Η Ελένη Χωρεάνθη σε α΄ πρόσωπο

2017-11-09 16:13

Το πρώτο μου ποίημα ήταν σάτιρα. Το έγραψα για να σατιρίσω τους καθηγητές μου και τα δρώμενα στο σχολείο. Δεν θυμάμαι παρά μόνο έναν στίχο που αφορούσε τον φιλόλογο ο οποίος κόμπαζε για τις γνώσεις του. Έλεγα: «… από την πολλή σοφία το καπέλο του ανεβοκατεβαίνει…». Εκείνος το θεώρησε κομπλιμέντο και καμάρωσε για την παρατηρητικότητά μου.

Θυμάμαι και έναν στίχο από σάτιρα που είχα γράψει το καλοκαίρι του ίδιου χρόνου για την αρχηγό της κατασκήνωσης, ένα κρυόπλασμα ήταν και κακάσχημη: «Κρύος αέρας έρχεται απ’ τη φωτιά του Θέρμου…»

Ούτε εκείνη κατάλαβε τι εννοούσα. Οι άνθρωποι συνήθως ακούνε αυτό που τους αρέσει, αυτό έχουν στον νου τους για τον εαυτό τους. 

Έχουν χαρακτηρίσει ερωτική την ποίησή μου. Εμένα με απασχολεί ο άνθρωπος και η μοίρα του. Ιδιαίτερα η γυναίκα, η οποία ήταν η μόνη πρωταγωνίστρια στην καθημερινή τραγωδία της ζωής της.

Έγραφα στίχους κατά διαστήματα χωρίς να έχω καμιά μύηση. Από ένστικτο, σε στιγμές που με απασχολούσαν διάφορα ή όταν βαριόμουνα το ανιαρό μάθημα στα θρανία της Ραλλείου Παιδαγωγικής Ακαδημίας Πειραιώς. Μια μέρα θυμάμαι έγραψα ένα μικρό ποίημα σ’ ένα χαρτάκι, το πρώτο μου ουσιαστικά, την ώρα του μαθήματος στην Ακαδημία και το έσπρωξα με το χέρι μου στη διπλανή μου. Το διάβασε και μου λέει: «Πολύ ωραίο. Τίνος είναι;». Πήρα θάρρος και με κάποιο δισταγμό της λέω: «Δικό μου. Τώρα το έγραψα». Εκείνη τότε, χωρίς να πει λέξη, μου το επέστρεψε με αρκετή δόση αποστροφής. Παραθέτω, χωρίς καμιά επέμβαση τωρινή, το ποίημα αυτό που έγραψα στα 19 μου χρόνια και που καθόριζε τη μετέπειτα πορεία μου στον χώρο:

«Άγνωστη πορεία»

Να ’ξερα, Θε μου, πού τραβώ,
πού κάποτε θα φθάσω…
Μακρύς ο δρόμος που θωρώ,
φοβάμαι μη δειλιάσω…

Πλατύς μακραίνει, καθαρός,
μα η άκρη του τι κρύβει;
Να ’ναι καλός, να ’ναι κακός;
Θε μου, αυτό με θλίβει…

Στο βάθος πάντα κάτι τι
θαρρώ πως παιγνιδίζει.
Να ’ναι φαντάσματα, γκρεμοί
ή άστρο λαμπυρίζει;

Πέρασε καιρός ώσπου να τολμήσω να παρουσιάσω ξανά στίχους με το όνομά μου. Έγραφα και δημοσίευα σε επαρχιακές εφημερίδες με το ψευδώνυμο «Έλενα».

Ο πρώτος άνθρωπος που είχε όχι μόνο έναν, πολλούς επαίνους για τα πρώτα μου χειρόγραφα ποιήματα, ήταν η φιλόλογος Γωγώ Τσιανίκα, ωραίος άνθρωπος, που αργότερα ήταν ένα από τα τραγικά θύματα αυτοκινητιστικού δυστυχήματος. Αντίθετα, ο συνάδελφός της ήταν εντελώς αντίθετος. Κάπου στο μέσο ήταν ό,τι ίσχυε τότε.
Μετά την πρώτη μου ποιητική συλλογή Λίγα λουλούδια, ένα βιβλιαράκι ταπεινό με λιτό εξώφυλλο που τυπώθηκε και εκδόθηκε στο Αγρίνιο, κι έτυχε θερμής υποδοχής από τους κριτικούς και μεγάλων αθηναϊκών εφημερίδων της εποχής και σημαντικούς ποιητές: Φώτη Κόντογλου, Μυρτιώτισσα, Μπάμπη Κλάρα (Βραδυνή), Μιχάλη Περάνθη, Τάκη Δόξα (Αλήθεια Τριπόλεως), Δημήτρη Γιάκο (Νέα Εποχή Αγρινίου), Χρήστο Λεβάντα (Η φωνή του Πειραιά), Χρυσάνθη Ζιτσαία, Άγγελο Φουριώτη (Απογευματινή, 25-11-’63), Γιάννη Καφούση (Το σχολειό και το σπίτι, Αθήνα, Ιανουάριος 1964) και αρκετούς άλλους… ξεσάλωσα!

Ο αείμνηστος Λάμπρος Τσιτσιμελής, συγγραφέας του βιβλίου Τα σκάνδαλα του Ολύμπου, όταν του πήγα τη συλλογή στο σπίτι του κι έριξε μια ματιά στα ποιήματα, ενθουσιάστηκε και φώναξε τη γυναίκα του:

«Τατιάνα! Έλα να δεις! Το κορίτσι έχει μέλλον» είπε.

