Ιφιγένεια Θεοδώρου: «Γλώσσα από μάρμαρο»

2018-11-15 18:50

Γνωρίζουμε όλοι πόσο δύσκολο είναι να μιλήσεις σήμερα για ιστορίες, επίπλαστες και μη, βασισμένες στην πραγματικότητα. Ο ρεαλισμός, που πολλοί συγγραφείς αποποιούνται ως κάτι ξεπερασμένο, απαιτεί μεγάλη τέχνη, αφού χρειάζεται ικανή γραφή για το χτίσιμο χαρακτήρων. Σήμερα στην ελληνική πεζογραφία επικρατούν δύο τάσεις: α) Ο μοντερνισμός, όπου ο ικανός τεχνίτης οφείλει να κατέχει εκφραστική εμβέλεια, που δικαιολογείται ώστε τα πεζογραφικά άλματα του θέματος με φανταστικές εικόνες να μη γίνονται αδικαιολόγητα και τυχαία, ώστε να οδηγούν στην καταπόντιση της ίδιας της ιστορίας, και β) Η ρεαλιστική απόδοση της πραγματικότητας που, κατά τη γνώμη μας, είναι κάτι πιο δύσκολο, γιατί, καθετί το κλασικό και το αιώνιο, υπηρετεί αδιάσειστο ταλέντο και προπάντων κοπιαστικό έλεγχο (με τη ρεαλιστική γραφή εύκολα εκτίθεσαι), κάτι που ο μοντερνισμός, χάριν ευκολίας, επιτρέψτε μου να πω, πολλές φορές δεν διαθέτει, επειδή του χαρίζει ελευθερία ανερμάτιστη, όπου τα πάντα δικαιολογούνται χάριν παιδιάς.

Η Ιφιγένεια Θεοδώρου, ικανή συγγραφέας, ήδη από τα πρώτα της βιβλία, τη συλλογή διηγημάτων Χρυσός, λιβάνι και Σμύρνη (Ίκαρος, 1997) και τα μυθιστορήματα Μελέκ θα πει άγγελος (Ελληνικά Γράμματα, 2001 και Πατάκης, 2005 – βιβλίο υποψήφιο για το Βραβείο Μυθιστορήματος του περιοδικού Διαβάζω) και η Γεύση της ερήμου (Πατάκης, 2012), έρχεται φέτος με ένα σημαντικό βιβλίο, τη Γλώσσα από μάρμαρο, στη σειρά ελληνικής πεζογραφίας των Εκδόσεων Διάπλαση (πρώτη έκδοση Ελληνικά Γράμματα, 2005), για να μας διηγηθεί μια πολυπρόσωπη ιστορία της Θάσου, όπου πίσω της, εκτός από τα πρόσωπα και τις ιστορίες τους, έρχεται στο φως η ίδια η γη με τα ανεκτίμητα μάρμαρα της αρχαιότητας, τα οποία βρίσκονται κι αυτά εκτεθειμένα στο έλεος κάθε σύγχρονου ανάλγητου επιχειρηματία με σκοπό το κέρδος, όπως στο βιβλίο με την καταπάτηση του χώρου της πευκόφυτης χερσονήσου της Αλυκής ή Αλκής, όπου και το πανάρχαιο λατομείο του μαρμάρου, «Μια γλώσσα από μάρμαρο που βουτάει στη θάλασσα», όπως δηλώνει η ίδια η συγγραφέας.

Το βιβλίο αυτό μας αποζημιώνει ποικιλοτρόπως. Απευθύνεται σε απαιτητικούς αναγνώστες, οι οποίοι σκέπτονται πάνω σε θέματα της ελληνικής φυλής που συνδέονται με την κληρονομιά τους: την αρχαία και τη θαυμάσια φύση.

