Κλέφτες καταστημάτων (Μέγα Βραβείο Καννών) από το "Cine Δράση" Πέμπτη 17 Οκτωβρίου, 8:15΄μμ, ΤΥΠΕΤ

2019-10-15 18:22

Ιαπωνία, 2018. Διάρκεια: 121'.
Σκηνοθεσία-Σενάριο: Hirokazu Kore-eda.
Πρωταγωνιστούν: Lily Franky, Sakura Andô, Mayu Matsuoka, Sôsuke Ikematsu, Kairi Jō, Miyu Sasaki.

Ο Hirokazu Kore-Eda με τη χαρακτηριστική διεισδυτική ματιά του και οδηγό ένα γραμμένο από τον ίδιο αριστοτεχνικό σενάριο γεμάτο κρίσιμες λεπτομέρειες και ανατροπές συνθέτει στο «Κλέφτες καταστημάτων» ένα ουμανιστικό ποίημα υψηλής κινηματογραφικής τέχνης. Το φιλμ εκτός από συνταρακτικό κοινωνικό πορτρέτο της δύσκολης εποχής μας, είναι σπουδή πάνω στις ανθρώπινες σχέσεις, ευγενική και αναζωογονητική αναθεώρηση του ορισμού της οικογένειας. Η θέαση του είναι βαθιά συναισθηματική εμπειρία που μιλά απευθείας στην καρδιά του θεατή βοηθώντας τον να πορεύεται με ενσυναίσθηση, κατανόηση, αποδοχή.

Στα υποβαθμισμένα προάστια του Τόκυο, σε μια μικρή παράγκα ανάμεσα σε ψηλές πολυκατοικίες, ζει φτωχικά αλλά ευτυχισμένα μια οικογένεια που φαινομενικά είναι σαν όλες τις άλλες. Υπάρχει μητέρα, πατέρας, παιδιά, γιαγιά, θεία. Ο οικοδόμος Osamu με την γυναίκα του Nobuyo καθαρίστρια σε ξενοδοχεία, τη νεότερη αδερφή της Aki που δουλεύει σε στριπτιζάδικο, το μικρό γιο τους Shota ένα ατίθασο, τρυφερό αγόρι και την ηλικιωμένη μητέρα της. Φτωχοί άνθρωποι που ζουν στο περιθώριο της κοινωνίας αλλά διεκδικούν για τον εαυτό τους το δικαίωμα στην ευτυχία. Είναι χαρούμενοι, παθιασμένοι με ό,τι κάνουν, αστείοι, πονηροί, ζουν με το δικό τους τρόπο, καθοδηγούμενοι από τα πανανθρώπινα ένστικτα. Η δύναμη που τους κρατά ενωμένους, όπως και κάθε οικογένεια, είναι η ανάγκη να συνυπάρχουν γιατί μόνο αυτό τους εξασφαλίζει ασφάλεια. Οι τρεις ενήλικοι εργάζονται και το εισόδημα ενισχύεται από τη σύνταξη της γιαγιάς, αλλά τα έσοδα δεν είναι αρκετά και για να επιβιώσουν καταφεύγουν σε μικροκλοπές αποκλειστικά ειδών πρώτης ανάγκης.

Ένα βράδυ, καθώς πατέρας και γιος επιστρέφουν από το σούπερ-μάρκετ με τα κλοπιμαία θα δουν για πολλοστή φορά σε απέναντι μπαλκόνι, ένα μικρό κορίτσι να κλαίει παρατημένο στην παγωνιά. Την παίρνουν σπίτι, της προσφέρουν φαγητό και δεν αργούν να συνειδητοποιήσουν ότι η 5χρονη Yuri κακοποιείται από τους γονείς της. Παρά τις αρχικές επιφυλάξεις θα την κρατήσουν και θα την κάνουν μέλος της οικογένειάς τους. Θα της χαρίσουν το ενδιαφέρον τους, θα της προσφέρουν αγάπη, αλληλεγγύη, υποστήριξη, φροντίδα. Ωστόσο η παρουσία του καινούριου μέλους βγάζει στο φως κρυμμένα μυστικά για τη φύση, τη δομή και την προϊστορία αυτής της «οικογένειας» που προκαλούν μεγάλη αναστάτωση και ωθούν τις σχέσεις των μελών της στα όριά τους. Παράλληλα η χώρα μαθαίνει για την εξαφάνιση του κοριτσιού από τα δελτία ειδήσεων και τους δακρύβρεχτους νεαρούς γονείς του που προηγουμένως το εγκατέλειπαν στο μπαλκόνι, σαν ανεπιθύμητο κατοικίδιο.

