Διώνη Δημητριάδου: «Λέξεις απόκρημνες» της Χλόης Κουτσουμπέλη

2017-05-24 10:25

Ο ποιητής και ο χορευτής ήταν ο τίτλος ενός βιβλίου του Νάσου Βαγενά. Υπάρχει ένας μοναχικός χορός, ο χορός των μαχαιριών, γράφει η Διώνη Δημητριάδου στην πολύ ενδιαφέρουσα δίγλωσση συλλογή της. Ένας χορός που χορεύεται μόνο από έναν, στις βαθιές ώρες της νύχτας, ένας χορός με τον εαυτό, μέσα στο τραύμα. Ο ποιητής είναι μύστης στο Ελευσίνιο Μυστήριο της γραφής.

Από τι υλικό είναι φτιαγμένα τα ποιήματα; αναρωτιέται η ποιήτρια. Από αέρα, από νερό, είναι «σύννεφα με παντελόνια»; Χωμάτινα είναι, απαντάει μόνη της, ο ποιητής γράφει μέσα στη λάσπη με μόνη προσμονή έναν σωτήριο στίχο που θα τον λυτρώσει.

Χτίζει, άλλοτε με ευτελή υλικά που δεν αντέχουν στον χρόνο και άλλοτε οι λέξεις του χαράζονται στα σωθικά, πάντα όμως τον κυνηγά η ματαιότητα της τέχνης του.

Τόσο μετάλλευμα για μία μόνο σταγόνα ραδίου, έλεγε ο Μαγιακόφσκι. Ιεροτελεστία του ελάχιστου χαρακτηρίζει την ποίηση η ποιήτρια, όπου σημασία έχει η σωστή συνταγή, μόνο που οι αναλογίες και τα συστατικά είναι πάντα αδιευκρίνιστα και αόριστα.

Προσφέρει τη σάρκα και το αίμα του. Οι στίχοι του μεταλαμβάνονται στην Ιερή Τράπεζα του βιβλίου. Και υπάρχει μια υπέρτατη θυσία με την πιθανότητα μόνον μίας έστω μικρής ανάστασης.

Παιχνίδι ζωής και θανάτου η γραφή. Με επιθετικά μαύρα πιόνια, λευκές ανακωχές και την ανάγκη μίας έστω μικρής συμφιλίωσης πριν την οριστική κατατρόπωση.

Τόσο μετάλλευμα για μία μόνο σταγόνα ραδίου, έλεγε ο Μαγιακόφσκι. Ιεροτελεστία του ελάχιστου χαρακτηρίζει την ποίηση η ποιήτρια, όπου σημασία έχει η σωστή συνταγή, μόνο που οι αναλογίες και τα συστατικά είναι πάντα αδιευκρίνιστα και αόριστα. Στο τέλος το ποίημα πίνεται σαν θάλασσα.

Η ποιήτρια είναι η γυναίκα του Λωτ, βυθίζεται στη νύχτα της, στρέφει όλο πίσω το κεφάλι. Η ανταλλαγή: πετρώνει η ποιήτρια για να ζωντανέψει το ποίημά της, που είναι γεμάτο από το παρελθόν που εγκατέλειψε.

Παρά τους επιδέσμους και τις γάζες με τις οποίες προσπαθούν να αιχμαλωτίσουν οι κάθε λογής Άλλοι –λύκοι– συμβουλάτορες το ποιητικά ορθό του σώματός του, το ποίημα απροσδόκητο, ξαφνικό, ανατρεπτικό, σπάει τα δεσμά του και κολυμπάει ελεύθερο στο μελάνι. Καταξιώνοντας, όπως γράφει η ποιήτρια, το άγνωρο και αθώο / των πρώτων σκιρτημάτων. Γιατί η ποίηση είναι η αιρετική ματιά στα πράγματα.

Η σιωπή είναι πολύτιμη για την ποίηση. Είναι ο απάτητος χώρος της. Αποθησαυρίζει τις λέξεις που θα χρησιμοποιηθούν στο ποίημα. Η απλότητα και η αμεσότητα της έκφρασης κατάλευκη νιφάδα.

Η Διώνη Δημητριάδου συνειδητά μιλά με έναν αλληγορικό και συμβολικό λόγο. Η ποίησή της είναι πολυεπίπεδη, επιδέχεται πολλαπλές αναγνώσεις. Υπάρχουν μυστικά περάσματα στα ποιήματά της, καταπακτές και λαβύρινθοι, όμως στις υπόγειες στοές αντιλαλεί και εκείνος ο ψίθυρος του απροσδιόριστου κάτι που είναι ανερμήνευτος και απροσδιόριστος, η μαγεία.

Τα παραθυράκια μας λέει η Διώνη, που αφήνει ο ποιητής για να εισχωρήσουμε στο ποίημα, είναι ένα κλείσιμο ματιού, αφού μόνος του ο ποιητικός λόγος αρκεί και αρκείται.

Σύμφωνα με την ποιήτρια, όλοι οι ποιητές του κόσμου κάθονται σε ένα μεγάλο τραπέζι, γράφουν ακόμα και γι’ αυτό ό, τι γράφουμε τους περιέχει, γιατί η τέχνη είναι μία μεγάλη συνέχεια που συνδέει το παλιό με το καινούργιο.

Ανάγκη γυρισμού, νόστος, επιστροφή και ταξίδι η γραφή. Σε χάρτινα καραβάκια. Το παιδί που είναι μέσα μας διεκδικεί τον χώρο και τον χρόνο του. Σαστίζει, φοβάται, εκπλήσσεται και συμμετέχει στο θαύμα της γραφής.
Πρόκες είναι οι λέξεις, μας έλεγε ο Μανώλης Αναγνωστάκης, και πρέπει να καρφώνονται γερά για να μην τις παίρνει ο άνεμος. Να μην τις στρίβουμε, λέει η Διώνη, να μην τις γυρνάμε το μέσα έξω. Να αναπνέουν. Γιατί με τόση μασκαράτα ασφυκτιά το ποίημα.

Η ποίηση γράφεται με απόκρημνες λέξεις. Γιατί πρέπει να πέφτει κανείς από το ποίημα μέσα στην άβυσσο, γιατί πρέπει να βλέπει κάποιος με τα μέσα μάτια, στο έσω τοπίο. Γιατί ένα ίσως είναι όλα τα ανθρώπινα και είμαστε άθυρμα στα θεϊκά χέρια.

Μια ποιητική συλλογή για την ποιητική, τις λέξεις αλλά και την ανθρώπινη μοίρα. Μετρημένη, σοφή, σεμνή η ματιά της ποιήτριας για το αληθινό, για το σημαντικό, για το ίσως και το πάντα, προτείνει μια ηθική της τέχνης που υπηρετεί. 

Γιατί η αγάπη είναι η πιο απόκρημνη λέξη της.

 

Λέξεις απόκρημνες
Διώνη Δημητριάδου
Μετάφραση: Robert Crist, Δέσποινα Λαλά – Crist
Μικρές εκδόσεις
112 σελ.
ISBN 978-618-83096-1-6
Τιμή: €12,00

 

 

 

πηγή : diastixo.gr