Η Αποφοίτηση από το Cine-Δράση Πέμπτη 27 Σεπτεμβρίου 2018, 8:15μμ, ΤΥΠΕΤ

2018-09-25 18:59

Με φόντο τη σημερινή Ρουμανία, μια χώρα που αδυνατεί να απαλλαγεί από στρεβλώσεις και πρακτικές που κληρονόμησε από την περίοδο Τσαουσέσκου, ο Κριστιάν Μουνγκίου, ο επιφανέστερος σύγχρονος Ρουμάνος σκηνοθέτης και ένας από τους καλύτερους της Ευρωπαϊκής ηπείρου, φιλοτεχνεί με την «Αποφοίτηση» ένα υποδειγματικό οικογενειακό δράμα, στο οποίο καταπιάνεται σε βάθος, με ξεχωριστή ωριμότητα και ρεαλισμό με τα πολυσύνθετα θέματα της ηθικής και του δικαίου. Ένα φιλμ στο οποίο ο οικογενειακός μικρόκοσμος και τα καλά τακτοποιημένα μυστικά του αντικατοπτρίζουν την κοινωνική πραγματικότητα. Κατά πως λέμε, «εικόνα σου κοινωνία και σου μοιάζω».

Ο Ρομέο είναι γιατρός και ζει στην ορεινή πόλη Κλουζ της Τρανσυλβανίας, με την κόρη του και την σύζυγό του από την οποία έχει απομακρυνθεί καθώς διατηρεί παράνομη, εξωσυζυγική σχέση με μια γυναίκα μικρότερη του. Ο ίδιος πιστεύει ότι είναι καλός, ακέραιος άνθρωπος. Και ίσως είναι. Επαγγελματικά κινείται πάντα στα πλαίσια της ηθικής, είναι άψογος στη δουλειά του, δεν παίρνει φακελάκια για τις υπηρεσίες του και δεν συμβιβάζεται με την γενικότερη διαφθορά και αδιαφάνεια, που χαρακτηρίζουν την ρουμανική κοινωνία. Φέρει βαρέως το γεγονός ότι ενώ κάποτε βρισκόταν εκτός χώρας, επέλεξε να επιστρέψει και έκτοτε ζει μια μίζερη και περιορισμένη ζωή. Λατρεύει άνευ ορίων την κόρη του Ελίζα, για την οποία ονειρεύεται την ζωή που ο ίδιος δεν μπόρεσε να έχει. Θέλει να την στείλει να σπουδάσει στο εξωτερικό και να μείνει για πάντα εκεί. Και μέχρι τώρα, η μικρή τον έχει δικαιώσει. Είναι 18 χρόνων, αριστούχος τελειόφοιτη μαθήτρια και έχει ήδη κατακτήσει μια υποτροφία για σπουδές ψυχολογίας σε Βρετανικό Πανεπιστήμιο. Το μόνο που απομένει είναι να περάσει τις τελικές εξετάσεις, κάτι εντελώς τυπικό για μια καλή μαθήτρια.

Αλλά καθώς ετοιμάζεται να διαγωνιστεί στο καθοριστικό μάθημα που θα της εξασφαλίσει το «άριστα», απαραίτητη προϋπόθεση για να πετάξει μακριά, η Ελίζα πέφτει θύμα βίαιης επίθεσης η οποία την κλονίζει ψυχολογικά και της αφήνει τραύμα στο χέρι. Τραγική μορφή ο Ρομέο, συγκλονισμένος από το τραγικό συμβάν θα ξεκινήσει ολόκληρη εκστρατεία για να βρεθεί ο ένοχος της επίθεσης. Πρώτο του μέλημα οι εξετάσεις της κόρης. Παράλληλα παρακολουθεί τις έρευνες της αστυνομίας για τον δράστη, τρέχει στην ηλικιωμένη μάνα του, την ερωμένη που έχει προβλήματα με το γιο της, στη γυναίκα του που του αναθέτει δουλειές του σπιτιού, στους αρρώστους του. Μπροστά στον κίνδυνο να ανατραπούν όλα τα σχέδια του, κόντρα στη θέλησή της κόρης του και αγνοώντας τις συνέπειες, θα αξιοποιήσει θεμιτούς και αθέμιτους τρόπους να ξεπεραστεί το πρόβλημα.

