Ελληνική πεζογραφία-Δημήτρης Λεβέντης: «Ιστορίες της Αμμοχώστου» κριτική του Απόστολου Σπυράκη

H Αμμόχωστος είναι το σκηνικό μες στο οποίο διαδραματίζονται όλες οι ιστορίες αυτής της συλλογής, η Αμμόχωστος με την αμμουδιά της γλώσσας, την παραλία της Σαλαμίνας, τις ατέλειωτες αμμουδερές ακτές και τον «Πύργο του Οθέλλου», η Αμμόχωστος με τα βενετσιάνικα τείχη εντός των οποίων κατοικούσε ο τουρκικός πληθυσμός, ο οποίος λειτούργησε σαν ωρολογιακή βόμβα που έσκασε όταν ήρθε η ώρα και κατάπιε ολόκληρη την πόλη, η Αμμόχωστος των Βενετών, των Τούρκων και των Εγγλέζων, η Αμμόχωστος με τα ελληνικά μανάβικα, τα χαλάσματα των εκκλησιών που απόμειναν από τους κανονιοβολισμούς των Μωαμεθανών τότε που πολιορκούσαν την πόλη το 1571 και η πόλη παραδόθηκε για να ακολουθήσουν οι συνηθισμένες σφαγές των αμάχων, η Αμμόχωστος με τις τουρκικές βρύσες και τα λουτρά, τους ναούς των Καθολικών, τη μεσαιωνική τάφρο, την υπέροχη συνοικία του στοιχειωμένου πλέον, εξαιτίας της κατοχής, Βαρωσιού, η Αμμόχωστος με τους πορτοκαλεώνες και το προαιώνιο λιμάνι.

Το ιστορικό φόντο αυτών των ιστοριών έχει να κάνει με μια εποχή κατά την οποία αναπτύσσονται ραγδαία τα εθνικιστικά πάθη με την κατάρρευση της αποικιοκρατίας, ενώ οι Κύπριοι λαχταρούν την ανεξαρτησία και την ένωσή τους με τη μητέρα Ελλάδα, ένα όνειρο που ποτέ δεν πραγματοποιήθηκε. Είναι μια εποχή κατά την οποία απλώνεται και θεριεύει σ’ όλα τα στρώματα του πληθυσμού ο αγώνας της ΕΟΚΑ για να γράψει μια από τις πιο λαμπρές σελίδες του σύγχρονου ελληνισμού, με τους Άγγλους κατακτητές να δείχνουν το πραγματιστικό τους πρόσωπο.

Ο Δημήτρης Λεβέντης έζησε από κοντά τα γεγονότα που περιγράφει, όντας Υπεύθυνος Νεολαίας της ΕΟΚΑ Αμμοχώστου. Συνελήφθη από τους Άγγλους και έμεινε δυο χρόνια σε στρατόπεδα συγκέντρωσης ως πολιτικός κρατούμενος, ενώ αργότερα αντιτάχθηκε σφοδρά στην αντιδημοκρατική σκληροπυρηνική ιδεολογία που πρέσβευε η ΕΟΚΑ Β’, τότε που οι πολιτικοί και στρατιωτικοί χειρισμοί των ιθυνόντων έδειχναν ότι τα πράγματα βάδιζαν σε μια κατάσταση εντελώς ανεξέλεγκτη, προμηνύοντας τα τραγικά γεγονότα που ακολούθησαν.

Οι αφηγήσεις του είναι απλές, ανθρώπινες, δυνατές, δοσμένες με ειλικρίνεια, πάθος, σιγουριά κι αμεσότητα – δεν χάνεται μέσα σε περίπλοκα σχήματα κι εξεζητημένες μορφές.

