωνία αρ.9 σε ντο μείζονα, D. 944, «Η Μεγάλη», του Franz Schubert (1707-1828), έλαβε το προσωνύμιο αυτό για να ξεχωρίζει από την Έκτη, την επονομαζόμενη Μικρή, που είναι γραμμένη επίσης σε ντο μείζονα. Στη συνέχεια όμως η ονομασία αυτή έμελλε να απηχεί τη μεγαλειώδη σύλληψη και ομορφιά της συμφωνίας, η οποία συγκαταλέγεται στα τελευταία έργα του συνθέτη, αν και μεγάλο μέρος της είχε σχεδιαστεί το καλοκαίρι του 1825.

Η δύναμη της 9ης απλώνεται και στις Λειτουργίες του Schubert, που θεωρούνται από τις πιο εντυπωσιακές θρησκευτικές συνθέσεις. Μετά την ολοκλήρωση της συμφωνίας, ο συνθέτης την έστειλε με αφιέρωση στους Φίλους της Μουσικής της Βιέννης Musikverein. Θεωρήθηκε πολύπλοκη, μεγάλη σε έκταση και δύσκολη για την ερασιτεχνική ορχήστρα του Ωδείου και παίχτηκε ανεπίσημα, με άγνωστο μαέστρο και ημερομηνία εκτέλεσης. Στον συνθέτη έστειλαν πάντως μια μικρή αμοιβή. Δέκα χρόνια μετά το θάνατο του Schubert, ο Schumann επισκέπτεται τη Musikverein και μαθαίνει την ύπαρξη της συμφωνίας. Την Πρωτοχρονιά της επόμενης χρονιάς, 1839, πηγαίνει ξανά στη Βιέννη με σκοπό να συναντήσει τον αδελφό του Schubert, Ferdinand, ο οποίος, εκτός από έναν όγκο χειρογράφων, του δείχνει και την 9η Συμφωνία. Στην επιστροφή του στη Λειψία ο Schumann έχει μαζί του ένα αντίγραφο, το οποίο και παραδίδει αμέσως στον Felix Mendelssohn, ενώ σε γράμμα του προς την αγαπημένη του Clara Wieck, αναφέρει για τη Μεγάλη Συμφωνία: «Είναι δύσκολο να περιγραφεί. Όλα τα όργανα είναι ανθρώπινες φωνές». Η παγκόσμια πρώτη της 9ης δόθηκε στις 29 Μαρτίου του 1839 με την Ορχήστρα Gewandhaus της Λειψίας, υπό την μπαγκέτα του Felix Mendelssohn. Το σχόλιο του Schumann μετά την πρεμιέρα της συμφωνίας ήταν χαρακτηριστικό: «Heavenly length».

Ακολουθώντας την προηγούμενη, σοφή επιλογή του, ο αρχιμουσικός Zubin Mehta τοποθέτησε γύρω του σε ημικύκλιο τα οκτώ ξύλινα πνευστά όργανα, υπογραμμίζοντας τον σημαντικό σολιστικό τους ρόλο και τους έδωσε την ελευθερία, «εν αρμονία», με τα εξαίσια έγχορδα να πλάθουν «ανθρώπινες φωνές» μέσα από τη δραματουργική υφή της σύνθεσης και τα λεπταίσθητα ηχοχρώματά της.

Αυτή την «επουράνια μεγάλη» συμφωνία είχαμε την τύχη να απολαύσουμε από μια ορχήστρα δεξιοτεχνών υπό τη διεύθυνση ενός μεγάλου μαέστρου, και βαθιά να συγκινηθούμε.

Πηγή : diastixo.gr