Γκαστόν Λερού: «Το μυστήριο του κίτρινου δωματίου» κριτική του Φίλιππου Φιλίππου

Ο Γκαστόν Λερού (1868-1927), γνωστός κυρίως από το μυθιστόρημά του Το φάντασμα της όπερας, που μεταφέρθηκε με μεγάλη επιτυχία στον κινηματογράφο και παίχτηκε σε θεατρικές σκηνές (έγινε μιούζικαλ από τον Άντριου Λόιντ Γουέμπερ), έκανε κάτι πολύ απλό: πήρε το διήγημα του Έντγκαρ Άλαν Πόε, του πατέρα της αστυνομικής λογοτεχνίας, «Οι φόνοι της οδού Μοργκ», που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Graham’s Magazine το 1941, το ανέλυσε σε επιμέρους στοιχεία κι έγραψε το μυθιστόρημα Το μυστήριο του κίτρινου δωματίου. Ήρωας του Πόε ήταν ο Αύγουστος Ντιπέν, ένας ευφυής και εκκεντρικός διανοούμενος που έλυνε αστυνομικά αινίγματα χάρη στις αναλυτικές ικανότητες του μυαλού του (γι’ αυτόν μιλάει κάποιος ανώνυμος αφηγητής). Ο Λερού πήρε τον Ντιπέν, τον έκανε δημοσιογράφο, τον ονόμασε Ζοζέφ Ρουλεταμπίλ και πρόσθεσε μια παράξενη ερωτική ιστορία με αρκετά πρόσωπα. Το μυθιστόρημά του δημοσιεύτηκε σε συνέχειες στο περιοδικό L’Illustration το 1907 κι εκδόθηκε τον επόμενο χρόνο. Πρόκειται για ένα εμβληματικό έργο της γαλλικής και της παγκόσμιας αστυνομικής φιλολογίας, που γοητεύει τον αναγνώστη από τον τρόπο που ο πρωταγωνιστής εξιχνιάζει ένα παράξενο και φαινομενικά δυσεπίλυτο έγκλημα, καθόλου αλλόκοτο – σ’ εκείνο του Πόε ο δολοφόνος ήταν ένας ουρακοτάγκος.

Το μυθιστόρημα αποτελεί υπόδειγμα για τις αστυνομικές ιστορίες κλειδωμένου δωματίου, ενός δύσκολου είδους που ελάχιστοι συγγραφείς ανά τον κόσμο καλλιεργούν.

Η υπόθεση αφορά την απόπειρα δολοφονίας, τον Οκτώβριο του 1892, της δεσποινίδας Ματίλντ Στάνγκερσον, μεγαλοκοπέλας, κόρης ενός διαπρεπούς επιστήμονα, ο οποίος έχει επιστρέψει από τις ΗΠΑ, όπου έκανε έρευνες πάνω στη διάσπαση της ύλης και η εργασία του είναι ικανή να γκρεμίσει τα θεμέλια της κρατούσας επιστήμης. Η κοπέλα δούλευε με τον πατέρα της στο εργαστήριό του και τα μεσάνυχτα μπήκε στο δωμάτιό της, το Κίτρινο Δωμάτιο, για να ξαπλώσει. Κλείδωσε την πόρτα, έβαλε τον σύρτη και σύντομα, στις δώδεκα και μισή, ακούστηκε να φωνάζει: «Φόνος, φόνος! Βοήθεια!» Αμέσως ακούστηκαν πυροβολισμοί, καθώς και θόρυβος από τραπέζια και έπιπλα που αναποδογυρίζουν. Τότε ο κύριος Στάνγκερσον κι ο υπηρέτης του πήγαν να δουν τι συμβαίνει, μα η πόρτα του δωματίου ήταν κλειδωμένη. Αλλά και το παράθυρο του δωματίου ήταν ανέπαφο, προστατευμένο από κάγκελα. Από πού μπήκε ο δολοφόνος και από πού βγήκε κι εξαφανίστηκε; Δεν υπήρχε καμινάδα. Οι δύο άντρες έσπασαν την πόρτα και βρήκαν την κοπέλα βαριά τραυματισμένη, με αίματα στον κρόταφο. Στο πάτωμα βρισκόταν πεταμένο το πιστόλι του υπηρέτη κι από αυτό έλειπαν δύο σφαίρες.

Στη συνέχεια, ο διάσημος επιθεωρητής της αστυνομίας Φρεντερίκ Λαρσάν, που έλειπε στο Λονδίνο, καλείται να επιστρέψει στο Παρίσι για να αναλάβει την παράξενη υπόθεση, ενώ ο 18χρονος Ρουλεταμπίλ, που έχει τη φήμη του ικανού λύτη περίπλοκων εγκλημάτων, αναλαμβάνει δράση. Γι’ αυτόν μιλάει ο δικηγόρος Σινγκλέρ, φίλος του, ο οποίος εξηγεί τον τρόπο σκέψης του και εξιστορεί τις ενέργειές του μέχρι να φθάσει στην εξιχνίαση της υπόθεσης. Έχουμε επίσης την αφήγηση του ίδιου του Ρουλεταμπίλ, ο οποίος κρατάει σημειώσεις για τις κινήσεις του και τη θεωρία του για την απόπειρα.

Υπάρχουν τρεις ύποπτοι, ο Ρομπέρ Νταρζάκ, καθηγητής στη Σορβόννη, που ήθελε να παντρευτεί την Ματίλντ, ο επιστάτης κι ο δασοφύλακας. Ωστόσο, το θύμα δεν είναι διατεθειμένο να αποκαλύψει το όνομα του παρ’ ολίγον δολοφόνου του, έτσι ο Νταρζάκ συλλαμβάνεται, φυλακίζεται και περνάει από δίκη. Όμως, όλες τις εξηγήσεις στο δικαστήριο τις δίνει ο παντογνώστης Ρουλεταμπίλ. Ασφαλώς, δράστης δεν είναι ο Νταρζάκ, αλλά ένας άλλος, κάποιος που έρχεται από το παρελθόν.

Ο αναγνώστης παρακολουθεί το ξετύλιγμα της σκέψης του ήρωα, ο οποίος με αλλεπάλληλους συλλογισμούς, που στηρίζονται σε παρατηρήσεις του περιβάλλοντος, των κτιρίων (υπάρχουν και σχετικά σχεδιαγράμματα), και βεβαίως των ανθρώπων, αλλά και με τη δράση του, με την οποία θέτει σε κίνδυνο τη ζωή του, φτάνει στη λύση του μυστηρίου, που δεν είναι καθόλου εξωπραγματικό. Τελικά, πρόκειται για μια ιστορία έρωτα και προδοσίας, αλλά και απάτης, στην οποία οι ανατροπές διαδέχονται η μια την άλλη και τίποτα δεν είναι αυτό που φαίνεται. Το μυθιστόρημα αποτελεί υπόδειγμα για τις αστυνομικές ιστορίες κλειδωμένου δωματίου, ενός δύσκολου είδους που ελάχιστοι συγγραφείς ανά τον κόσμο καλλιεργούν.

Το μυστήριο του κίτρινου δωματίου
Gaston Leroux
μετάφραση: Βαγγέλης Γιαννίσης
Διόπτρα
312 σελ.
ISBN 978-960-364-933-5
Τιμή € 15,50

Πηγή : diastixo.gr