Η Μαρία Σούμπερτ σε α’ πρόσωπο

2018-10-12 18:55

Πάντα πίστευα πως ο πιο ακατάλληλος άνθρωπος να μιλήσει για το έργο του είναι ο ίδιος ο καλλιτέχνης. Και μάλλον η πεποίθηση αυτή βασιζόταν στη δική μου αδυναμία να μιλήσω για ένα δικό μου δημιούργημα. Γιατί έγραψα αυτό το βιβλίο; Τι με προέτρεψε; Τι με ενέπνευσε; (Και, εντελώς μεταξύ μας, ποιον ενδιαφέρει;)

Η αλήθεια είναι πως ο συγγραφέας, όπως και κάθε άλλος καλλιτέχνης, είναι τόσο «μέσα» σε αυτό που συμβαίνει –μέσα στην πλοκή, μέσα στον προβληματισμό, μέσα στο ίδιο το δημιούργημα– που δεν μπορεί να σταθεί με κριτική ματιά απέναντι σε αυτό. Χρειάζεται, όμως;

Το τι με έκανε να γράψω ένα βιβλίο και τι σκεφτόμουν εγώ όσο το έγραφα, δεν αποτελεί κριτική του έργου μου, αλλά μοίρασμα των σκέψεών μου. Αρκεί να μην επιβάλλω ως δημιουργός τις κατευθυντήριες εκείνες που δεν θα επιτρέπουν μια διαφορετική ανάγνωση. Γιατί το σημαντικότερο είναι κάθε βιβλίο να έχει τόσες αναγνώσεις, όσοι και οι αναγνώστες του.

Ωραία, τώρα που το ξεκαθαρίσαμε αυτό, ας επιστρέψουμε στη δική μου δυσκολία. Πώς γράφτηκε το Πριν το πέρασμα (Εκδόσεις Διάπλαση); Γρήγορα. Και πολύ αργά.

Είχα μια γενική ιδέα πριν από αρκετά χρόνια. Μπορεί και από το 2015, μόλις κυκλοφόρησαν οι Αποκλεισμένοι ή το σύστημα των μυρμηγκιών (Εκδόσεις Κριτική). Αλλά από την ιδέα μέχρι την υλοποίηση, πέρασε αρκετός καιρός. Έμεινα έγκυος, γέννησα και τα πάντα άλλαξαν. Πώς γράφεις με ένα βρέφος στην αγκαλιά; Είναι απλό: δεν γράφεις.

Η ιδέα όμως παρέμενε. Ένα μέρος στη μέση του πουθενά που θα υποδέχεται κόσμο. Δεν ήξερα ακόμα ούτε το γιατί, ούτε το πώς, ούτε τα πρόσωπα.

Εμένα μ’ ενδιαφέρει περισσότερο το πώς διαβάζει κανείς το βιβλίο, μ’ ενδιαφέρουν οι σκέψεις και τα συναισθήματα που του προκαλεί. Ίσως γιατί κι εμένα με απασχολεί το θέμα της ζωής και του θανάτου, του τώρα και του τι θα συναντήσω μετά.

Λίγους μήνες αργότερα, σε ένα οικογενειακό τραπέζι άκουσα τον πατέρα μου να περιγράφει πώς προλαβαίνει και φέρνει το πρώτο πράσινο κεράσι της κερασιάς του κήπου στη μητέρα μου, γιατί μετά πέφτουν τα πουλιά επάνω και δεν προλαβαίνουν ούτε να τα κοιτάξουν. Και κάπως έτσι ξεκίνησα. Είχα την πρώτη εικόνα στο μυαλό μου. Και η Βενετία ήταν από την αρχή εκεί. Αυτό που άργησε λίγο να ξεκαθαρίσει μέσα μου ήταν το τι ακριβώς συμβαίνει σε αυτό το μέρος στη μέση του πουθενά και το πού βρίσκεται.

Ο Rollo May λέει μιλώντας για τη δημιουργικότητα πως απαιτεί μια κατάσταση εγρήγορσης, όπου θα μπορούν τα καθημερινά ερεθίσματα να μετατρέπονται σε πηγές έμπνευσης. Έτσι ώστε ακόμα και όταν δεν φαίνεται να κάνει κάποιος κάτι δημιουργικό, να είναι σε αναμονή εκείνης της εμπειρίας που θα του δημιουργήσει μια νέα εικόνα.

