Ελληνική πεζογραφία- Πέτρος Μάρκαρης: «Offshore» κριτική της Νένας Κοκκινάκη

2016-08-26 22:12

Το νέο μυθιστόρημα του γνωστού συγγραφέα αναφέρεται στη μετά την κρίση περίοδο, όταν το θαύμα έχει –υποθετικά πάντα– συντελεστεί. Το χρήμα έχει και πάλι αρχίσει να ρέει και οι Έλληνες να επιστρέφουν στις παλιές τους συνήθειες. Στο προσκήνιο η νέα διακομματική κυβέρνηση, πρόσωπα του Κόμματος Εθνικής Ανατροπής - ΚΕΑΝ (και αν;), αποτελούμενη από σαραντάρηδες πολιτικούς που δεν τους χωρίζουν ιδεολογικές διαφορές, αλλά συνδέονται με τον κοινό στόχο να σώσουν τον τόπο και ρίχνουν το βάρος στις επενδύσεις και την ιδιωτική οικονομία. «Και αν τα καταφέρουμε; Δώστε μας ένα τρίμηνο. Ή τα καταφέρνουμε ή φεύγουμε». Παρά την έλλειψη προγράμματος και την αρνητική υποδοχή από τα μέσα ενημέρωσης, το καινούργιο κόμμα τα πάει καλά. Μνημόνια δεν υπάρχουν πλέον και η πολυπόθητη ανάπτυξη επιτέλους είναι προ των πυλών.

Ο Πέτρος Μάρκαρης στο νέο του βιβλίο προσπαθεί ξεκάθαρα να αποδείξει πως ό,τι είναι νόμιμο δεν παύει να είναι και σκοτεινό, όπως το μαύρο χρήμα.

Ο αναγνώστης ωστόσο, γνωρίζοντας ήδη τα βασικά πρόσωπα του μυθιστορήματος από παλαιότερα βιβλία του συγγραφέα (τον αστυνόμο Κώστα Χαρίτο, τα μέλη της οικογένειάς του και τις συνήθειές τους, τους συνεργάτες του στο γραφείο, τον αρχηγό του τμήματος) δυσπιστεί μαζί με τον Χαρίτο και διατηρεί τις επιφυλάξεις του. Από πού έχει εισρεύσει τόσο χρήμα στη χώρα; Την απορία αυτή του αστυνόμου, πράγμα που θα αποτελέσει ουσιαστικά και το αντικείμενο της έρευνάς του, συμμερίζεται απόλυτα ο αναγνώστης. Στο συγκεκριμένο βιβλίο δεν ενδιαφέρουν τόσο οι δράστες όσο η προέλευση του χρήματος που υποκινεί τις ενέργειές τους.

Η πλοκή σηματοδοτείται από τρεις αναπάντεχους φόνους: ενός τέως υψηλόβαθμου στελέχους του ΕΟΤ(υπήρξε επικεφαλής του τμήματος που διαχειριζόταν τις μαρίνες), ενός εφοπλιστή, ιδιοκτήτη ναυτιλιακής εταιρείας με έδρα το Λονδίνο, κι ενός συνταξιούχου δημοσιογράφου. Σε κάθε περίπτωση η ανακάλυψη των δραστών δεν παρουσιάζει ιδιαίτερη δυσκολία. Ο Μάρκαρης αφήνει ως συνήθως την πρωτοβουλία για τη διαλεύκανση των υποθέσεων στην τιμιότητα του αστυνόμου Χαρίτου και φυσικά στην τύχη, που συνήθως στέκεται ευνοϊκά απέναντί του. Τι μπορεί όμως να σημαίνουν οι φόνοι αυτοί και ποια η σχέση τους με τις υπεράκτιες εταιρείες (offshore, όπως έχει καθιερωθεί ως διεθνής όρος); Ποιοι αδίστακτοι μπορεί να κρύβονται πίσω από τον μετανάστη που επωμίζεται το φόνο του δημοσιογράφου μόνο και μόνο επειδή, για όσο εκείνος θα βρίσκεται στη φυλακή, η οικογένειά του δεν θα στερηθεί τίποτε; Γιατί ο Χαρίτος δεν πείθεται στα λόγια των δολοφόνων; Τι κρύβεται πίσω από τα εγκλήματά τους που ναι μεν παραδέχονται και αναγνωρίζουν, για τον αστυνόμο όμως με την κοινή λογική δεν είναι δυνατόν να έγιναν για τους λόγους που εκείνοι ισχυρίζονται;

