Γιώργος Τουρκοβασίλης: «Τα ροκ ημερολόγια- Ελληνική νεολαία και ροκ στις αρχές της δεκαετίας του ’80» κριτική του Θανάση Αντωνίου

2017-01-18 11:31

Τον Μάρτιο του 1984, ο φωτογράφος Γιώργος Τουρκοβασίλης, 73 ετών σήμερα, κυκλοφόρησε ένα βιβλίο το οποίο περιείχε κείμενα και φωτογραφίες του με κεντρικό θέμα τη ροκ σκηνή της Αθήνας την περίοδο 1982-1984. Οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες του θεωρούνται από ορισμένους –κι όχι άδικα– μια μοναδική σε αξία εικαστική και ιστορική μαρτυρία της εποχής εκείνης κι όχι μόνο της ελληνικής μουσικής σκηνής της ροκ. Πριν μερικούς μήνες, ο νεοσύστατος εκδοτικός οίκος «Στο Περιθώριο» του Δημήτρη Αργυρόπουλου αποφάσισε σε συνεργασία με τον συγγραφέα να επανεκδώσει το βιβλίο που αρχικά είχε κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Οδυσσέας.

Προφητική ιστορία
Το βιβλίο με το πέρασμα του χρόνου απέκτησε διαστάσεις εγχειριδίου αναφοράς για όσους ασχολήθηκαν με ζητήματα κουλτούρας της ελληνικής νεολαίας – δεν είναι τυχαίο ότι περιλαμβάνεται στη βιβλιογραφία που χρησιμοποίησαν οι Γιάννης Κολοβός και Νίκος Σούζας στα δύο εξαιρετικά βιβλία τους που κυκλοφόρησαν πέρυσι, τα «Κοινωνικά απόβλητα»; Η ιστορία της πανκ σκηνής στην Αθήνα, 1979-2015 και «Σταμάτα να μιλάς για θάνατο μωρό μου» – Πολιτική και κουλτούρα στο ανταγωνιστικό κίνημα στην Ελλάδα (1974-1998) αντίστοιχα. Μάλιστα ο Γ. Κολοβός υπογράφει τον πρόλογο της επανέκδοσης στον οποίο χαρακτηρίζει το βιβλίο έναν «τόμο προφητικής ιστορίας που παρέχει στο σημερινό αναγνώστη άπειρες πληροφορίες για τις νεανικές υποκουλτούρες στην Ελλάδα στις αρχές της δεκαετίας του ’80».

Τα Ροκ ημερολόγια του Τουρκοβασίλη είναι ένα υπέροχο ταξίδι γνώσης κι αυτογνωσίας στην εν πολλοίς αχαρτογράφητη «ζούγκλα του μαυροπίνακα» των μουσικών ταυτοτήτων, των συλλογικών μορφωμάτων και των τοπόσημων του ελληνικού ροκ της δεκαετίας του ’80, καθώς σε αυτό περιλαμβάνονται πρωτότυπο και πολύτιμο φωτογραφικό υλικό, δημοσιογραφικού τύπου κείμενα γραμμένα... εν θερμώ αλλά και προσωπικές μαρτυρίες πρωταγωνιστών (μουσικών, νεολαίων κ.ά.).

Με την έκδοση αυτή οι νεότεροι έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν ένα από χρόνια εξαντλημένο τεκμήριο της ελληνικής underground σκηνής και να γνωρίσουν μια σειρά προσωπικότητες της ελληνικής αλλά και της διεθνούς ροκ μουσικής που έχουν αποκτήσει θέση ηρώων στο σχετικό Πάνθεον, όπως π.χ. ο Παύλος Σιδηρόπουλος (1948-1990).

Τα Ροκ ημερολόγια του Τουρκοβασίλη είναι ένα υπέροχο ταξίδι γνώσης κι αυτογνωσίας στην εν πολλοίς αχαρτογράφητη «ζούγκλα του μαυροπίνακα» των μουσικών ταυτοτήτων, των συλλογικών μορφωμάτων και των τοπόσημων του ελληνικού ροκ της δεκαετίας του ’80, καθώς σε αυτό περιλαμβάνονται πρωτότυπο και πολύτιμο φωτογραφικό υλικό, δημοσιογραφικού τύπου κείμενα γραμμένα... εν θερμώ αλλά και προσωπικές μαρτυρίες πρωταγωνιστών (μουσικών, νεολαίων κ.ά.).

Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε κεφάλαια σχετικά ανεξάρτητα μεταξύ τους στα οποία η δομή παραμένει λίγο ως πολύ η ίδια: ο Τουρκοβασίλης, με αφορμή ένα συγκεκριμένο γεγονός ή ένα προσωπικό ερέθισμα, παίρνει τη μηχανή του και βγαίνει έξω, εκεί όπου χτυπάει η καρδιά του ελληνικού underground, και σχολιάζει κάθε σετ φωτογράφισης με ένα δικό του κείμενο όπου η ερασιτεχνική δημοσιογραφία και οι προσωπικές μαρτυρίες των πρωταγωνιστών που καταγράφει μπλέκουν υπέροχα μεταξύ τους.

Ο αναγνώστης θα περιηγηθεί στα σημαντικότερα clubs της εποχής που θεωρούνται η μήτρα του ελληνικού ροκ, σε Πλάκα και Εξάρχεια, θα ταξιδέψει ακόμα και στην ελληνική επαρχία με αφορμή τις συναυλίες που έδωσαν κυρίως πανκ συγκροτήματα σε ορισμένες πόλεις, θα ανακαλύψει τις κοινότητες των Ελλήνων χούλιγκαν που, εκεί πίσω στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1980, μπερδεύουν ποδόσφαιρο, χέβι μέταλ μουσική και κοινωνική αντίδραση.

