Φρεντιάνο Σέσι: συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

2016-10-05 12:35

Ο Φρεντιάνο Σέσι, συγγραφέας, μεταφραστής, δοκιμιογράφος και σύμβουλος εκδόσεων, ζει και εργάζεται στη Μάντοβα. Διδάσκει Γενική Κοινωνιολογία στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Μπρέσα, είναι καθηγητής στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα διδακτικής του Ολοκαυτώματος στο Πανεπιστήμιο Roma Tre, καθώς και μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής του Ιδρύματος Άουσβιτς στις Βρυξέλλες. Συνεργάζεται με το πολιτιστικό ένθετο της εφημερίδας «Κοριέρε ντέλα Σέρα».

Μίλησε στο diastixo.gr με αφορμή το βιβλίο του Ένα κορίτσι στο Άουσβιτς που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καλέντης.

Ο Φρεντιάνο Σέσι θα επισκεφτεί την Ελλάδα στα τέλη Ιανουαρίου για την παρουσίαση του βιβλίου.

Η γνώση του παρελθόντος είναι αναγκαία για να καταλάβουμε το παρόν και για να αποκτήσουμε τη συναίσθηση πως η ιστορία είναι καρπός της ευθύνης των ανθρώπων. Ο Πρίμο Λέβι έλεγε: «Συνέβη, μπορεί να ξανασυμβεί».

Από ποια ανάγκη ξεκίνησε η ιδέα της συγγραφής του μυθιστορήματος;

Από την ανάγκη να μάθουν και τα μικρότερα παιδιά την ιστορία της εξόντωσης των Εβραίων της Ευρώπης, προκειμένου να καταλάβουν τη φρίκη και την αναγκαιότητα να δράσουν σήμερα ώστε ο ρατσισμός και ο αντισημιτισμός να μη βρουν νέες ρίζες στην εποχή μας. Οι δολοφόνοι ήταν άνθρωποι παρόμοιοι με εμάς· γι’ αυτό η ιστορία θα μπορούσε να επαναληφθεί, με άλλη μορφή και τρόπο, αλλά με την ίδια βία και την ίδια φρίκη.

Η Ελίζα ζει στη Βιέννη. Μαζί με την οικογένειά της, που είναι Εβραίοι, μεταφέρονται στη Βαρσοβία. Από την ευτυχία στη δυστυχία. Δεν είναι επικίνδυνες αυτές οι μεταβαλλόμενες καταστάσεις για τον συναισθηματικό κόσμο ενός παιδιού;

Εν μέρει, ναι. Όμως τα παιδιά των Εβραίων που μεταφέρθηκαν στα γκέτο και στα στρατόπεδα συγκέντρωσης έδιναν πάντοτε το παράδειγμα ότι ήξεραν να αντιδρούν περισσότερο από τους γονείς τους. Τόσο η Άννα Φρανκ όσο και η Μέρι Μπεργκ, για να θυμηθούμε δύο κορίτσια, ή ο Αβραάμ Τσίτριν και ο Δαβίδ Σιερακόβιακ, στα κείμενά τους που έφτασαν στα χέρια μας μετά τον πόλεμο δείχνουν μεγαλύτερη δύναμη ψυχής σε σχέση με τους γονείς τους και περισσότερη δύναμη για το μέλλον. Δεν αλλοιώνονται από τη φρίκη και τονίζουν ότι ελπίζουν πάντα σε ένα καλύτερο μέλλον. Οι ιστορίες τους είναι ένα σημαντικό παράδειγμα και για τα σημερινά παιδιά, που δεν πρέπει να πάψουν να νιώθουν υπεύθυνα.

Μου άρεσε η περιγραφή που κάνετε όταν η Ελίζα από τη γέφυρα παρακολουθεί τον υπόλοιπο κόσμο που ζει κανονικά τη ζωή του. Μήπως κάποιοι αποφασίζουν χωρίς να υπολογίζουν τις ανθρώπινες ζωές;

Δυστυχώς αυτό συμβαίνει διαρκώς και σήμερα. Η εποχή στην οποία ζούμε προάγει και εκθειάζει τον ατομικισμό. Η κυρίαρχη κουλτούρα δεν καταλαβαίνει ότι εμείς είμαστε πάντα υπεύθυνοι, ανεξαρτήτως όσων συμβαίνουν γύρω μας, γιατί εμείς ζούμε μέσα στους άλλους όπως οι άλλοι ζουν μέσα σε εμάς. Πρέπει να ανακαλύψουμε εκ νέου την αξία της αλληλεγγύης και του αλτρουισμού αν θέλουμε πιο δίκαιες και καλύτερες κοινωνίες.

Πολλά παιδιά μέσα στο γκέτο ζούσαν χωρίς τους γονείς τους. Υπήρξαν κάποιοι συνάνθρωποί μας που τα βοήθησαν σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες;

Η κατάσταση των παιδιών στα γκέτο που ίδρυσαν οι Ναζί για τους Εβραίους ήταν τραγική· υπήρχαν όμως άντρες και γυναίκες που τα βοηθούσαν, όπως για παράδειγμα ο γιατρός Γιάνους Κόρτσακ στη Βαρσοβία, οι οποίοι έκαναν τη ζωή τους πιο ανθρώπινη, προσπαθώντας ταυτόχρονα να τα προστατεύουν από τη φρίκη. Όμως πολλά μωρά και παιδιά (όχι μόνο Εβραιόπουλα) πέθαναν αφού πρώτα δεινοπάθησαν τόσο στα γκέτο όσο και στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Στο ημερολόγιο η Ελίζα κρατά σημειώσεις για εκείνες τις ημέρες που της προκάλεσαν εντύπωση. Πόσο διαφορετικά βλέπει τον κόσμο και τον περιγράφει ένα παιδί;

Η στάση του είναι λιγότερο δραματική. Όλα τα παιδιά που κρατούσαν ημερολόγια απέδειξαν ότι δεν έχαναν ποτέ την ελπίδα τους για έναν διαφορετικό κόσμο, χωρίς αδικίες και χωρίς βία.

