Hanya Yanagihara: «Λίγη ζωή» κριτική του Φίλιππου Φιλίππου

2016-11-29 10:24

Η Χάνια Γιαναγκιχάρα (1975), κάτοικος της Νέας Υόρκης, με πατέρα από τη Χαβάη και μητέρα από την Κορέα, θεωρείται ένα από τα ανερχόμενα αστέρια της αμερικανικής λογοτεχνίας. Εργάστηκε σε περιοδικά και το 2013 εξέδωσε το πρώτο της μυθιστόρημα, το The people in the trees, που είχε ως θέμα την παιδική κακοποίηση. Το δεύτερο μυθιστόρημά της, το Λίγη ζωή, επιλέχθηκε ως βιβλίο της χρονιάς από έντυπα όπως το «The Wall Street Journal» και το «Cosmopolitan», ενώ μπήκε στις βραχείες λίστες για το Βραβείο Booker και το National Book Award. Γιατί όμως αρκετοί κριτικοί (με ελάχιστες εξαιρέσεις), το εξύμνησαν, ενώ η προαναφερθείσα εφημερίδα της Γουόλ Στριτ έγραψε ότι «καθιερώνει τη Γιαναγκιχάρα ως μια από τις σημαντικότερες σύγχρονες Αμερικανίδες συγγραφείς»; Ασφαλώς, τέτοια συμπεράσματα δεν βγαίνουν αβίαστα, οι ειδικοί στη λογοτεχνία προτού αποφανθούν έχουν σκεφτεί πολύ για τους χαρακτηρισμούς που δίνουν σε ένα έργο. Έχοντας διαβάσει προσεκτικά το Λίγη ζωή, ένα ογκώδες μυθιστόρημα 894 σελίδων (η αμερικανική έκδοση αριθμεί 720 σελίδες), μπορούμε να πούμε πως τα επαινετικά λόγια δεν είναι τυχαία, και πως η Γιαναγκιχάρα πράγματι έχει μεγάλες αφηγηματικές ικανότητες, διεισδυτική ματιά πάνω στα ανθρώπινα πάθη (κάθε είδους) και πλούσιες γνώσεις πάνω σε θέματα λογοτεχνίας και κινηματογράφου (για τα θέματα αρχιτεκτονικής, ιατρικής και δικαίου έχει συμβουλευτεί ειδικούς, τους οποίους κατονομάζει στις ευχαριστίες του τέλους).

Η Γιαναγκιχάρα πράγματι έχει μεγάλες αφηγηματικές ικανότητες, διεισδυτική ματιά πάνω στα ανθρώπινα πάθη (κάθε είδους) και πλούσιες γνώσεις πάνω σε θέματα λογοτεχνίας και κινηματογράφου.

Το μυθιστόρημα αρχίζει με την περιγραφή διαφόρων στιγμιότυπων από τη ζωή τεσσάρων φίλων, οι οποίοι ζουν στη Νέα Υόρκη. Δύο από αυτούς, ο Γουίλεμ, ωραίος επίδοξος ηθοποιός, κι ο Τζουντ, ιδιοφυής και αινιγματικός, που προορίζεται για δικηγόρος, ψάχνουν διαμέρισμα στην οδό Λίσπεναρντ στο Μανχάταν. Είναι όμως απένταροι και συναντούν δυσκολίες. Γι’ αυτό το ζήτημα, συζητούν με τους άλλους δύο, τον Τζέι Μπι, φιλόδοξο ζωγράφο, και τον Μάλκολμ, αρχιτέκτονα σε εταιρεία. Στα πρώτα φοιτητικά τους χρόνια συγκατοικούσαν όλοι σ’ ένα φτωχικό δωμάτιο, όπου δέθηκαν για πάντα. Είναι λευκοί και μαύροι, δεν πολιτικολογούν, αισθάνονται έλξη για κορίτσια και αγόρια, ενώ μερικούς τους απασχολεί η φυλή τους. Σιγά σιγά, μαθαίνουμε πως ο καθένας στον τομέα του πασχίζει για το καλύτερο και μάλιστα το επιτυγχάνει. Καθώς περνούν οι δεκαετίες, τους βλέπουμε να διατηρούν τη φιλία τους, να συγχρωτίζονται με άλλους ανθρώπους, να ωριμάζουν και να προσπαθούν να διαχειριστούν τη σεξουαλικότητά τους.

Διότι, πρωτίστως, η συγγραφέας ενδιαφέρεται για τη σεξουαλική τους ζωή, η οποία χρωματίζει ολόκληρο το βιβλίο. Όλο το μυθιστόρημα είναι διαποτισμένο με σεξουαλικότητα και μάλιστα ομοφυλοφιλική, κάτι που δεν φαίνεται από την αρχή. Ο αναγνώστης το διακρίνει αυτό στη σελίδα 86, όταν μαθαίνει για κάποια γυναίκα που έγινε λεσβία και πληροφορείται πως ο Μάλκολμ ήταν ερωτευμένος με τον Γουίλεμ και με τον Τζουντ. Βαθμιαία, η Γιαναγκιχάρα μας βάζει σ’ ένα παράξενο κλίμα που γίνεται γρήγορα εφιαλτικό, καθώς ο Τζουντ κόβεται, χαράζει μόνος του το χέρι του, σαν ένα είδος αυτοτιμωρίας, λέγοντας στους φίλους του πως πρόκειται για ατύχημα. Γιατί; Κάτι έγινε στο παρελθόν, κάτι θλιβερό, απαίσιο.

