Γιώργος Χρονάς: συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

Ο Γιώργος Χρονάς γεννήθηκε το 1948 στον Πειραιά. Έχει εκδώσει ποιητικές συλλογές και βιβλία με πεζά, δοκίμια και θεατρικά. Από το 1981 διευθύνει το περιοδικό Οδός Πανός και τις ομότιτλες εκδόσεις, ενώ κατά καιρούς συνεργάζεται με διάφορα περιοδικά και εφημερίδες. Το έτος 2011, έλαβε το Βραβείο Καβάφη. Το έτος 2013, τιμήθηκε από τον Δήμο Πειραιά για την προσφορά του στα ελληνικά Γράμματα.

Τρεις γυναίκες και ο ποιητής είναι ο τίτλος του νέου βιβλίου σας. Ποια είναι η σχέση της ποίησης με τις τρεις γυναίκες που αναφέρετε;

Και τα τρία γυναικεία πρόσωπα, Οριάνα Φαλάτσι –σε δύο εκδοχές–, Σεβάς Χανούμ και Ρίτα Σακελλαρίου είναι η Άνοδος και η Πτώσις της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ή η Λύπη του Κόσμου μετά την Πτώση της Κωνσταντινουπόλεως. Η Ιταλίδα δημοσιογράφος και συγγραφέας Φαλάτσι και η σχέση της με τον Παναγούλη, που μας την έφερε πιο κοντά· η Σεβάς Χανούμ και η ποιητική-σκληρή ζωή στην Ελλάδα το ’50, ’60, ’70, όπου παρελαύνουν οι μεγάλοι, αριστοκρατικοί ρεμπέτες του ντουνιά δίπλα της – τους καταγράφει, μιλάει μοναδικά γι’ αυτούς· και η Ρίτα Σακελλαρίου, σχεδόν παζολινικό πρόσωπο: μια Μάμα Ρόμα, δηλαδή Μητέρα Αθήνα-Ελλάδα. Ο Κ.Π. Καβάφης δεν χρειάζεται συστάσεις. Είναι παγκόσμιος Σταρ. Μοναδικό κόσμημά μας, με την Κάλλας, τον Δημήτρη Μητρόπουλο, την Κατίνα Παξινού… συμπληρώνουν το μέγιστο στον κόσμο πάντα.

Η Οριάνα Φαλάτσι ήταν μια επιτυχημένη δημοσιογράφος. Στο τέλος της ζωής της, κάποιες δηλώσεις της προκάλεσαν δυσμενή σχόλια.

Η Φαλάτσι ήταν ελεύθερη να λέει ό,τι θέλει. Όσα είπε για τους μουσουλμάνους –φανατικούς– τα υπέγραφε. Ας δούμε τον κόσμο μας και έτσι, όπως τον καταγράφει.

Η Πολιτεία πάντα κοιτούσε την εφορία μας, το ΦΠΑ μας, και τα λοιπά που ξέρετε. Δεν δίνει μια δεκάρα για τους καλλιτέχνες.

Η Σεβάς Χανούμ, κατά κόσμον Σεβαστή Παπαδοπούλου, ήταν μια εξαιρετική φωνή στο ελληνικό τραγούδι. Τα τελευταία χρόνια της ζωής της ξεχάστηκε. Μήπως η Πολιτεία πρέπει να μεριμνήσει περισσότερο για τους καλλιτέχνες;

Η Πολιτεία πάντα κοιτούσε την εφορία μας, το ΦΠΑ μας, και τα λοιπά που ξέρετε. Δεν δίνει μια δεκάρα για τους καλλιτέχνες. Εξάλλου αυτούς τούς λέει «λαϊκούς». Δηλαδή δεν είναι σαν τα μούτρα τους. Καλύτερα. Μόνοι και με τον θεό τους. Πηγαίνουν αντάμα.

Η Σεβάς Χανούμ είχε σπουδαία φωνή κι έντονη, ασυμβίβαστη προσωπικότητα. Υπάρχουν σήμερα τραγουδιστές αυτού του διαμετρήματος;

Δεν νομίζω ότι υπάρχουν ανάλογα πρόσωπα σήμερα. Αυτή είναι η παλιά, μεγάλη εποχή. Ιερά τέρατα. Φτωχά και μοναδικά.

Μου άρεσε η επιλογή σας για τη Ρίτα Σακελλαρίου, ήταν απροσδόκητη.

Η Ρίτα Σακελλαρίου ήταν ένα πρόσωπο από το Πέραμα και μετά για όλο τον κόσμο. Παντού. Εδώ και στο εξωτερικό, στους Έλληνες και ξένους.

Και στα τέσσερα μονόπρακτα, που είχα τη χαρά να τα παρακολουθήσω στη σκηνή, ο θεατής καθηλώνεται από την ατμόσφαιρα που δημιουργούν κείμενο, ερμηνεία, σκηνοθεσία. Ο αναγνώστης, όμως, αντλεί την ίδια απόλαυση διαβάζοντάς τα στο βιβλίο;

Το θεατρικό έργο είναι γραπτός λόγος. Ο αναγνώστης ταξιδεύει στον λόγο όπως σ’ ένα μυθιστόρημα ιστορικό. Γίνεται ηθοποιός, σκηνοθέτης, ενδυματολόγος… Και, πάνω απ’ όλα, αναγνώστης του ξανά.

