Δράση για μια άλλη πόλη | Πέντε επισημάνσεις για όσα δεν πρέπει να ξανασυμβούν

Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί περίγραμμα της εισήγησης του Γιάννη Τσούτσια στο δημοτικό Συμβούλιο της 26ης Αυγούστου (διαδικασία λογοδοσίας), που είχε ως αποκλειστικό θέμα συζήτησης τις πυρκαγιές στα Βριλήσσια και την Β.Α. Αττική. 

Η αποκατάσταση των πληγέντων της περιοχής «Κρασσά»

Κεντρικό ζήτημα της σημερινής συζήτησης είναι το τι έγινε εκείνη την ημέρα, αλλά και τι διαφορετικό θα μπορούσε να είχε γίνει και πώς αυτό που έγινε δεν θα επαναληφθεί. Σε ό,τι μας αφορά, ξεκινώντας από τις συνέπειες που προκάλεσε η φωτιά στην περιοχή «Κρασσά», η θέση μας είναι η εξής: Τα αιτήματα των πληγέντων είναι και δίκαια και αυτονόητα. Επομένως, επειδή οι ανάγκες τους υπερβαίνουν πλέον τις αρμοδιότητες και τις δυνατότητες του Δήμου, πρέπει να δοθεί πλήρης πρόσβαση σε όσα αποφασιστούν κεντρικά από την κυβέρνηση ως αρωγή για τους ιδιοκτήτες των πυρόπληκτων ιδιοκτησιών, είτε αυτοί είναι πολεοδομικά νόμιμοι, είτε όχι. Πρέπει δηλαδή, και αυτό είναι κεντρικό ζήτημα, ο Δήμαρχος να εξηγήσει στους υπουργούς της κυβέρνησης, με τους οποίους συνομιλούσε στη σύσκεψη της Π. Πεντέλης, ότι είναι άλλο πράγμα οι πολεοδομικές παραβάσεις και άλλο η υποχρέωση του κράτους να αποκαταστήσει τους πυρόπληκτους. Και να ζητήσει η κρατική βοήθεια να δοθεί σε όλους όσους έχασαν τα σπίτια τους, ανεξάρτητα από πολεοδομικούς χαρακτηρισμούς. Διαφορετικά, η πυρκαγιά θα καταλήξει κριτήριο πολεοδομικών κατατάξεων. Επιπλέον, ο Δήμος πρέπει να στηρίξει και να συνδράμει και με δικές του δυνάμεις τους δημότες του. 

Η χειραγώγηση και ο ρόλος των δημάρχων

Συζητάμε εδώ, χωρίς να έχουμε συνειδητοποιήσει την βαρύτητά, το μέγεθος και τις πολυεπίπεδες συνέπειές της καταστροφής. Και το τι ακριβώς συνέβη. Επειδή τα ίδια τα γεγονότα, όλα όσα ζούμε, προσλαμβάνονται και αποτιμώνται, αφού πρώτα φιλτραριστούν σύμφωνα με το πολιτικό συμφέρον της κυβέρνησης, με τη μεσολάβηση των μηχανισμών χειραγώγησης που διαθέτει και έχει επιβάλει στην ελληνική κοινωνία. Είδατε μήπως σε κάποιο μεγάλο κανάλι συνέντευξη ενός ανθρώπου που έχασε το σπίτι του; Είδατε να παραμένει στην επικαιρότητα το ίδιο το ζήτημα της πυρκαγιάς;

Αλλά όλα αυτά, η συντονισμένη επιχείρηση εξαπάτησης της κοινής γνώμης, δεν θα μπορούσε να υλοποιηθεί χωρίς τη συμμετοχή των δημάρχων. Οι οποίοι, από την πρώτη στιγμή βγήκαν (ή τους ζητήθηκε να βγουν), στις τηλεοράσεις, για να καθησυχάσουν τον κόσμο και να απαλύνουν τον θυμό. Να πουν ότι εντάξει, υπάρχουν προβλήματα, αλλά ο μηχανισμός λειτουργεί!