Ο Τζουντ είναι ο πρωταγωνιστής του μυθιστορήματος. Έχει ένα βεβαρημένο ιστορικό που του κατατρώει το σώμα και το μυαλό. Παρόλο που γίνεται επιτυχημένος δικηγόρος, δεν μπορεί να απαλλαγεί από τις αναμνήσεις του. Μεγάλωσε χωρίς γονείς, βρέθηκε ως έκθετο μωρό κάπου και μεταφέρθηκε σ’ ένα μοναστήρι. Εκεί τον περιέθαλψαν οι μοναχοί, κυρίως ο αδελφός Λουκ, πρώην καθηγητής μαθηματικών. Αυτά που βίωσε στη συνέχεια ο Τζουντ ήταν απολύτως οδυνηρά και κακουργηματικού χαρακτήρα. Κακοποιήθηκε βάναυσα και απέκτησε τραύματα που τα κουβαλούσε στη μετέπειτα ζωή του, τραύματα που του προκάλεσαν αυτοκτονικές τάσεις. Ο Τζουντ, επίσης, είναι το αντικείμενο του θαυμασμού του Χάρολντ, του καθηγητή της Νομικής στο πανεπιστήμιο, μεγαλύτερου φίλου και υποστηρικτή του, ο οποίος μαζί με τη γυναίκα του τη Τζούλια, ανέλαβε να τον φροντίσει. Στα γράμματα-κείμενα που απευθύνει στον Γουίλεμ προσπαθεί να ερμηνεύσει την περίπλοκη προσωπικότητα του Τζουντ.

Το Λίγη ζωή, έργο του 21ου αιώνα, θυμίζει τα έργα του Ντίκενς με τα ορφανά και παρατημένα παιδιά, π.χ. το Όλιβερ Τουίστ, ή το Χωρίς οικογένεια του Έκτορος Μαλό. Πότε βίαιο, πότε άκρως αισθηματικό, ξεφεύγει από τα συνηθισμένα σύγχρονα αμερικανικά μυθιστορήματα και φτάνει στα όρια του μελοδράματος, καθώς ο αναγνώστης αναγκάζεται –αναπόφευκτα– να συγκινηθεί από τον διαρκή πόνο του Τζουντ. Νέος και ώριμος άντρας πια, ο Τζουντ ζει στη μοναξιά, η οποία είναι τόσο σκληρή που γίνεται βασανιστική, ωστόσο όσο κι αν φοβάται το σεξ, που η σκέψη του τον τρομοκρατεί, θέλει να τον αγγίζουν. Ευτυχώς που βρίσκει λίγη χαρά στην ερωτική σχέση του με τον Γουίλεμ, τον παλιό του συγκάτοικο, διαφορετικά, εγκλωβισμένος όπως είναι στα βάσανα, τις ταπεινώσεις και τους εξευτελισμούς που έχει υποστεί, θα είχε από καιρό αυτοκτονήσει.

Το μυθιστόρημα τούτο, πότε σκληρό πότε τρυφερό, είναι η εξιστόρηση μιας ταραγμένης ζωής, που θλίβει τον αναγνώστη κι ενίοτε τον κάνει να βουρκώνει. Στην ουσία αποτελεί ύμνο στην αγάπη.

Το μυθιστόρημα τούτο, πότε σκληρό πότε τρυφερό, είναι η εξιστόρηση μιας ταραγμένης ζωής, που θλίβει τον αναγνώστη κι ενίοτε τον κάνει να βουρκώνει. Στην ουσία αποτελεί ύμνο στην αγάπη ανάμεσα σε δύο άντρες, στον Τζουντ και τον Γουίλεμ, που μόνο ο θάνατος μπορεί να χωρίσει.

Σ’ ένα σχετικό κείμενό της, η μεταφράστρια του βιβλίου Μαρία Ξυλούρη, η οποία έχει γράψει και τις κατατοπιστικές σημειώσεις, εκτιμά ότι το βιβλίο απαιτεί τη συναισθηματική εμπλοκή των αναγνωστών, απαιτεί μια συναισθηματική αντίδραση, καλή ή κακή, πάντως όχι χλιαρή ή αδιάφορη. Αν συμβεί αυτό, τότε μπορούμε να πούμε πως η Χάνια Γιαναγκιχάρα επέτυχε τους στόχους της, λέμε εμείς.

Λίγη ζωή
Hanya Yanagihara
Μετάφραση: Μαρία Ξυλούρη
Μεταίχμιο
896 σελ.
ISBN 978-618-03-0690-3
Τιμή: €24,40

 

 

 

Πηγή : diastixo.gr