Δημήτρης Κουρέτας: συνέντευξη στη Χαριτίνη Μαλισσόβα

2019-07-11 18:30

Ο Δημήτρης Κουρέτας γεννήθηκε στα Προσφυγικά της Πάτρας το 1962. Σπούδασε Φαρμακευτική στην Πάτρα και στη συνέχεια πήρε το διδακτορικό του δίπλωμα στη Βιοχημεία από το Χημικό Τμήμα του Α.Π.Θ. Το διάστημα 1990-1992 εργάστηκε ως ερευνητής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ στη Βοστώνη. Σήμερα είναι καθηγητής Φυσιολογίας Zωικών Οργανισμών και Τοξικολογίας και διευθυντής του ομώνυμου εργαστηρίου, στο τμήμα Βιοχημείας-Βιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, και ζει στη Λάρισα. Ερευνητικά εργάζεται στον τομέα της μελέτης των μηχανισμών αλληλεπίδρασης διατροφικών στοιχείων με τον οργανισμό σε μοριακό επίπεδο, ειδικά σε περιπτώσεις άσκησης. Έχει δημοσιεύσει πάνω από 180 άρθρα σε διεθνή έγκυρα περιοδικά. Ήταν εμπειρογνώμονας στην Ε.Ε. στην τεχνολογική πλατφόρμα «Food for life» για την περίοδο 2007-2013 και την περίοδο 2014-2020. Από τον Ιανουάριο του 2019 είναι μέλος της Παγκόσμιας Ακαδημίας Επιστημών. Η δουλειά του στην καινοτομία των τροφίμων έχει βραβευτεί στην Ελλάδα και στην Ε.Ε.

Είστε καθηγητής Φυσιολογίας Zωικών Οργανισμών και Τοξικολογίας και διευθυντής του ομώνυμου εργαστηρίου, στο τμήμα Βιοχημείας-Βιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Τι θεωρείτε μεγαλύτερο κίνδυνο από πλευράς της επιστήμης σας στην περιοχή μας;

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος της περιοχής είναι σίγουρα τα απόβλητα που παράγονται σε τεράστιες ποσότητες από τα τυροκομεία και οινοποιεία της Θεσσαλίας. Δυστυχώς, δεν υπάρχει κάποιο σχέδιο για την ασφαλή αποτοξικοποίησή τους, με αποτέλεσμα εν έτει 2019 να απορρίπτονται ακόμα στους ποταμούς. Το φαινόμενο αυτό δημιουργεί τεράστια προβλήματα στα φυσικά οικοσυστήματα της περιφέρειάς μας, με τα δυσμενή αποτελέσματα να συσσωρεύονται με ανυπολόγιστη καταστροφή για το περιβάλλον και τους οργανισμούς. Αυτό μπορώ να σας το πω και ως μέλος της επιτροπής εμπειρογνωμόνων της Commission για χημικές και διατροφικές κρίσεις.

Θα θέλατε να μας πείτε για τη δουλειά σας στην καινοτομία των τροφίμων, που έχει βραβευτεί στην Ελλάδα και στην ΕΕ;

Ο λόγος για τον οποίο βραβεύτηκα είναι ακριβώς γιατί έδωσα μία καινοτόμα λύση στο ιδιαίτερα σοβαρό πρόβλημα που ανέφερα στην προηγούμενη ερώτηση. Για να είμαι πιο ακριβής, μετατρέψαμε τα απόβλητα τυροκομείων, οινοποιείων και ελαιοτριβείων (δηλαδή τα κύρια απόβλητα που παράγονται στην περιφέρειά μας) σε ζωοτροφές, και μάλιστα αποδείξαμε ότι τα ζώα που τρέφονται με τις ζωοτροφές αυτές εμφανίζουν καλύτερη υγεία και ευεξία. Με τον τρόπο αυτό γλιτώνουμε το περιβάλλον από χιλιάδες τόνους αποβλήτων και ταυτόχρονα δίνουμε στον παραγωγό φτηνότερη και καλύτερης ποιότητας τροφή.