Σας ρώτησε κ. Πισιμίση ο παρουσιαστής στο κεντρικό δελτίο της ΕΡΤ το μεσημέρι της 12ης Αυγούστου, «Επιχειρούν δυνάμεις; Μας λένε ότι καίγονται σπίτια και δεν υπάρχουν πυροσβεστικά»; Κι εσείς απαντήσατε, «Έχουν έρθει εναέρια μέσα, επιχειρούν, θα θέλαμε περισσότερα επίγεια μέσα». Όταν εσείς πρώτος από όλους γνωρίζατε, ότι τα εναέρια μέσα ήρθαν μιάμιση ώρα μετά την καταστροφή και ότι επίγεια μέσα δεν ήρθαν καθόλου. Για φανταστείτε πόσο διαφορετικό θα ήταν για την υπό διαμόρφωση πολιτική ατμόσφαιρα, αν λέγατε την αλήθεια, ότι καιγόμαστε αβοήθητοι...

Με αποκορύφωμα την ντροπιαστική για την αυτοδιοίκηση σύσκεψη της 29ης Αυγούστου στην Πεντέλη, όπου 8 δήμαρχοι, διαφορετικής μάλιστα κομματικής προέλευσης, (γι’ αυτό μιλάμε για πολιτικό σύστημα), έγιναν χειροκροτητές ενός κάποιου νέου Νέρωνα που γελούσε πάνω στα αποκαΐδια. Δεν βρέθηκε ούτε ένας να πει εγώ δεν πάω, να πει ότι τέτοιες συσκέψεις γίνονται στα υπουργεία με υπηρεσιακούς παράγοντες, πάνω σε σχέδια ανοιχτά, «όπως πρέπει», όχι με φιέστες, κάμερες, συνοδεία αστυνομικών. Δεν βρέθηκε ένας δήμαρχος να πει αυτό που όλη η κοινωνία κατάλαβε, ότι κατά την πορεία της πυρκαγιάς δεν υπήρχε κανένα σχέδιο, καμία πυροσβεστική, κανένας κρατικός μηχανισμός, οι άνθρωποι έμειναν αβοήθητοι. Να τους πει κατάμουτρα, ότι καιγόμαστε όχι τόσο λόγω ανεπαρκών μέσων αλλά γιατί δεν υπάρχει ένα σχέδιο αντιμετώπισης της φωτιάς.

Όσο λοιπόν, οι δήμαρχοι συνεχίζουν να στηρίζουν το θόλωμα της εικόνας, όσο δεν συγκροτείται ένα αξιόπιστο σχέδιο ανασύστασης των μέσων δασοπυρόσβεσής, στο πλαίσιο βεβαίως των δεδομένων οικονομικών περιορισμών, δεν τους αγνοούμε, (πόσοι πόροι διατίθενται, πώς αυτοί μπορούν να αξιοποιηθούν καλύτερα), όσο δεν γίνεται μια «κανονική» συζήτηση και δεν αποκαλύπτεται η κακοστημένη παράσταση της Πεντέλης, τότε και τον επόμενο Αύγουστο εδώ θα είμαστε και θα λέμε τα ίδια.

Η χρεοκοπία του ελληνικού κράτους

Εκείνο που πραγματικά συνέβη εκείνη την ημέρα, είναι συνέπεια της απόφασης που έχει ληφθεί, η χώρα να μένει απροστάτευτη από τις πυρκαγιές. Να αντιμετωπιστεί η κατάσταση με μπαλώματα και με κοροϊδία, χειρισμούς, παροχές και φιέστες. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ να προετοιμάσει τον κρατικό μηχανισμό να αντιμετωπίσει την πυρκαγιά. Τον κ. Μητσοτάκη δεν τον απασχολούν οι πυρκαγιές, αλλά το πώς θα «σπρώξει» εκατομμύρια ευρώ στους ιδιώτες. Έτσι, στο βάθος των γεγονότων, επαναλαμβάνεται η εικόνα χρεοκοπίας του ελληνικού κράτους. Ό,τι διαπιστώνεται σε κάθε τομέα της δημόσιας ζωής. Γι’ αυτό και του χρόνου θα ξανακαούμε. Διότι η κυβέρνηση το μόνο που κάνει, εκτός από το να δίνει χρήματα στους ιδιώτες, είναι να ελπίζει ότι οι φωτιές θα είναι εύκολα ελέγξιμες. Ότι κάπως εύκολα θα ξεμπερδέψει. Αν το πράγμα ξεφύγει, θα ζητηθεί βοήθεια από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό. Και αν στο τέλος όλα στραβώσουν, τότε θα αρχίσουν τα «φταίνε τα μποφόρ», «φταίνε οι ρεματιές», «ήταν δύσβατα», «μαθαίνουμε», «του χρόνου θα πάμε καλύτερα».