Οι φυλές των υποπολιτισμών
Θα διαβάσει επίσης μαρτυρίες ανθρώπων που, έχοντας λίγο μεγαλύτερη ηλικία την εποχή εκείνη (άλλωστε ο συγγραφέας ήταν ήδη 38 ετών όταν άρχισε να φωτογραφίζει τα θέματά του), συνδέουν την ανεξάρτητη ροκ σκηνή της δεκαετίας του 1980 με το κίνημα αμφισβήτησης της δεκαετίας του 1960 και τους Λαμπράκηδες, αλλά και την πολιτικοποιημένη νεολαία της Μεταπολίτευσης της δεκαετίας του 1970.

Θα παρακολουθήσει από τη θέση του απλού θεατή της αλάνας, κι όχι από τα παρασκήνια, τις μεγάλες συναυλίες που οριοθέτησαν τον συναυλιακό χάρτη της εποχής: Talking Heads το 1982 στο γήπεδο του Παναθηναϊκού, Eric Clapton, Peter Hammill, Birthday Party και Bauhaus στο Σπόρτιγκ, αλλά και την επίσκεψη των Iron Maiden για την προώθηση του δίσκου τους στο δισκοπωλείο (δισκάδικο...) «Happening» της Χαριλάου Τρικούπη.

Στο μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου ο λόγος ανήκει στους νεολαίους της δεκαετίας του ’80: τα παιδιά με τα μαύρα, τα πέτσινα και τα τζιν μυούν τον Τουρκοβασίλη –που προέρχεται από μια άλλη ιστορική και πολιτισμική πραγματικότητα– στη νέα αργκό της εποχής τους, στους νέους δρόμους της αμφισβήτησης και της αντίστασης στο κατεστημένο, ξεδιπλώνουν μπροστά στα μάτια του (και τον φωτογραφικό φακό του) ένα άλλο περιθώριο που αποτελείται από μουσικούς, φαν της μουσικής, προλετάριους της μητρόπολης και πολιτικοποιημένους νεαρούς αστούς.

Σχόλια για τη θέση και τον ρόλο των γυναικών, ζητήματα για τον πόλεμο και το φιλειρηνικό κίνημα, απόψεις για τον φασισμό και την αναρχία, για τις διαπροσωπικές σχέσεις, τον έρωτα και τη φιλία, είναι όλα παρόντα στο καταπληκτικό αυτό μωσαϊκό ή καλύτερα «φιλμάκι» της δεκαετίας του ’80, εκεί όπου κάποιοι σήμερα αναζητούν την ουσία και τα αίτια μιας χαμένης νιότης και μιας χαμένης χώρας.

Τσοπεράδες, ροκάδες και φρικιά, χεβιμεταλάδες, πάνκηδες και νιουγουεβάδες, χουλιγκάνια, τσινάρια και λεχάρια, Σαβαθιανοί και Σκορπιονάδες, ντισκόβιοι, γκιράπηδες και καρεκλάδες, όλες οι φυλές καταχωρούνται, συνυπάρχουν και διαβιούν στις σελίδες των Ροκ ημερολογίων του Γιώργου Τουρκοβασίλη, περιμένοντας υπομονετικά από τον σύγχρονο αναγνώστη να τους «φωτίσει» ξανά με το γλυκό φως της αναζήτησης και υποσχόμενοι συναρπαστικές ιστορίες.

Πέρα όμως από ένα φωτογραφικό χρονικό της εποχής και ένα σύνολο καταγεγραμμένων μαρτυριών από πρωταγωνιστές, το βιβλίο του Τουρκοβασίλη με τα σύντομα σχόλιά του και τις απίθανες ερωτήσεις του επί παντός επιστητού προσφέρει στον σύγχρονο αναγνώστη την ευκαιρία να δει με πιο καθαρό μάτι μια περίοδο της νεότερης ελληνικής ιστορίας που τώρα τελευταία αποκτά αυξημένο ενδιαφέρον· ήδη μια μεγάλη έκθεση για τη δεκαετία του 1980 ετοιμάζεται στο Γκάζι, σύμπραξη της Τεχνόπολης του Δήμου Αθηναίων και της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, που θα κάνει εγκαίνια στις 25 Ιανουαρίου.

Έτσι, σχόλια για τη θέση και τον ρόλο των γυναικών, ζητήματα για τον πόλεμο και το φιλειρηνικό κίνημα, απόψεις για τον φασισμό και την αναρχία, για τις διαπροσωπικές σχέσεις, τον έρωτα και τη φιλία, είναι όλα παρόντα στο καταπληκτικό αυτό μωσαϊκό ή καλύτερα «φιλμάκι» της δεκαετίας του ’80, εκεί όπου κάποιοι σήμερα αναζητούν την ουσία και τα αίτια μιας χαμένης νιότης και μιας χαμένης χώρας.

Τα ροκ ημερολόγια – Ελληνική νεολαία και ροκ στις αρχές της δεκαετίας του ’80
Γιώργος Τουρκοβασίλης
Στο Περιθώριο
192 σελ.
ISBN 978-618-814-161-2
Τιμή: €11,66

 

 

 

πηγή : diastixo.gr