Παρά τις αντίξοες συνθήκες, οι κρατούμενοι επιβίωναν χάρη στην αλληλεγγύη που υπήρχε μεταξύ των εγκλείστων. Αυτό βοήθησε να ξεπεραστούν οι μεγαλύτερες δυσκολίες τους;

Στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, πέρα από τον τυχαίο παράγοντα ή την καλή κατάσταση της υγείας των κρατουμένων, ο κόσμος επιβίωνε χάρη στην αλληλεγγύη που υπήρχε μεταξύ των εγκλείστων. Η αμοιβαία βοήθεια και η ανθρώπινη και υλική αλληλεγγύη ήταν πάντα απαραίτητες προκειμένου να ξεπεραστούν οι μεγαλύτερες δυσκολίες. Να προσθέσουμε εδώ ότι τους έδινε επίσης δύναμη και το ιδανικό της ζωής ή η πίστη τους: η σκέψη ότι μετά τον εγκλεισμό τούς περίμενε ένας καλύτερος κόσμος.

Την οικογένεια της Ελίζας την κρατούσε δυνατή ένα πράγμα: η αγάπη που είχαν τα μέλη της μεταξύ τους. Έφτανε όμως μόνο αυτό για να επιβιώσουν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης;

Στα στρατόπεδα συγκέντρωσης οι εκτοπισμένοι ήταν αγκιστρωμένοι από τη ζωή μέχρι την τελευταία στιγμή. Η Ελίζα ελπίζει πάντα ότι θα τα καταφέρει να ξαναβρεί τους γονείς της και τον αγαπημένο της φίλο, τον βιολιστή του γκέτο. Γι’ αυτό δεν σταματά ποτέ να αγωνίζεται και να ελπίζει.

Η Ελίζα μετά τη λήξη του πολέμου γύρισε πίσω αλλά χωρίς τους γονείς της. Αναρωτιέμαι πώς θα ήταν η υπόλοιπη ζωή της; Σβήνουν οι μνήμες και η καταπίεση από το υποσυνείδητο του ανθρώπου;

Όλοι οι εκτοπισμένοι, οποιασδήποτε ηλικίας, δήλωσαν ότι δεν κατάφεραν ποτέ να ξεχάσουν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, όσα βίωσαν και είδαν. Η εμπειρία αυτή τους σημάδεψε ανεξίτηλα για μια ολόκληρη ζωή.

Το στρατόπεδο Άουσβιτς ήταν από τα πιο φημισμένα. Για ποιο λόγο είχε την πιο κακή φήμη;

Ήταν ένα σύνολο στρατοπέδων: το Άουσβιτς ήταν ένα μεγάλο «σύστημα» στρατοπέδων συγκέντρωσης με τρία κύρια στρατόπεδα και πάνω από σαράντα δύο δευτερεύοντα στρατόπεδα. Στο Άουσβιτς συνυπήρχαν στρατόπεδα τιμωρίας, στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας κι ένα κέντρο εξόντωσης. Στο Άουσβιτς πέθαναν 250.000 Εβραιόπουλα και συνολικά 1.300.000 άντρες, γυναίκες και παιδιά (εκ των οποίων 960.000 Εβραίοι).

Πρέπει να ανακαλύψουμε εκ νέου την αξία της αλληλεγγύης και του αλτρουισμού αν θέλουμε πιο δίκαιες και καλύτερες κοινωνίες.

Σήμερα, μετά από τόσα χρόνια, τι έχει μείνει στη μνήμη των νεότερων ανθρώπων για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου;

Οι μουσειακοί τόποι αλλά και πολλά βιβλία που μας βοηθούν εκτός των άλλων να καταλάβουμε και τους σημερινούς πολέμους, τις σημερινές τραγωδίες. Η γνώση του παρελθόντος μάς βοηθά να αντιλαμβανόμαστε το παρόν μας και να αγωνιζόμαστε, στα όρια του δυνατού, προκειμένου να σταματήσουν οι πόλεμοι και οι καταπατήσεις των ατομικών δικαιωμάτων.

Σε τι θα μας βοηθήσει η ιστορική έρευνα;

Η ιστορική έρευνα θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε πώς είναι δυνατόν να εκδηλώνεται όλο αυτό το κακό μέσα από τις ψυχές των ανθρώπων, καθώς και στην ενημέρωση των νέων και των δασκάλων αλλά και στη διάδοση των πληροφοριών μέσω βιβλίων και συνεδρίων.

Τι θα θέλατε να πείτε στους αναγνώστες μας που θα διαβάσουν τη συνέντευξή σας;

Η γνώση του παρελθόντος είναι αναγκαία για να καταλάβουμε το παρόν και για να αποκτήσουμε τη συναίσθηση πως η ιστορία είναι καρπός της ευθύνης των ανθρώπων. Ο Πρίμο Λέβι έλεγε: «Συνέβη, μπορεί να ξανασυμβεί».

Θερμές ευχαριστίες για τη μετάφραση στην καθηγήτρια Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ, κ. Δήμητρα Δότση.

Ένα κορίτσι στο Άουσβιτς
Φρεντιάνο Σέσι
Μετάφραση: Δήμητρα Δότση
Καλέντης
88 σελ.
ISBN 978-960-594-009-6
Τιμή: €8,00

 

Πηγή : diastixo.gr