Η ιστορία εν ολίγοις: Στην καλοδεχούμενη τελικά πρόταση από τους κατοίκους της Αλυκής του εργολάβου Λευτέρη Μουράτου για να εξαγοράσει τη γη τους, αντιστέκεται όχι μόνο ο Σάββας Ρόδος, που λόγω φόνου έχει εκτίσει μεγάλη ποινή και ζει εκεί σε μια καλύβα, αλλά και η σύζυγος του εφοπλιστή Αντωνέλλου, που λείπει σαράντα χρόνια από το νησί. Το βιβλίο αρχίζει με την άφιξη του Σπύρου στις Αλυκές, για να πιάσει δουλειά ως σερβιτόρος σε καφετέρια της παραλίας. Οι ήρωες είναι σκιερά πρόσωπα αυτής της μεγάλης ψηφιδωτής σύνθεσης, που συμπλέκονται μεταξύ τους άρτια. Η εκτενής αφήγηση του μυθιστορήματος, που παρασέρνει αντινομίες, κρυφές ερωτικές σχέσεις και την πλαστή δολοφονία, εξαιτίας της οποίας οδηγήθηκε στη φυλακή ο Σάββας, δεν θα μπορούσε εκ των πραγμάτων να χωριστεί σε κεφάλαια λόγω τεχνικής της συγγραφέως, που χρησιμοποιεί: α) τη ζέουσα καταγραφή του παρόντος, β) τη συχνή αναδρομή και γ) τον διάλογο ή μονόλογο της συγγραφέως ή των προσώπων με φράσεις σημαίνουσες για τα τεκταινόμενα της αφήγησης, σκέψεις-συμπεράσματα, κι όλα αυτά επιτελούνται για ν’ αποκαλύψουν μια τεχνική πρωτογενή για ρεαλιστικό μυθιστόρημα, αφιερωμένο στους ανθρώπους που υπηρετούν τον σύγχρονο τουρισμό της Θάσου με σύγκριση-αντιπαραβολή με την αρχαία, τη φράγκικη, την οθωμανική και νεότερη ιστορία της.

Το βιβλίο αυτό μας αποζημιώνει ποικιλοτρόπως. Απευθύνεται σε απαιτητικούς αναγνώστες, οι οποίοι σκέπτονται πάνω σε θέματα της ελληνικής φυλής που συνδέονται με την κληρονομιά τους: την αρχαία και τη θαυμάσια φύση. Οι ήρωες είναι τραγικά πρόσωπα, καλά πιασμένα από τη μοίρα. Η αγάπη προκαλεί τόσο τρυφερότητα όσο και φόνο σε μια κλειστή κοινωνία, όπου οι άνθρωποι πότε αντιγυρίζουν στις εμμονές τους και πότε αφήνονται στα συναισθήματά τους. Αν κάτι θαυμάζουμε στο βιβλίο αυτό της Ιφιγένειας Θεοδώρου, εκτός από τη δομή, που το παρελθόν μπλέκεται αριστοτεχνικά με το παρόν, δεν είναι τόσο η ιστορία και η απαράμιλλη γλώσσα, όσο η ψυχολογία των ηρώων, ένα επίτευγμα σχολαστικής απόδοσης-ανάλυσης, που σπανίως βλέπουμε στη σύγχρονη λογοτεχνία των βίπερ που κυριαρχεί και βραβεύεται, μάλιστα, από μια κλίκα ανθρώπων που αλληλοϋποστηρίζονται και αλληλοεκτιμούνται. Ευτυχώς που γράφονται ακόμα τέτοια βιβλία, για να μας θυμίσουν τι είναι επιτέλους η σοβαρή λογοτεχνία, που δεν εκπίπτει σε μια ανούσια δημοσιογραφική καταγραφή της πραγματικότητας.

 

Γλώσσα από μάρμαρο
Ιφιγένεια Θεοδώρου
επιμέλεια σειράς: Ελένη Γκίκα
Διάπλαση
328 σελ.
ISBN 978-960-567-151-8
Τιμή €15,50

Άλλα κε

 

 

πηγή : diastixo.gr