Ελληνική πεζογραφία-Τηλέμαχος Κώτσιας: «Οι δεινόσαυροι των Αθηνών – Ταξίδι σε λάθος χώρα» κριτική του Χρίστου Παπαγεωργίου

Το πιο σπουδαίο στοιχείο που εμφανίζουν οι δύο νουβέλες του Κώτσια είναι η έντονη κινηματογραφική τους εκδοχή. Πράγματι, απ’ ό,τι συμβαίνει μέσα σε κάποια τράπεζα, όπου οι εγκλωβισμένοι περιφέρονται δημιουργώντας αληθινές ή φανταστικές γνωριμίες, όπου γίνονται σωματεία πολιτών και υπάρχουν ολόκληρες φρουρές προς τήρηση της τάξης, μέχρι τη χιουμοριστική εξέλιξη και ολοκλήρωση που το ταξίδι ενός Σουηδού έχει στη χώρα μας, το εξωστρεφές του εγχειρήματος ευνοεί –ιδίως στη δεύτερη νουβέλα– το γέλιο μέχρι δακρύων, τον πλήρη εξευτελισμό των θεσμών, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Αλβανία, παρότι εκεί τουλάχιστον το θέμα διευθετείται. Ο ίδιος ο Κώτσιας περιγράφει τα μπουντρούμια της Ασφάλειας, όπου κρατούνται οι πάλαι ποτέ «λαθρομετανάστες» Αλβανοί, τους οποίους και ετοίμαζαν για μια διαδρομή μέχρι την Κακαβιά, και παράλληλα μιλάει για θέατρο του παραλόγου, χωρίς όμως ο στενός χώρος της συγκεκριμένης τέχνης να αποδίδει ό,τι ο κινηματογράφος ο ρεαλιστικός καταγράφει, μεταφέροντας μέσα από κάποιες χιλιάδες εικόνες, σαφείς αλλά και σοβαρές, τα γεγονότα που δρομολογούνται σε κλεισμένους σε αφιλόξενο τόπο.

Είναι αληθινά μια τεράστια έκπληξη το τελευταίο βιβλίο του Κώτσια, όχι γιατί ο ίδιος δεν μπορεί να γράψει τόσο καλά, όσο γιατί διαλέγει δύο μύθους με ελαφρό περιεχόμενο, για να μιλήσει για το χθες αποδομώντας το.

Ας δούμε περιληπτικά τα θέματα των δύο μερών του βιβλίου, ώστε να μη χαλάσουμε την αισθητική ανάγνωση, η οποία μπορεί ακόμη και να μην έχει επιτευχθεί. Ο Στέφανος πηγαίνει στην τράπεζα για να πληρώσει τη δόση του στην Εφορία προκειμένου να μη χάσει τη ρύθμιση. Ο κόσμος είναι πολύς και συνεχώς ο αριθμός του μεγαλώνει. Έπειτα από διάφορα γεγονότα που άπτονται και ερωτικών γνωριμιών αλλά και φιλικών σχέσεων, ο ήρωάς μας θα πληρώσει και θα φύγει μια μέρα μετά. Όταν συνομιλεί με τον δικηγόρο του, εκείνος του αναφέρει πως αρκούσε ένα απλό δικαιολογητικό από το ταμείο πληρωμών, χωρίς δηλαδή να είναι απαραίτητη η ταλαιπωρία που υπέστη. Το κομμάτι αρχίζει με όρους πραγματιστικούς, γίνεται κάπως περιγραφικό του κτιρίου της τράπεζας, συνεχίζει με τη χαρτογράφησή του, ενώ στη συνέχεια όλα γίνονται υπερρεαλιστικά, τα γεγονότα είναι κύημα της φαντασίας του συγγραφέα, ενώ πάλι στο τέλος επανερχόμαστε σε κανονικές συνθήκες εξιστόρησης. Αυτό ο Κώτσιας το κάνει για να διασκεδάσει το εξωφρενικό που συνέβαινε στις τράπεζες με τις ατέλειωτες ουρές, το τεράστιο ψυχικό σθένος που έπρεπε να έχεις ώστε να αντιμετωπίσεις όλο αυτό το σκηνικό, ενώ ο τίτλος έχει να κάνει με ένα ντοκιμαντέρ που η τηλεόραση παίζει και αναφέρεται στη βασιλεία αλλά και στην εξαφάνιση των δεινοσαύρων από τον πλανήτη μας. Το δεύτερο κομμάτι είναι αληθινά διασκεδαστικό, δίνοντας έναν χιουμοριστικό τόνο στη λογοτεχνία, σε μια περίοδο που αληθινά έχουμε μπουχτίσει απ’ τη μαυρίλα της κοινωνικής και οικονομικής μας ζωής. Ο Λαρς, ένας Σουηδός, έρχεται στην Ελλάδα για να συναντήσει τη φίλη του, μια Ελληνίδα που γνώρισε στο πιο πρόσφατο ταξίδι του. Κάποιος του κλέβει το πορτοφόλι και όλα τα υπόλοιπα χαρτιά και περιφέρεται άσκοπα, χωρίς να μπορεί ν’ αποφασίσει το τι πρέπει να κάνει. Έτσι πέφτει στο μάτι της αστυνομίας, που τον συλλαμβάνει και μαζί με άλλους Αλβανούς –επειδή θεωρείται και ο ίδιος Αλβανός– τον στέλνει στην Κακαβιά. Μάταια ο Λαρς προσπαθεί να τους πείσει για το αντίθετο. Έτσι, αστυνομία, υπουργείο Εξωτερικών, πρεσβείες, και όποιος άλλος παίρνει μέρος σ’ αυτή την κωμωδία αληθινά εξευτελίζεται, ενώ η καταγραφή γίνεται με τρόπο εντελώς ρεαλιστικό, εντελώς σατιρικό, ως απόλυτη φάρσα.