Ζει σε μια χώρα όπου τα πάντα έχουν την τιμή τους, σε έναν κόσμο όπου όλοι παίζουν βρώμικα. Για να διασφαλίσει την εύνοια των εξεταστών θα λερώσει και ο ίδιος τα χέρια του, θα πληρώσει κάθε τίμημα, θα παγιδευτεί σε έναν αέναο κύκλο από επικίνδυνες ενέργειες, μη αποδεκτές πρακτικές, μικρές ή μεγάλες παρανομίες. Τελικά θα αποδειχθεί το ίδιο διεφθαρμένος με όποιους και ό,τι κατακρίνει. Στον αντίποδα, η σύζυγος του θα είναι το ηθικό αντίβαρο, υπογραμμίζοντας ότι οι τρόποι με τους οποίους επιχειρεί να λύσει το πρόβλημα δεν συμβαδίζουν με τις αρχές που σαν πατέρας δίδαξε στο παιδί του. «Δεν αναθρέψαμε έτσι την κόρη μας» είναι το βασικό επιχείρημά της.

Ο Cristian Mungiu, παρουσιάστηκε στο ελληνικό κοινό, το 2002, στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης όπου διαγωνίστηκε με την πρώτου μεγάλου μήκους ταινία του «Δύση», κερδίζοντας το Βραβείο Κοινού. Ακολούθησε το συγκλονιστικό «Τέσσερις μήνες, τρεις εβδομάδες και δυο μέρες» (2007), που του χάρισε τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες, και το «Πίσω από τους λόφους» (2012) (και τα δύο έχουν προβληθεί από το Cine-Δράση), που επίσης κέρδισε στις Κάννες τα Βραβεία Σεναρίου και Καλύτερου γυναικείου ρόλου εξ ημισείας για τις δύο πρωταγωνίστριες του.

«Η Αποφοίτηση» είναι η τέταρτη μεγάλου μήκους ταινία του. Διαθέτει καλογραμμένο σενάριο, τολμηρό και πολυεπίπεδο, με στοιχεία αστυνομικού θρίλερ. Επικεντρώνεται σε έναν άνθρωπο και μια διαλυμένη οικογένεια, αλλά μάλλον αναφέρεται σε μια χώρα και μια ολόκληρη ήπειρο. Σκηνοθετεί προσεγμένα, εξετάζει τα θέματα του σε βάθος, τα πλάνα είναι καλοστημένα, οι ρυθμοί δυναμικοί. Αποσπά εξαιρετικές ερμηνείες από όλο το καστ, ιδιαίτερα από τους δύο πρωταγωνιστές, τον υπέροχο Adrian Titieni (στο ρόλο του Ρομέο) που κατακτά τον θεατή με την απλότητα και το υπόγειο συναίσθημα του και την Maria Dragus (Ελίζα). Και οι δύο δίνουν χαρακτήρες ρεαλιστικούς, δυνατούς και ευάλωτους. Στην ταινία δεν ακούγεται κανενός είδους μουσική. Οι μόνοι ήχοι είναι οι ομιλίες, τα ringtones των κινητών και τα ανοιχτά ραδιόφωνα.

Το φιλμ είχε 25 υποψηφιότητες και κέρδισε 10 συνολικά βραβεία ανάμεσά τους το Βραβείο Σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ των Καννών, όπου και ήταν υποψήφια για τον Χρυσό Φοίνικα.

Ρουμανία, Γαλλία, 2016. Διάρκεια: 127 λεπτά. Σενάριο-Σκηνοθεσία: Cristian Mungiu. Πρωταγωνιστούν: Adrian Titieni, Maria Dragus, Lia Bugnar, Malina Manovici, Vlad Ivanov, Gelu Colceag, Rares Andrici.