Ελληνική πεζογραφία- Ελένη Αναστασοπούλου: «Δυσσάκος» κριτική της Εύης Δημοπούλου

2016-10-04 17:04

Σε ένα ταξίδι εσωτερικό μάς παρασύρει ο Δυσσάκος (εκδόσεις Γαβριηλίδη) της Ελένης Αναστασοπούλου, εκεί όπου η ψυχή είναι πανίσχυρη. Ταξίδια κοντινά και μακρινά, ταξίδια του σώματος και του νου, όλα χωρέσανε στο δισάκι του. Αλλά αυτό δεν βαραίνει στους ώμους του. Η ψυχή μόνο ζητά να ελαφρώσει.

Ο Δυσσάκος ή Δισάκος, κατά την ανορθογραφία του δασκάλου, είναι σύμφωνα με τον τελευταίο ο άνθρωπος που γιατρεύει όλους τους πόνους του κόσμου, αλλά κατά τη συγγραφέα ο άνθρωπος που αγωνίζεται για να γιατρέψει τους δικούς του πόνους, να μετατρέψει το άλγος του σε άκος, γι’ αυτό και μετονομάζεται Άκης, λες και με την ένδυση ενός άλλου ονόματος, ηχητικά συγγενικού, θα μπορέσει να οικειοποιηθεί και τα χαρακτηριστικά της ίασης, της γιατρειάς της ψυχής. Σαν ένας σύγχρονος Οδυσσέας, θα περιπλανηθεί αναζητώντας τη δική του Ιθάκη. Η περιπλάνησή του είναι η αναζήτηση της ταυτότητάς του.

Ο Δυσσάκος είναι κάτι πέρα από την Οδύσσεια δύο απλών και καθημερινών ανθρώπων. Είναι η Οδύσσεια ενός ολόκληρου λαού που, χωρίς να φοβηθεί τους Λαιστρυγόνες και τους Κύκλωπες, συνεχίζει το ταξίδι του ψάχνοντας να βρει τη χαμένη του ταυτότητα.

Το Μαρικάκι ή Μαρία είναι το δεύτερο σημαντικό πρόσωπο του μυθιστορήματος, η πρωταγωνίστρια της δικής της τραγωδίας. Δύο ιστορίες παράλληλες κι όμως αλληλένδετες. Η Μαρία δεν θα περιπλανηθεί σε τόπους μακρινούς για να βρει τη δική της Ιθάκη. Τα ταξίδια της είναι μόνο ταξίδια του νου, του πνεύματος και της ψυχής. Μια φορά θα ταξιδέψει με το σώμα, το σώμα που θα γίνει ο φάρος για το καράβι του Οδυσσέα που δεν βρίσκει το δρόμο του γυρισμού.

Αξιοσημείωτοι είναι οι αφηγηματικοί τρόποι με τους οποίους η συγγραφέας ξεδιπλώνει την ιστορία. Η αφήγηση της δασκάλας συχνά διακόπτεται από τα γράμματα του πατέρα του Δυσσάκου από τη μια και της Μαρίας από την άλλη, αλλά και από τους διαλόγους των αντρών στο καφενείο και των γυναικών της αυλής, σε σημείο που ο αναγνώστης ξεχνά πολλές φορές την παρουσία της αφηγήτριας και την ξαναθυμάται κάπου προς το τέλος, καθιστώντας την έτσι πιο διακριτική. Τα γράμματα δίνουν φωνή στους ήρωες, τους κάνουν πιο διάφανους, πιο τραγικούς και σαν ένα είδος μονολόγου αποκαλύπτουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους, ενώ παράλληλα προωθούν και την εξέλιξη της ιστορίας.

Οι διάλογοι των αντρών στο καφενείο και των γυναικών της αυλής, πέρα από τη διαφορά στον τυπογραφικό τους χαρακτήρα, ξεχωρίζουν από το υπόλοιπο κείμενο σαν λεκτικά διαλείμματα, θυμίζοντάς μας τον Χορό της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας. Τα μέλη του Χορού αποτελούν μέρη της τοπικής κοινότητας και διαμορφώνονται ανάλογα με την ταυτότητα των κεντρικών προσώπων. Οι σχέσεις του Χορού με τους βασικούς ήρωες αντανακλούν κάτι από τον χαρακτήρα, το κοινωνικό στάτους ή την ψυχολογική κατάσταση των τελευταίων. Σαν τον τραγικό Χορό, οι άντρες του καφενείου και οι γυναίκες της αυλής δεν προβαίνουν σε ενέργειες που προωθούν την εξέλιξη της ιστορίας. Σχολιάζουν, υπογραμμίζουν τη δράση και προσδίδουν προοπτική στα δρώμενα.

Η γλώσσα πάλλεται ανάμεσα στη νοσταλγία του γλωσσικού ιδιώματος των κατοίκων του χωριού και στη σταδιακή εξάλειψή του από τους ανθρώπους της νέας γενιάς. Πέρα από τη γλωσσική εξέλιξη που αντικατοπτρίζει το πέρασμα από τη μια γενιά στην άλλη, στη μετάβαση αυτή περιλαμβάνονται και οι ιστορικές και κοινωνικές εξελίξεις των τελευταίων πενήντα χρόνων στην Ελλάδα και σκιαγραφούνται παράλληλα με την προσωπική μοίρα των ηρώων, ανάγοντας το μυθιστόρημα από τη σφαίρα του προσωπικού σε ένα ευρύτερο πλαίσιο.

Ο Δυσσάκος είναι κάτι πέρα από την Οδύσσεια δύο απλών και καθημερινών ανθρώπων. Είναι η Οδύσσεια ενός ολόκληρου λαού που, χωρίς να φοβηθεί τους Λαιστρυγόνες και τους Κύκλωπες, συνεχίζει το ταξίδι του ψάχνοντας να βρει τη χαμένη του ταυτότητα.

Δυσσάκος
Ελένη Αναστασοπούλου
Γαβριηλίδης
181 σελ.
ISBN 978-960-576-427-2
Τιμή: €12,72

 

Πηγή : diastixo.gr