Ελληνική πεζογραφία-Χρήστος Ναούμ: «Γυμνός σε κοινή θέα» κριτική του Κωνσταντίνου Μπούρα

2016-09-29 15:39

Ο καλός ο ποιητής φαίνεται στο δίστιχο ή στο τετράστιχο. Ο καλός ο πεζογράφος στο σύντομο διήγημα. Ο καλός ο θεατρικός συγγραφέας στη (μαύρη) κωμωδία. Ο Χρήστος Ναούμ τείνει να καλύψει με το ταλέντο του και τα τρία πεδία: του στιχοπλόκου, του διηγηματογράφου και του δραματουργού.

Στα ευφάνταστα και καλοδουλεμένα διηγήματα του Χρήστου Ναούμ, με τον επίσης γλαφυρό τίτλο Γυμνός σε κοινή θέα, διαπιστώνουμε τη σταδιακή απομυθοποίηση κι υπέρβαση του Έρωτα.

Η μικρή φόρμα είναι ιδιαίτερα δημοφιλής και ευπρόσληπτη στη γρήγορη εποχή της Κρίσης και των φρενιτικών, ολοένα κι επιταχυνόμενων ρυθμών.

Όσο κι αν είναι όμως ελκυστικό για τον βιαστικό (επαρκή) αναγνώστη το μικρό πεζό, άλλο τόσο παρουσιάζει τεράστιες (αλλά όχι κι ανυπέρβλητες) τεχνικές ιδιαιτερότητες κι αφηγηματικές απαιτήσεις. Το συγγραφικό εργαστήρι του διηγηματογράφου πρέπει να είναι εμπλουτισμένο με περισσότερα εργαλεία και όργανα από του ευνοημένου μυθιστοριογράφου, που έχει όλο το χρόνο και το χώρο για να εκτυλίξει την πλοκή του. Αντιθέτως, η συμπίεση του χρόνου αναγκάζει τον συγγραφέα της «μικρής φόρμας» να επιδοθεί σε αφηγηματικά άλματα ή απλοποιήσεις, αφαιρέσεις, παρακάμψεις ή και αγνοήσεις ακόμα. Ο λόγος του γίνεται αναγκαστικά ελλειπτικός, λιτός έως λακωνικός. Και τότε προσιδιάζει τον λόγο τον ποιητικό. Ούτως ή άλλως υπάρχει μια διαπίδυση μεταξύ σύγχρονης ποίησης και διηγηματογραφίας. Αυτό που κάποτε λέγαμε «ποιητική πρόζα» ή «πεζοτράγουδο» έχει φτάσει σήμερα να γίνει ο κανόνας τής μετά το μεταμοντέρνο ποιητικής-αφηγηματικής-δραματικής γραφής. Αυτή η αποδόμηση των ορίων μεταξύ των παραδοσιακώς κεχωρισμένων ειδών είναι, εκτός από σημείο των καιρών, ενδεχομένως κι ευκταία, τείνοντας –ως ανθρωπότητα– προς το «Ολικό Καλλιτέχνημα» (Gesamtkunstwerk).

Στα ευφάνταστα και καλοδουλεμένα διηγήματα του Χρήστου Ναούμ, με τον επίσης γλαφυρό τίτλο Γυμνός σε κοινή θέα, διαπιστώνουμε τη σταδιακή απομυθοποίηση κι υπέρβαση του Έρωτα. Σκληρός ρεαλισμός που τείνει προς τον νατουραλισμό (ειδικά στην περιγραφή της ζωής των μεταναστών, που φέρνουν προς τους Αθλίους του Βίκτωρος Ουγκό).

Ο κυνισμός ορισμένων περιγραφών ελαφρύνεται από τον συγκρατημένο ρομαντισμό του συγγραφέα και από τον υποφώσκοντα ευθυμογραφικό σουρεαλισμό του. Η δραματική διαπραγμάτευση των διαπροσωπικών αλλά και των ιδιαίτερων, προσωπικών σχέσεων, χαρίζει στα κείμενα αυτά μία αυτόχρημα ευνόητη θεατρικότητα, που προεξοφλεί τη συνενοχή του αναγνώστη ως θεατή και συνδημιουργού νοός.

Η μεταφυσική αδιόρατη. Μόνον ως ανάγκη κάποιων ηρώων να αφήσουν κάτι πίσω τους, θέτει το πρόβλημα της συλλογικής κληρονομιάς στις επερχόμενες γενεές, ακριβώς όπως το εκφράζει ο γιατρός Αστρόφ στον αριστουργηματικό Θείο Βάνια, φιλοτεχνημένο από έναν άλλον ιατροφιλόσοφον, τον Άντον Τσέχοφ. Ο Γκόρκι και ο Ντοστογιέφσκι στοιχειώνουν με τη βαριά, ερεβώδη σκιά τους αυτά τα σύντομα διηγήματα του Χρήστου Ναούμ.

Ο μάχιμος γιατρός και συγγραφέας αγωνιά εμπράκτως για την εποχή του, ακονίζοντας το νυστέρι της υποδόριας ειρωνείας.

Γυμνός σε κοινή θέα
Χρήστος Ναούμ
Καστανιώτης
160 σελ.
ISBN 978-960-03-6001-1
Τιμή: €10,60

 

Πηγή : diastixo.gr