Τα ενήλικα μέλη της οικογένειας θα κληθούν να λογοδοτήσουν για τις πράξεις τους καθώς η «διάσωση» θεωρείται απαγωγή. Η έμμεση «υιοθεσία» δεν νομιμοποιείται από το σύστημα και ο νόμος δεν είναι με το μέρος αυτών που εφαρμόζουν τους δικούς τους κανόνες ηθικής, αμφισβητώντας την κυρίαρχη ηθική της κοινωνίας, κυρίως (ή ίσως μόνον) όταν αυτοί είναι απόκληροι. Προτιμά να αγνοεί το πρόβλημα ή το αφήνει να κακοφορμίζει αντί να αποδεχτεί μια αμφισβητούμενη μεν λύση, που εξασφαλίζει δε οικογενειακή θαλπωρή σε άτομα κυνηγημένα από ανθρώπους με τους οποίους τα συνδέουν δεσμοί αίματος.

Ο Hirokazu Kore-Eda μάστορας στη παρουσίαση και διαχείριση πολύπλοκων οικογενειακών σχέσεων σκηνοθετεί σε χαμηλούς τόνους, ισορροπημένες κινήσεις, ελαφρότητα και ευαισθησία που απογειώνουν την ταινία του. Δίνει χώρο στο φαινομενικά ασήμαντο, κρατά τα αινίγματά του κλειστά μέχρι το τέλος, δημιουργεί ερωτήσεις που ο θεατής καλείται να απαντήσει μόνος του για τα κοινωνικά και ηθικά διλήμματα που αφορούν την έννοια της «οικογένειας», το σωστό και το λάθος, το καλό και το κακό.

Οι ερμηνείες όλων των πρωταγωνιστών είναι εξαιρετικές. Η Kirin Kiki (που στο Cine Δράση απολαύσαμε στο «Γλυκό Φασόλι» και το «Πατέρας και γιος») είναι μαγευτική, η Miyu Sasaki που υποδύεται την Yuri αξιαγάπητη, απολαυστικός ο μικρός Jyo Kairi στο ρόλο του τετραπέρατου Shota. Ο πατέρας αποδίδεται αριστοτεχνικά από τον Lily Franky και η Sakura Ando, το νέο μεγάλο ταλέντο της Ιαπωνίας, δίνει ρεσιτάλ ερμηνείας στο ρόλο της μητέρας. Η φωτογραφία που έχει αναλάβει ο Kondo Ryoto, ένας από τους καλύτερους διευθυντές φωτογραφίας στην σύγχρονη Ιαπωνία, τονίζει την ποιητικότητα και το ρεαλισμό των ανθρώπων και η μουσική του Hosono Haruomi κεντρίζει την φαντασία του θεατή.

Το φιλμ δικαίως είχε 129 υποψηφιότητες. Δικαίως επίσης απέσπασε 45 Βραβεία στα Φεστιβάλ του Τελιουράιντ, του Τορόντο, του Σαν Σεμπαστιάν και της Νέας Υόρκης κ.ά. Στο 71ο Φεστιβάλ Καννών (2018) κατέκτησε τον Χρυσό Φοίνικα και αποτέλεσε την πρόταση της Ιαπωνίας για το Ξενόγλωσσο Όσκαρ. Ο Kore-Eda είχε κερδίσει στις Κάννες (2013) το Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής για το φιλμ «Πατέρας και Γιος».