Αυτό είναι το μόνο πραγματικό σχέδιο της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Αυτό το σχέδιο ξεδιπλώθηκε αυτές τις ημέρες. Οι φωτιές άλλωστε, μπαίνουν από συμφέροντα, μπαίνουν όταν δεν υπάρχει η κατάλληλη θεσμική θωράκιση του κράτους και η πολιτική βούληση, πως ό,τι κι αν καεί, θα αποκατασταθεί όπως ήταν. Ώστε να μην εμφανίζονται μετά στα καμένα, ανεμογεννήτριες, σπίτια ή δεν ξέρω τι άλλο. Όσο η «μέθοδος» της πυρκαγιάς παραμένει αποτελεσματική για τα συμφέροντα, η χώρα θα συνεχίσει να καίγεται. Ακόμη κι αν δαπανήσουμε περισσότερα από τα 650 εκατ. ευρώ που δόθηκαν την τελευταία τριετία για επινοικιάσεις ενάεριων μέσων.

Η χρεοκοπία και του «φύγετε όλοι» και ένα σχέδιο πολιτικής προστασίας

Δεύτερη γενική διαπίστωση είναι και η χρεοκοπία του ειδικότερου κυβερνητικού σχεδίου αντιμετώπισης των πυρκαγιών. Αυτού, κεντρικό στοιχείο του οποίου είναι η απομόνωση των εθελοντών και των πολιτών, το «φύγετε όλοι», το «όλα θα τα κάνει το κράτος». Ενώ στην πραγματικότητα όλα τα έκαναν οι εθελοντές. Είναι η χρεοκοπία της σύλληψης, «φύγετε να μην σας έχουμε στα πόδια μας», ενώ και πάλι αποδείχτηκε ότι οι πυροσβέστες από μόνοι τους ούτε τις μάνικες δεν αρκούσαν για να κρατήσουν.

Γι' αυτό, στον αντίποδα αυτών, πρέπει να φτιάξουμε στα Βριλήσσια ένα δικό μας τοπικό σχέδιο πολιτικής προστασίας . Ένα σχέδιο που αντιθέτως, θα ενσωματώνει και θα αξιοποιεί τη διαθεσιμότητα των εθελοντών στην αντιμετώπισης της πυρκαγιάς. (Έχουμε αναφερθεί και επί προηγούμενης διοίκησης). Ένα σχέδιο που δεν θα υποκαθιστά τον ρόλο της πυροσβεστικής αλλά θα εστιάζει στα «ελαφρά» τοπικά μέσα, που διαθέτουν το πλεονέκτημα της αμεσότητας, της εγγύτητας, της συνεργατικότητας και της ευελιξίας. Και αυτό αποτελεί από την πλευρά μας, μια συγκεκριμένη απάντηση στο ερώτημα που θα όφειλε να «βασανίζει» τους πάντες, τι διαφορετικό θα μπορούσαμε να είχαμε κάνει, με τα μέσα που διαθέτουμε, ώστε να περιορίσουμε την καταστροφή; Διότι πάντα τα μέσα που διαθέτουμε θα είναι λίγα και πάντα θα κάνουμε λάθη.