Το τελευταίο μονόπρακτο αναφέρεται στον Κ.Π. Καβάφη. Γιατί το έργο του Αλεξανδρινού ποιητή προκαλεί ακόμη και σήμερα το παγκόσμιο ενδιαφέρον;

Ο Κ.Π. Καβάφης είναι πάντα ζωντανός. Η Τέχνη του σκοτώνει τον θάνατό μας.

Τα τέσσερα μονόπρακτα ανέβηκαν με επιτυχία στο θέατρο. Αρέσουν στους Έλληνες θεατές τα μονόπρακτα;

Φαντάζομαι πως ναι, αρέσουν τα μονόπρακτα. Είναι κομψά και με μέλλον. Τα επανέφερα το 2009, με τη Γυναίκα της Πάτρας στο θέατρο. Με την Ελένη Κοκκίδου στον ρόλο και τη Λένα Κιτσοπούλου στη σκηνοθεσία.

Η γυναίκα της Πάτρας σημείωσε πραγματικά μεγάλη επιτυχία στο θέατρο. Μπορεί πάντοτε ένα λογοτεχνικό έργο να ανεβεί στη θεατρική σκηνή;

Ναι, Η γυναίκα της Πάτρας είχε μεγάλη απήχηση για χρόνια. Ελπίζω να ανέβει ξανά με την ίδια, μοναδική ηθοποιό. Από το κοινό εξαρτάται, εννοώ να έχει ανταπόκριση. Και, βέβαια, απ’ το ταλέντο αυτού που κάνει τη θεατρική μεταφορά.

Είστε ποιητής και θεατρικός συγγραφέας. Παράλληλα, όμως, έχετε γράψει κι έναν μεγάλο αριθμό από άρθρα, κριτικές, σχόλια… Πώς προέκυψαν όλα αυτά;

Απλώς μου συνέβη, μου το ζήτησαν και το έκανα. Όπως έκανα και δημοσιογραφία, στίχους τραγουδιών, ραδιόφωνο, τον ηθοποιό…. Που όλα ξεκινούν από την ποίησή μου.

Το θεατρικό έργο είναι γραπτός λόγος. Ο αναγνώστης ταξιδεύει στον λόγο όπως σ’ ένα μυθιστόρημα ιστορικό. Γίνεται ηθοποιός, σκηνοθέτης, ενδυματολόγος…

Χρόνια διευθύνετε τις Εκδόσεις Οδός Πανός και τις Εκδόσεις Σιγαρέτα. Έχετε ξαναπεράσει τέτοια οικονομική κρίση όπως η σημερινή, που έχει επηρεάσει το βιβλίο;

Πάντα ακούω τη λέξη «κρίση». Κουράστηκα. Κρατιόμαστε στη ζωή 34 χρόνια και μπήκαμε, το ’16, στα 35. Το κοινό μάς στηρίζει και ο Θεός, που μας δίνει ξανά υγεία. Κάθε μέρα. Αν δεν έχουμε κοινό, θα τελειώσουμε. Ελπίζω πως όχι.

Έχετε εκδώσει πολλούς τίτλους όλ’ αυτά τα χρόνια. Πώς προσεγγίζετε το αναγνωστικό κοινό;

Κάνουμε ό,τι μπορούμε μέσ’ από τις εκθέσεις βιβλίου –πηγαίνω ο ίδιος, 34 χρόνια–, τα σωστά βιβλιοπωλεία, το Ίντερνετ κ.λπ., όπου παρουσιάζουμε τις εκδόσεις μας.

Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να είναι κανείς ποιητής στις μέρες μας;

Πάντα η ζωή και η τέχνη ήταν δύσκολες υποθέσεις. Όσοι τις νομίζουν εύκολες, ας κοιμούνται μ’ αυτή την εντύπωση.

Διαβάζει ο μέσος Έλληνας ποίηση;

Μόνο οι φανατικοί και οι προχωρημένοι στον γραπτό λόγο ξέρουν για την ποίηση. Και όσοι πιστοί.

Το τεύχος 168 του περιοδικού Οδός Πανός είναι αφιερωμένο στον Μάνο Χατζιδάκι. Εσείς τον γνωρίσατε από κοντά. Πώς ήταν ο άνθρωπος και ο συνθέτης Μάνος Χατζιδάκις;

Γνώρισα τον Χατζιδάκι. Μελοποίησε –πρόλαβε– 5 ποιήματά μου. Ήταν μοναδικός. Ένα τρυφερό παιδί. Ένα σκληρό παιδί. Πολύ αυστηρός. Και μονήρης. Πάντα το μυαλό του αλλού. Στον βαθύ κόσμο του. Ήθελε να τον λένε ποιητή. Δημιουργό, δηλαδή. Είμαι ευτυχής που τον γνώρισα και τον συναναστράφηκα. Ένα ηφαίστειο, πάντα, έτοιμο να εκραγεί. Και να τα κάψει όλα. Με την Τέχνη του.

Τρεις γυναίκες και ο ποιητής
Γιώργος Χρονάς
Οδός Πανός
144 σελ.
ISBN 978-960-477-198-1
Τιμή € 13,00

Πηγή : diastixo.gr