.png?ph=89752c26b8)
Γιάννης Σκαραγκάς: συνέντευξη στη Χαριτίνη Μαλισσόβα
Πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας και σεναριογράφος, ο Γιάννης Σκαραγκάς έχει στο ενεργητικό του τα βιβλία: Επιφάνεια (2002), Η πατρίδα της αφής (2004), Το αινιγματικό βλέμμα του αγγέλου (2008), Ο ουρανός που ονειρεύτηκες (2014) και Τρία θεατρικά (2015), ενώ συμμετείχε στην ανθολογία Mode und Moden (Ελβετία, 2016). Έχει εργαστεί για πάνω από μία δεκαετία στον χώρο της τηλεόρασης και του κινηματογράφου. Γράφοντας στα ελληνικά αλλά και στα αγγλικά, διηγήματα και ποίησή του δημοσιεύονται την τελευταία δεκαετία από αμερικανικά έντυπα όπως World Literature Today, Copper Νickel, American Chordata, The Charles Carter, Tower Journal, Spilled Milk, Midnight Circus κ.ά. Είναι μέλος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων και υπότροφος του ιδρύματος Fulbright. Έχει γράψει επτά θεατρικά έργα στην Ελλάδα και το εξωτερικό, και έχει τιμηθεί ως συγγραφέας από κορυφαία ιδρύματα στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ. Η συζήτησή μας έγινε με αφορμή την κυκλοφορία της νουβέλας Η κυρά της Ρω από τις εκδόσεις Κριτική. Το βιβλίο έχει μεταφερθεί επί σκηνής από τον Οκτώβριο, στο θέατρο Σφενδόνη.
Η «κυρά της Ρω» είναι μια εμβληματική μορφή στη ζωή της οποίας βασίζεται το ομώνυμο βιβλίο σας που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κριτική. Θέλετε να μας πείτε λίγα λόγια ;
Είναι η ιστορία μιας γυναίκας που έμαθε να γιορτάζει τη ζωή μακριά από τον κόσμο των ανθρώπων. Είναι μια νουβέλα που καταπιάνεται με κάποιες από τις πιο τρυφερές και ευάλωτες στιγμές στη ζωή όλων μας• η διαδρομή στους σταθμούς που καθόρισαν τον χαρακτήρα αυτής της εμβληματικής μορφής, αλλά και η διαδρομή όλων μας από τις μεγάλες χαρές και τις νίκες της ανθρωπινότητάς μας μέχρι τις σκληρές ήττες και την απώλειά της.
Ανώνυμοι άνθρωποι που αποτελούν σημαντικά κομμάτια της ιστορίας. Στη σημερινή ιστορική πραγματικότητα σε ποιους θεωρείτε ότι αξίζει να αποδίδουμε τιμή;
Κατ’ αρχάς έχει αλλάξει η καταγραφή της ιστορικής πραγματικότητας. Στην εποχή των κοινωνικών δικτύων δεν καταγράφουμε απαραίτητα την πραγματικότητα ως συλλογική μνήμη, αλλά ως αποσπασματική καταγραφή μικροσυμπτωμάτων. Περάσαμε από τα 15 λεπτά δημοσιότητας στον αλγοριθμικό σχεδιασμό της. Νομίζω ότι στις μέρες μας το στοιχείο της ιστορικής μνήμης έχει ακόμα μεγαλύτερη σημασία, θα έλεγα είναι σχεδόν μια πολιτική επιλογή. Η απόδοση τιμών είναι και αυτή μια επιλογή. Αυτό που ενδιαφέρει εμένα είναι η ανάγνωση αυτής της μνήμης, η αναπαραγωγή μιας πραγματικότητας που δεν υπάρχει πια αλλά κουβαλάει κομματάκια ανθρωπιάς χρήσιμα σε όλους μας.
Είναι αποτέλεσμα έρευνας το ανά χείρας βιβλίο ή έχει περισσότερα στοιχεία μυθοπλασίας;
Είναι αποτέλεσμα και των δύο. Έχω μια ιδιαίτερη αγάπη στην ιστορική μυθοπλασία. Η αρχή μου είναι πάντα να εξαντλώ το πραγματολογικό περιβάλλον και μετά να το ξεχνώ εντελώς. Αυτή είναι η δική μου σχέση με την ιστορία των ανθρώπων που με συγκινούν. Δεν με ενδιαφέρουν τα συμπεράσματα, αλλά η πάλη τους, οι αντιφάσεις τους, η προσπάθειά τους να βάλουν τον κόσμο σε μια τάξη και να σωθούν από τον παραλογισμό του. Με συγκίνησε πολύ όταν κάποιοι συγγενείς της Αχλαδιώτη βρήκαν στο κείμενο ιδιαιτερότητες του χαρακτήρα της που γνώριζαν μόνο οι ίδιοι.
Στην εποχή των κοινωνικών δικτύων δεν καταγράφουμε απαραίτητα την πραγματικότητα ως συλλογική μνήμη, αλλά ως αποσπασματική καταγραφή μικροσυμπτωμάτων. Περάσαμε από τα 15 λεπτά δημοσιότητας στον αλγοριθμικό σχεδιασμό της. Νομίζω ότι στις μέρες μας το στοιχείο της ιστορικής μνήμης έχει ακόμα μεγαλύτερη σημασία, θα έλεγα είναι σχεδόν μια πολιτική επιλογή.