Έτσι συνέβη και με εμένα. Είχα την πρώτη ιδέα και την πρώτη εικόνα, αλλά δεν είχα ιδέα πώς να συνεχίσω. Και δεν μπορώ να πω πως είμαι από τους ανθρώπους που θα βασανιστούν πολύ μπροστά από τη λευκή οθόνη. Αν δεν έχω κάτι να γράψω, απλά δεν θα καθίσω να γράψω.

Έτσι ήρθε το καλοκαίρι του 2017 και ολιγοήμερες διακοπές στην Εύβοια, και συγκεκριμένα στην Κάρυστο. Με πολύ αέρα, αλλά σε μια μικρή προστατευμένη παραλία που δεν είχε καθόλου κόσμο, καθόμασταν μέχρι αργά το βράδυ με τον άντρα μου και τη δίχρονη κόρη μου. Μια από αυτές τις ημέρες καθόμουν στα βότσαλα και τους κοιτούσα να ψάχνουν για κοχύλια.

Εκείνο το βράδυ, όλο το βιβλίο εμφανίστηκε μέσα σε άπειρες σημειώσεις στο κινητό μου – σε διακοπές, φυσικά, δεν είχα υπολογιστή μαζί! Επιστρέφοντας, άρχισα να γράφω.

Έτσι κάπως γεννήθηκε το Πριν το πέρασμα σε ένα πολύ λογικό και πραγματικό επίπεδο. Επειδή όμως πρόκειται για ένα βιβλίο που δεν είναι πραγματικό, που πραγματεύεται έναν ενδιάμεσο-μεταβατικό τόπο, στον οποίο οι ταξιδιώτες ξεκουράζονται μέχρι να αποφασίσουν αν θα προχωρήσουν ή αν θα επιστρέψουν –μια απόφαση ζωής ή θανάτου δηλαδή–, είμαι σίγουρη πως το βιβλίο αυτό έχει και ένα δεύτερο, ίσως και τρίτο επίπεδο.

Μια σκέψη που κάνω είναι η ίδια η μητρότητα και η «αθανασία» που αυτή επιφέρει μέσα από την κόρη. Με κεντρική ηρωίδα μια γυναίκα με έντονη μητρική μορφή, παρότι καταδικασμένη να μη γίνει ποτέ μητέρα. Με μια κόρη που δεν είναι δική της, αλλά επιλέγει να μείνει μαζί της. Με όλους αυτούς τους περίεργους επισκέπτες που κουβαλάνε τα δικά τους μπαγκάζια και ψάχνουν μια μητρική αγκαλιά για να ξεκουραστούν. Μια μητρική αγκαλιά που δεν σημαίνει απαραίτητα φροντίδα και τρυφερότητα, αλλά αυτό ακριβώς το κράτημα και την αποδοχή. Και, φυσικά, οι επισκέπτες. Περίεργους τους έχουν πει πολλοί, αλλά δεν το πιστεύω. Είναι λίγο εκκεντρικοί, λίγο διαφορετικοί, ίσως λίγο τρομακτικοί. Είναι όμως τόσο καθημερινοί και ίδιοι με εμάς, που μπορεί και να εκπλαγούμε. Γιατί στην ουσία είναι όπως όλοι μας, όταν βγάζουμε το κοινωνικό μας προσωπείο και μιλάμε ανοιχτά και καθαρά για τις επιθυμίες, τους φόβους και τις ανάγκες μας.

Δεν ξέρω αν είπα πολλά ή λίγα για το Πριν το πέρασμα. Σίγουρα σκέφτομαι ακόμα περισσότερα και αναρωτιέμαι ταυτόχρονα ποιον ενδιαφέρουν. Εμένα μ’ ενδιαφέρει περισσότερο το πώς διαβάζει κανείς το βιβλίο, μ’ ενδιαφέρουν οι σκέψεις και τα συναισθήματα που του προκαλεί. Ίσως γιατί κι εμένα με απασχολεί το θέμα της ζωής και του θανάτου, του τώρα και του τι θα συναντήσω μετά.

 

Πριν το πέρασμα
Μαρία Σούμπερτ
επιμέλεια σειράς: Ελένη Γκίκα
Διάπλαση
280 σελ.
ISBN 978-960-567-152-5
Τιμή €13,90

 

 

πηγή : diastixo.gr