Ο συγγραφέας περιγράφει με ζωντάνια την εποχή κατά την οποία ξεκινά μια πάλη ανελέητη ανάμεσα στους δυο λαούς που έζησαν μαζί επί αιώνες χωρίς να αφομοιώσουν ο ένας τον άλλο, καθώς οι διαφορές τους αποδείχτηκαν θεμελιακές κι αξεπέραστες. Μια εποχή κατά την οποία συνέβησαν εκατέρωθεν ακρότητες και πράξεις ανείπωτης βαρβαρότητας με εκτελέσεις αθώων και μη, μια εποχή οχλοκρατίας με αρπαγές και λεηλασίες κι απ’ τις δυο πλευρές, καθώς οι Τούρκοι δημιουργούσουν τους περίφημους θύλακες που έμελλε να κυριαρχήσουν σε μεγάλο μέρος του νησιού. Ακολούθησε μια σειρά από ουτοπικές μεγαλεπήβολες αναζητήσεις, επιλογές τραγικές, στρατηγικές παρωχημένες, τυφλούς φανατισμούς, κοντόφθαλμους σχεδιασμούς μ’ επικράτηση των παθών έναντι της λογικής, με αποτέλεσμα την εισβολή του 1974, όταν γράφτηκε μια από τις χειρότερες στιγμές της πιο πρόσφατής μας Ιστορίας. Ήταν τότε που οι γείτονες άρχισαν να διαχέονται με ρυθμό καλπασμού στο νησί σπέρνοντας τον θάνατο και την καταστροφή δίχως καμιά αντίσταση, καθώς τα βρόμικα παιχνίδια των μεγάλων παικτών –που αντιμετώπιζαν τους λαούς σαν πιόνια στα παιχνίδια της διεθνούς σκακιέρας– και οι δικές μας απίστευτες πραγματικά αβελτηρίες επέτρεψαν στον αντίπαλο τη σχεδόν απόλυτη ελευθερία κινήσεων, που έθεσε τέρμα στα όνειρα των Αμμοχωστιανών και των άλλων Ελληνοκυπρίων. Έκτοτε, και μέχρι να βρεθεί η πολυπόθητη λύση, αναγκάζονται να ζουν με την ελπίδα της επανόδου στην ονειρεμένη πατρίδα τους, στα σπίτια, στα χωράφια, στους τάφους των γονιών και των προγόνων τους.

Ο Δημήτρης Λεβέντης σπούδασε Ελληνική Φιλολογία στην Ελλάδα και στις Ηνωμένες Πολιτείες και, πριν από την τουρκική εισβολή, δίδαξε στο Α’ Γυμνάσιο Αρρένων Αμμοχώστου, ενώ στη συνέχεια εργάστηκε ως επιθεωρητής Μέσης Εκπαίδευσης και προϊστάμενος της Υπηρεσίας Συμβουλευτικής και Επαγγελματικής Αγωγής, θέμα πάνω στο οποίο έχει συγγράψει κι εκδώσει σχετικά εγχειρίδια. Στην παρούσα συλλογή, που είναι το δεύτερο λογοτεχνικό έργο του, αποδεικνύει ότι κατέχει καλά τη φόρμα της σύντομης αφήγησης και βαδίζει πάνω στα χνάρια των κλασικών Ελλήνων διηγηματογράφων που ήξεραν «να λένε σωστά μια καλή ιστορία», όπως λέει κι ο Σαίξπηρ.

Οι αφηγήσεις του είναι απλές, ανθρώπινες, δυνατές, δοσμένες με ειλικρίνεια, πάθος, σιγουριά κι αμεσότητα – δεν χάνεται μέσα σε περίπλοκα σχήματα κι εξεζητημένες μορφές. Η συλλογή, που χαρακτηρίζεται από νοσταλγία και αγάπη για τον τόπο καταγωγής, λιτότητα ύφους, ακρίβεια περιγραφών, ένα λεξιλόγιο εντελώς ιδιαίτερο και χαρακτηριστικό με λέξεις της κυπριακής ντοπιολαλιάς, κι ακόμα μια ιδεολογική γραμμή σταθερή, καθαρή, που επικεντρώνεται στη σημασία του ελληνικού ιδεώδους πάνω από μικροδιαχωρισμούς γεωγραφικούς και στενόμυαλες θεωρήσεις, με σεβασμό σε κάθε διαφορετικό έθνος στο πλαίσιο των πανάρχαιων αρχών της ειρηνικής συνύπαρξης, με όλα αυτά τα ξεχωριστά στοιχεία, λοιπόν, ο μικρός αυτός τόμος αποτελεί ένα έργο που αξίζει πραγματικά να διαβαστεί.

Ιστορίες της Αμμοχώστου
Δημήτρης Λεβέντης
Ιωλκός
136 σελ.
Τιμή € 12,00

Πηγή : diastixo.gr