Ο Πέτρος Μάρκαρης, ο οποίος μέσα στα τελευταία έξι χρόνια ασχολήθηκε με το θέμα της ελληνικής κρίσης σε τέσσερα μυθιστορήματα (Η Τριλογία της κρίσεως και ο Επίλογός της), στο νέο του βιβλίο προσπαθεί ξεκάθαρα να αποδείξει πως ό,τι είναι νόμιμο δεν παύει να είναι και σκοτεινό, όπως το μαύρο χρήμα (σελ. 290):

«Ακούτε παντού να μιλάνε για το ξέπλυμα μαύρου χρήματος. Κανείς όμως δεν λέει ότι το ξέπλυμα είναι ταυτόχρονα και επένδυση. Ο πιο σίγουρος τρόπος να μετατρέψεις αυτό που ονομάζουμε παράνομο χρήμα σε νόμιμο είναι να το επενδύσεις. Τότε όλοι θα σταματήσουν να μιλάνε για ξέπλυμα, θα μιλάνε για επένδυση. Αυτή είναι η ουσία του πειράματος στην Ελλάδα. Να νομιμοποιήσουμε το μαύρο χρήμα μέσα από επενδύσεις. Να το εξηγήσω με μια ελληνική παροιμία: “Στον αγώνα ενωμένοι και στη μάσα χωριστά”. Για μας ισχύει το: “Στην αδιαφάνεια ενωμένοι και στο νόμο χωριστά”. Το ξέπλυμα μέσω επενδύσεων μας ενώνει και στο νόμο».

Ο Μάρκαρης αφήνει ως συνήθως την πρωτοβουλία για τη διαλεύκανση των υποθέσεων στην τιμιότητα του αστυνόμου Χαρίτου και φυσικά στην τύχη, που συνήθως στέκεται ευνοϊκά απέναντί του.

Ο αστυνόμος Χαρίτος, που συνεχίζει να εντρυφά στο Λεξικό του Δημητράκου (τον απασχολούν τα λήμματα «επένδυσις», «κουκουλώνω», «κίνητρον»), θα κατανοήσει ότι οι εμπλεκόμενοι σε υποθέσεις offshore είναι εξαιρετικά οργανωμένοι και μελετούν σε όλες τις λεπτομέρειες κάθε τους ενέργεια. Απλούστατα επειδή όλες τους οι ενέργειες αποσκοπούν σε κάτι απόλυτα συγκεκριμένο και μελετημένο έτσι ώστε να έχει συνέχεια.

«Στην εποχή του ενωμοτάρχη πατέρα μου έψαχναν κάποιον αριστερό να του τα φορτώσουν και να καθαρίσουν. Σήμερα τα φορτώνουμε στους μετανάστες και καθαρίζουμε» (στην τελευταία σελίδα του βιβλίου, σ. 299), αποφαίνεται ο αστυνόμος. Κι ο αναγνώστης αναλογίζεται αν πράγματι το τέλος της κρίσης και η ανάκτηση του χαμένου παραδείσου θα είναι κάπως έτσι. Γιατί όχι όμως; Οι Έλληνες, λέει σε συνέντευξή του ο Πέτρος Μάρκαρης, έχουν συνηθίσει να πιστεύουν στα θαύματα. Το κακό είναι πως δύσκολα διδάσκονται από τα λάθη τους.

Offshore
Πέτρος Μάρκαρης
Γαβριηλίδης
304 σελ.
ISBN 978-960-576-524-8
Τιμή: €15,90

 

Πηγή : diastixo.gr