Σε ένα ακόμη βιβλίο ο Βορειοηπειρώτης συγγραφέας Τηλέμαχος Κώτσιας αιφνιδιάζει θετικά καταπιανόμενος με δύο θέματα που, όσο και αν δεν είναι τόσο επίκαιρα –καθώς ούτε οι ουρές στις τράπεζες σήμερα είναι τόσο μεγάλες, ούτε οι Αλβανοί θεωρούνται «λαθρομετανάστες» αλλά οικονομικοί μετανάστες, που κινούνται ελεύθερα στη χώρα μας– στην πραγματικότητα είναι η πρώτη φορά που τα επεξεργάζεται. Το ίδιο ύφος το μυθοποιητικό, η ίδια εκφορά η χαρισματική, η ίδια γλώσσα που συνεπαίρνει, τα ίδια τα θέματα που ξεχωρίζουν με ό,τι συναντήσαμε στο παρελθόν, παρατηρούνται και πάλι. Καθώς στη λογοτεχνία έρχεται και σήμερα αυτή η συγκυρία, η οποία και μας προετοιμάζει για την ύπαρξη και άλλης ματιάς. Μια ματιά που έχει να κάνει με τη χαλαρή διάθεση που ένας δημιουργός στέλνει στους φίλους του, στην προσπάθειά του να τονώσει ένα ηθικό καταβεβλημένο από χιλιάδες σκοτούρες, φόρους, ρυθμίσεις, παράβολα πληρωμής. Είναι αληθινά μια τεράστια έκπληξη το τελευταίο βιβλίο του Κώτσια, όχι γιατί ο ίδιος δεν μπορεί να γράψει τόσο καλά, όσο γιατί διαλέγει δύο μύθους με ελαφρό περιεχόμενο, για να μιλήσει για το χθες αποδομώντας το. Αξίζει τον κόπο της προσοχής μας, αξίζει της φιλοξενίας μας στο αναγνωστικό μας καταφύγιο, αξίζει τον κόπο η ταύτιση μαζί του, κυρίως για τον λόγο ότι –όπως είπαμε και παραπάνω– δεν υπάρχει μία και μόνο συγγραφική σκοπιά αλλά πολλές και πρέπει όλες να γίνονται κτήμα μας, αν θέλουμε να πορευτούμε με όχι υποθηκευμένη αλλά γνήσια συλλογικότητα.

Οι δεινόσαυροι των Αθηνών – Ταξίδι σε λάθος χώρα
Τηλέμαχος Κώτσιας
Πατάκης
176 σελ.
ISBN 978-960-16-6350-0
Τιμή € 9,50

Πηγή : diastixo.gr