Η δική μας απάντηση λοιπόν, σ’ αυτό το ερώτημα είναι να δούμε πρωτίστως το ζήτημα της Πολιτικής Προστασίας, όχι ως κονδύλια και οχήματα, αλλά ως έναν σχεδιασμό χαμηλών μέσων, τα οποία θα τυγχάνουν μεγάλης στήριξης και λαϊκής συμμετοχής. Η Πολιτική Προστασία είναι πριν απ' όλα στρατηγική, δεν είναι μόνο μέσα. Σχεδιασμός που οφείλει να διασφαλίζει την παρουσία και τη διασπορά των εθελοντών, με τέτοιο τρόπο όπου ο καθένας να ξέρει τι να κάνει, όχι επικουρικά, αλλά ως βασική παράμετρος προστασίας στη γειτονιά. Παρεμπιπτόντως, συμμετέχουμε ως συλλογικότητα 15 καλοκαίρια στην πυροφύλαξη του Θεόκλητου, και ένας άνθρωπος του Δήμου δεν έχει έρθει ποτέ να μας πει δυο λόγια, να αναβαθμίσει, να οργανώσει την παρουσία μας, να της δώσει πιο ουσιαστικό περιεχόμενο.

Για ένα ΣΧΕΔΙΟ αντιμετώπισης και αποφυγής της επόμενης πυρκαγιάς στα Βριλήσσια

Συμπερασματικά λοιπόν κ. Δήμαρχε, καλώς καθαρίσατε τον «Θεόκλητο», έστω χωρίς ιδιαίτερο σεβασμό προς το περιβάλλον, αλλά ο «Κρασσάς»; Πώς αφέθηκε ο «Κρασσάς»; Δεν θα μπορούσαμε με έναν οργανωμένο τρόπο να έχουμε φροντίσει από την άνοιξη τη συμμετοχή εθελοντών για τον καθαρισμό και του Κρασσά και του ρέματος Βριλησσού, όχι απλώς αναμένοντας τα κονδύλια του anti-nero, αλλά αξιοποιώντας τη λαϊκή διαθεσιμότητα; Και άραγε, έπρεπε να μάθουμε στην πράξη ότι οι πυρκαγιές εξαπλώνονται μέσα από τα ρέματα; Δεν θα έπρεπε να το γνωρίζουμε από πριν; Και τότε, δεν θα μπορούσαμε να έχουμε εγκαταστήσει ένα δίκτυο κρουνών και δεξαμενών μέσα στα ρέματα και όπου κρίνεται αναγκαίο; Και μέσα στα άλση και όπου αλλού χρειάζεται μέσα στην πόλη; Και δεν θα έπρεπε να έχουμε διαθέσιμη μια γεννήτρια στην κεντρική δεξαμενή της Βορείου Ηπείρου και ακόμη μια, στη δεξαμενή στο πυροφυλάκιο; Έναν πυροσβεστικό κρουνό με πυροσβεστική φωλιά στην Παύλου Μελά; Και δεκάδες δεξαμενές στον Κρασσά και τον Θεόκλητο; Τόσο μεγάλο κόστος έχουν αυτά;

Τελικά, υπάρχουν σχέδια πολιτικής προστασίας στον Δήμο; Υπάρχει κάπου, σε κάποιο γραφείο, ένας χάρτης, όπου να είναι σημειωμένα και ενημερωμένα, για παράδειγμα, τα σημεία όπου βρίσκονται επιχειρήσεις πώλησης ξυλείας ή με εύφλεκτα υλικά, αυτές δηλαδή που λαμπάδιασαν στις μέρες μας, ώστε να έχουμε προβλέψει κοντά τους δεξαμενές και τη συντεταγμένη παρουσία εθελοντών;

Έτσι φτιάχνεται ένα ΣΧΕΔΙΟ αντιμετώπισης και αποφυγής της επόμενης πυρκαγιάς στα Βριλήσσια. Το οποίο οφείλετε να προετοιμάσετε και να το εισηγηθείτε, ώστε όταν οι δημότες μας ρωτούν με αγωνία, να μπορούμε να τους πούμε, όχι, σε ό,τι μας αφορά, δεν θα γίνουν και του χρόνου τα ίδια.