Και μου έδωσε ονόματα και διευθύνσεις λογοτεχνών και κριτικών για να στείλω τη συλλογή μου. Από τη συλλογή εκείνη που κυκλοφόρησε τότε σε κάποιες χιλιάδες αντίτυπα, έχω μόνο δύο. 

Σκοπός μου δεν ήταν και δεν είναι να βγάλω τα εσώψυχά μου, για να προκαλέσω το κοινό αίσθημα, αλλά να δώσω κάτι που να έχει αντίκρισμα στην πραγματικότητα, που να αφορά και να ενδιαφέρει το σύνολο των ανθρώπων της κοινωνίας στην οποία ζούμε.

Η κυκλοφορία ποιητικής συλλογής το 1963 σε επαρχιακή πόλη ήταν γεγονός. Με σταματούσανε στον δρόμο, θυμάμαι, για να υπογράφω βιβλία μου. Αυτή είναι εν ολίγοις η προϊστορία της ποίησής μου.

Το βιβλίο Η συνήθεια του αριθμού είναι η 17η ποιητική μου συλλογή, συμπεριλαμβανομένων και πέντε ποιητικών συλλογών για παιδιά. Έχουν χαρακτηρίσει ερωτική την ποίησή μου. Εμένα με απασχολεί ο άνθρωπος και η μοίρα του. Ιδιαίτερα η γυναίκα, η οποία ήταν η μόνη πρωταγωνίστρια στην καθημερινή τραγωδία της ζωής της. Ο άντρας έβρισκε πάντα καιρό για την ανάπαυση και το ξέδομά του στο καφενείο του χωριού, έστω, για μια πρέφα με τους αργόσχολους, Γενικά τα ηνία της οικογένειας τα κρατούσε η μάνα. Σε όλα μου τα έργα, ιδιαίτερα στα ποιητικά, πρωταγωνιστεί η Γυναίκα, με κεφαλαίο Γ, σε όλα τα πεδία δράσης και με όλα τα συν και τα πλην των ρόλων της και της συμμετοχής της στα δρώμενα της οικογενειακής και της κοινωνικής ζωής διαχρονικά, ανάλογα με τις περιστάσεις: Εύα, Μήδεια, Εκάβη, Ελένη, Κλυταιμνήστρα, Ιφιγένεια, Κασσάνδρα, η γυναίκα των μύθων, οι επώνυμες και ανώνυμες της Ιστορίας, αλλά και Μαρία η Πάνσεμνος, Κασσιανή… Άλλωστε, οι εφτά ποιητικές μου συλλογές έχουν τίτλο… θηλυκό: Πολιόχνη, Μυρρίνη, Οι εποχές της Εύας, Οι ώρες του ερωδιού, Οι νύχτες της βροχής, Η σιωπή των αμνών, Η συνήθεια του αριθμού, Η ζωή είναι το θαύμα, αλλά και Το κορίτσι με τις ζωγραφιές, Το κορίτσι που μιλούσε στο φεγγάρι, Ο ύπνος των μεσημβρινών ωρών, Στον κύκλο του φωτός των αναμνήσεων. Οι θηλυκές οντότητες πρωταγωνιστούν..

Θεωρώ πως η ποίησή μου είναι ανθρωποκεντρική και ελληνοκεντρική με ό,τι αυτό σημαίνει και σηματοδοτεί. Η ελληνική πατρίδα ως γεωγραφικός χώρος και ο λαός που τον κατοικεί, οι άνθρωποι, το ελληνικό Έθνος στη διαχρονική ιστορική του πορεία, το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον, είναι οι βασικοί άξονες που συνιστούν τον «αρχιμήδειο τόπο» της ποίησης που υπηρετώ αδιαλείπτως εδώ και πάνω από μισόν αιώνα.

Σε προηγούμενες συλλογές μου εκφραζόμουν με σύμβολα, κάποιες φορές με αινιγματικές εκφράσεις. Αφότου όμως ασχολήθηκα συστηματικά με την Τραγωδία κάνοντας διασκευές από το πρωτότυπο, είδα πόσο απλά και κατανοητά για την εποχή τους και διαχρονικά μιλούσαν εκείνοι οι ήρωες του ποιητικού λόγου. Κι έκανα κι εγώ ηθελημένα στροφή προς τον απλό, κατανοητό, ευθύ, καθαρό, προσωδιακό, ωστόσο, ελληνοπρεπή λόγο.

Σκοπός μου δεν ήταν και δεν είναι να βγάλω τα εσώψυχά μου, για να προκαλέσω το κοινό αίσθημα, αλλά να δώσω κάτι που να έχει αντίκρισμα στην πραγματικότητα, που να αφορά και να ενδιαφέρει το σύνολο των ανθρώπων της κοινωνίας στην οποία ζούμε. Διαπιστώσεις κάνω πάνω στα πολιτικά και τα κοινωνικά δρώμενα και προβληματισμούς θέτω με την ποίησή μου. Η Τέχνη πρέπει να υπηρετεί τον άνθρωπο, να προάγει την υπόθεση του ανθρώπου.

 

Η συνήθεια του αριθμού
Ελένη Χωρεάνθη
Ζαχαρόπουλος Σ. Ι., 2017
80 σελ.
ISBN 978-960-208-927-9
Τιμή: €10,60

 

 

πηγή : diastixo.gr