Πόσο δύσκολο ήταν να αποδώσετε τα συναισθήματα της Δέσποινας Αχλαδιώτη;
Όσο δύσκολο είναι να συνδέσεις από την αρχή τις μεγάλες και τις αμήχανες στιγμές ενός ανθρώπου που έζησε με πάθος.
Το βιβλίο μεταφέρθηκε επί σκηνής, από τον Οκτώβριο, στο θέατρο Σφενδόνη.
Θέλετε να μας δώσετε κάποια επιπλέον στοιχεία;
Οι τόσο καλές συνεργασίες είναι φοβερό προνόμιο – τουλάχιστον στη δική μου εμπειρία των τελευταίων δύο δεκαετιών. Μου αρέσει όταν ο κάθε συνεργάτης έχει τον δικό του χώρο προβολής, και αυτό καταφέραμε στη συγκεκριμένη παραγωγή. Με συγκινεί αφάνταστα η δουλειά της Μπερδέκα και της Μπαξεβάνη, και το γεγονός ότι η συνεργασία μου μαζί τους ολοκληρώθηκε ζώντας στην Ελβετία κάνει αυτό το αποτέλεσμα ακόμα πιο ασύλληπτο στα μάτια μου.
Πόσο επίκαιρη θεωρείτε τη ζωή και τη συμβολή της ηρωίδας σας στη σημερινή ελληνική πραγματικότητα;
Είναι ένα εξαιρετικά επίκαιρο σύμβολο. Είναι η εικόνα της Ελλάδας, απομονωμένης και στερημένης, με την ιστορία να εξελίσσεται μπροστά στα μάτια της, αλλά σε απόσταση. Η προσπάθεια να βρεις τη λογική σε έναν κόσμο που δεν έχει νόημα αν δεν προσπαθήσεις να τον εξηγήσεις.
Η σημαία στα χέρια της κυράς της Ρω από τη μια και στα χέρια εθνικιστών από την άλλη. Θέλετε να σχολιάσετε;
Η σημαία στη δική μου ιστορία έχει να κάνει με το υφαντό μιας ζωής που χάνεται μέσα από τα χέρια μας και, αντί για κατορθώματα, θα αφήσει πίσω της τη μνήμη της χαράς και της ανθρώπινης παρουσίας. Στη συγκεκριμένη ιστορία δεν αποτελεί σύμβολο ανωτερότητας, αλλά τη γλυκόπικρη τελετουργία ενός ανθρώπου που ανεβοκατεβάζει μια σημαία και επενδύει σε αυτήν ένα ψηφιδωτό ζωών που έσμιξαν και ευλογήθηκαν.
Η συμβολή της Δέσποινας Αχλαδιώτη αναγνωρίστηκε, τιμήθηκε και βραβεύτηκε όσο ήταν ακόμα εν ζωή, κάτι που δεν συμβαίνει πάντα. Πόσο υπεύθυνοι είμαστε όλοι γι’ αυτό;
Θα μου ήταν το ίδιο συγκινητική και μυθική η παρουσία της ακόμα και αν δεν είχε τιμηθεί από την πολιτεία. Θα έγραφα το ίδιο ποιητικά γι’ αυτή τη γυναίκα ακόμα και αν δεν αναγνωριζόταν και επισήμως. Είμαστε υπεύθυνοι για τα πρόσωπα και τα γεγονότα που θέλουμε να θυμόμαστε, και είναι μια σημαντική ευθύνη, με την έννοια ότι μας διαφοροποιεί, μας καθορίζει.
Είναι η εικόνα της Ελλάδας, απομονωμένης και στερημένης, με την ιστορία να εξελίσσεται μπροστά στα μάτια της, αλλά σε απόσταση. Η προσπάθεια να βρεις τη λογική σε έναν κόσμο που δεν έχει νόημα αν δεν προσπαθήσεις να τον εξηγήσεις.
Ποιες αξίες θεωρείτε αδιαπραγμάτευτες;
Την αξία και του πιο ασήμαντου ανθρώπου.
Είμαστε τελικά μια χώρα πικραμένων μυστηρίων;
Έτσι αισθάνομαι από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Ίσως αυτό που μας λείπει να μην είναι η λογική αλλά η ψυχραιμία. Δεν δυσκολευόμαστε να εξηγήσουμε τον κόσμο, αλλά να του δώσουμε μια λιγότερο ένθερμη ερμηνεία, να δώσουμε ένα ειδικό νόημα στις αντοχές μας – στο ότι αντέχουμε την κατάντια μιας διάλυσης που υπήρχε πολύ πριν από την οικονομική κρίση. Είναι τόσο μεγάλο μυστήριο το να επιβιώνεις σε αυτή τη χώρα, που μας πικραίνει το ότι ο υπόλοιπος κόσμος δεν έχει καμία περιέργεια για αυτό το απάνθρωπο μυστήριο.
Η κυρά της Ρω
Γιάννης Σκαραγκάς
Κριτική
84 σελ.
ISBN 978-960-586-215-2
Τιμή: €10,00
πηγή : diastixo.gr