Ελληνική πεζογραφία-Κυριάκος Γιαλένιος: «Μόνο τα νεκρά ψάρια ακολουθούν το ρεύμα» κριτική της Τέσυς Μπάιλα

2016-05-19 12:35

Όταν αρχίζει ο αναγνώστης να διαβάζει το βιβλίο του Κυριάκου Γιαλένιου έχει την αίσθηση πως θα διαβάσει ένα αστυνομικό βιβλίο. Πολύ σύντομα όμως ανακαλύπτει ότι πρόκειται για ένα ιδιαίτερο έργο, στο οποίο ο συγγραφέας έχει επιλέξει να επικεντρωθεί σε μια νουάρ ιστορία με υπαρξιακές προεκτάσεις, ένα μυθιστόρημα με κοινωνικές, πολιτικές, ερωτικές συνιστώσες, πάνω στις οποίες βασίζεται η πλοκή του. Και το κάνει με έναν υπαινικτικό τρόπο, χωρίς να φωνάζει λογοτεχνικά.

Γράφει χαρακτηριστικά ο Κ. Γιαλένιος: «Εμφανίστηκε από τον ουρανό μια λέξη που, σαν σπειροειδές Μάντρα ενός οπιομανούς, έβγαινε αμέτρητες φορές κατά τη διάρκεια ενός εικοσιτετραώρου από τα χείλη όλου του κόσμου. Μια λέξη περιλάλητη, τρομακτική, αόριστη και χειροπιαστή συγχρόνως, σαν σφαίρα τυλιγμένη σε μεταξωτό ύφασμα που απειλεί υποχθόνια αλλά αναβάλλει συνεχώς την εκτόξευση προς τα θύματα της». Ο αναγνώστης καταλαβαίνει πως ο συγγραφέας μιλάει για τη σημερινή κρίση της εποχής, έστω και αν δεν αναφέρεται πουθενά αυτή τη λέξη. Ο συγγραφέας άλλωστε επιλέγει να μην προσδιορίσει τον χωροχρόνο του μυθιστορήματος και, παρόλο που χρησιμοποιεί αγγλικά ονόματα για τους ήρωές του, ο αναγνώστης αμέσως αντιλαμβάνεται ότι πρόκειται για την Ελλάδα της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης.

Ο συγγραφέας στήνει κινηματογραφικά τις εναλλαγές των αφηγήσεών του. Το βιβλίο έχει μια γρήγορη ροή και το ενδιαφέρον παραμένει αμείωτο. Παράλληλα τα κεφάλαια στα οποία είναι χωρισμένο το βιβλίο τιτλοφορούνται όλα με μια ποιητική φράση που δίνει έναν λυρικό τόνο στην αφήγηση.

Η ιστορία αρχίζει με τον Ντέιν και την Υβόν. Έχει περάσει ένας χρόνος από την ημέρα που οι δύο αυτοί άνθρωποι χώρισαν και ο Ντέιν βασανίζεται από αϋπνίες. Ένα από εκείνα τα βράδια που παραμένει άυπνος, ο Ντέιν θα γίνει μάρτυρας μιας δολοφονίας. Παράλληλα εκείνες τις μέρες τρεις άντρες, οι οποίοι έχουν συναντηθεί σε ένα απομακρυσμένο και έρημο στρατόπεδο, αποφασίζουν να φύγουν για την πόλη με σκοπό να καρπωθούν και να μοιραστούν ένα χρηματικό ποσό. Το ταξίδι αυτό θα γίνει η αφορμή για την προσωπική τους ενδοσκόπηση. Πολλά στοιχεία θα βγουν στο φως από τις εκμυστηρεύσεις και συγκεκριμένα μυστικά θα αποκαλυφθούν που θα θέσουν σε νέα βάση τα δεδομένα της σχέσης τους. Η πορεία των πρωταγωνιστών θα διασταυρωθεί και αυτό θα οδηγήσει στην αποκάλυψη ενός μηχανισμού που θα φέρει στο φως τα κίνητρα όλων για τις πράξεις τους.

Ένα σημείο ακόμα στο οποίο στέκεται κανείς διαβάζοντας το βιβλίο είναι η δομή του. Παράλληλες ιστορίες που ο συγγραφέας τις διηγείται εναλλάξ και που από κάποιο σημείο και μετά θα συνδεθούν. Από τη μια έχουμε τον Ντέιν, τον χωρισμένο άντρα που ξάγρυπνος κάποια νύχτα βλέπει μια δολοφονία στο απέναντι μπαλκόνι, και από την άλλη έχουμε τον Σνόου, έναν στρατιώτη ο οποίος παρέμεινε μόνος του σε ένα απομακρυσμένο φυλάκιο όταν οι σύντροφοί του λιποτάκτησαν και που, όταν αποφασίσει να φύγει κι αυτός, θα πέσει θύμα απαγωγής.

Ο συγγραφέας στήνει κινηματογραφικά τις εναλλαγές των αφηγήσεών του. Το βιβλίο έχει μια γρήγορη ροή και το ενδιαφέρον παραμένει αμείωτο. Παράλληλα τα κεφάλαια στα οποία είναι χωρισμένο το βιβλίο τιτλοφορούνται όλα με μια ποιητική φράση που δίνει έναν λυρικό τόνο στην αφήγηση. Ο Γιαλένιος έχει μια ιδιαίτερη σχέση με την ποίηση και αυτό φαίνεται όχι μόνο στις φράσεις αυτές αλλά και σε ποιήματά του, τα οποία εντάσσει σε συγκεκριμένα σημεία του βιβλίου.

Αξιοσημείωτη είναι και η σχέση του με την ελληνική γλώσσα και τον τρόπο που επιλέγει να την εκφέρει, αποκαθιστώντας τη σχέση του σημαίνοντος με το σημαινόμενο με έναν απλό τρόπο.

Παράλληλα φαίνεται ότι ανασύρει στο κείμενό του όλα όσα έχει διαβάσει και αφομοιώσει από την κλασική λογοτεχνική βιβλιογραφία και αυτό δίνει στο κείμενο ένα χαρακτήρα διακειμενικότητας. Αλλά το βιβλίο αυτό δε συνομιλεί μόνο με άλλα κλασικά κείμενα. Στις σελίδες του υποφώσκει μια συνομιλία με το νουάρ κινηματογράφο αλλά και με το πρώτο βιβλίο του Η νόσος των εραστών. Ο ήρωας του πρώτου βιβλίου, ο Ντελόν, επιστρέφει και σ’ αυτό εδώ και για μια φορά ακόμα σηματοδοτεί μια στάση ζωής σύμφωνα με την οποία οι άνθρωποι παίρνουν στα χέρια τους τη μοίρα τους και τη ρυθμίζουν όπως εκείνοι επιλέγουν. Κάτι που θα φανεί ιδιαίτερα και στην τελική απόφαση του Ντέιν που δηλώνει πως ο άνθρωπος δεν έχει ακόμα απονεκρωθεί μέσα στην επίπλαστη ασφάλεια, αλλά γίνεται ο ίδιος ρυθμιστής των καταστάσεων που αντιμετωπίζει, έστω και αν, καμιά φορά, πληρώνει και ο ίδιος το τίμημα. Αυτό άλλωστε δηλώνει ξεκάθαρα και ο τίτλος του βιβλίου.

Μόνο τα νεκρά ψάρια ακολουθούν το ρεύμα
Κυριάκος Γιαλένιος
Ψυχογιός
416 σελ.
ISBN 978-618-01-1264-1
Τιμή € 16,60

Πηγή : diastixo.gr