Τι είναι με λίγα λόγια η διαλειμματική νηστεία;

H διαλειμματική νηστεία είναι πολύ δημοφιλής ανάμεσα σε πολυάσχολους ανθρώπους, σε αθλητές αλλά και δραστήριους ανθρώπους, καθώς μπορεί να βελτιώνει την υγεία τους, ενώ ταυτόχρονα απλοποιεί τη ζωή τους. Ένα από τα σημαντικότερα οφέλη της διαλειμματικής νηστείας είναι ότι κάνει την υγιεινή διατροφή απλούστερη. Υπάρχουν λιγότερα γεύματα που χρειάζεστε για να προετοιμάσετε, να μαγειρέψετε και να καθαρίσετε μετά. Με τον όρο «διαλειμματική νηστεία» εννοούμε την εναλλαγή μεταξύ τροφής και αφαγίας για κάποιες ώρες μέσα στην ημέρα. Ουσιαστικά έχουμε ένα μοτίβο μέσα στην ημέρα, όπου κάποιες ώρες σιτιζόμαστε κανονικά, ενώ άλλες βρισκόμαστε υπό διατροφικό περιορισμό. Το μοτίβο αυτό μπορεί να γίνει και σε επίπεδο εβδομάδας, όπου κάποιες μέρες τρεφόμαστε κανονικά ενώ άλλες μέρες είμαστε σε νηστεία. Κατά τη διάρκεια των ωρών που βρισκόμαστε σε αφαγία, οι οποίες μπορεί να είναι από 14 έως και 24, δεν λαμβάνουμε καμία τροφή που να περιέχει θερμίδες. Μετά το πέρας των ωρών διατροφικού περιορισμού, ακολουθούμε ένα πρόγραμμα ισορροπημένης διατροφής.

Οι επιστήμονες της χώρας που έχουν διακριθεί για την πρωτοπορία, τις ιδέες και τις γνώσεις τους διεθνώς, σίγουρα είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν τις γνώσεις τους αυτές για το συμφέρον της πατρίδας μας.

Πόσο συντελεί η διαλειμματική νηστεία στην υγεία μας;

Όπως θα διαπιστώσει κανείς διαβάζοντας το βιβλίο μας, τα οφέλη της διαλειμματικής νηστείας είναι πολλά και πολυεπίπεδα – στην καρδιακή υγεία, στην απώλεια βάρους, στην πρόληψη του καρκίνου, στην επιδιόρθωση των κυττάρων κ.ο.κ.

Τις προηγούμενες δεκαετίες έγινε πολύς λόγος για τη μεσογειακή διατροφή. Τι είναι αυτό που από την πλευρά της επιστήμης σας θεωρείτε ότι έχει αλλάξει;

Η μεσογειακή διατροφή, όπως δείχνουν όλες οι μελέτες, είναι ο ιδανικός συνδυασμός τροφών για καλύτερη υγεία και ευεξία. Η μεσογειακή διατροφή έχει συσχετιστεί με την πρόληψη αλλά και επικουρικά με τη θεραπεία πολλών νοσημάτων που σχετίζονται κυρίως με τον τρόπο αλλά και τους σύγχρονους ρυθμούς ζωής. Αυτό που φαίνεται να αλλάζει τα τελευταία χρόνια είναι οι ώρες όπου τρώμε όλα τα αγαθά που μας προσφέρει η μεσογειακή διατροφή. Ακολουθώντας για παράδειγμα ένα πρόγραμμα διαλειμματικής νηστείας, πολλαπλασιάζονται τα οφέλη για την υγεία.

Ποιος είναι ο μεγαλύτερος μύθος για την ελληνική κουζίνα;

Ίσως το ότι η ελληνική κουζίνα δεν παχαίνει. Τα πάντα παχαίνουν, εάν καταναλωθούν σε πολύ μεγάλες ποσότητες. Το μυστικό στην ελληνική κουζίνα είναι τα λεγόμενα μεζεδάκια. Αυτά μας παρέχουν την ποσότητα φαγητού που χρειαζόμαστε, χωρίς να γεμίζουν το στομάχι πάρα πολύ, ώστε να μένει όρεξη και διάθεση για κουβέντα και συζητήσεις με τους συν-τρόφους μας.

Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου σας Πώς να κρυφτείς απ’ τα παιδιά; (Αρμός, 2015) διαβάζουμε: «Δεν λέω να γίνουμε πρωτοπόροι, αλλά είναι τόσο δύσκολο να ξεκινήσουμε να συζητάμε στην Ελλάδα για το μέλλον αυτού του τόπου;». Θέλετε να σχολιάσετε περαιτέρω;

Δυστυχώς, σε αυτή τη χώρα μάς αρέσει πάρα πολύ να κοιτάμε το παρελθόν και να κατηγορούμε συνεχώς τους άλλους για αυτά που συμβαίνουν γύρω μας. Αυτό που θα πρέπει επιτέλους να γίνει, είναι να συζητήσουμε για το τι μπορούμε να κάνουμε από δω και πέρα. Πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε στο έπακρον τις δυνατότητες αυτής της χώρας. Τοπικά, κάθε περιφέρεια, να αναδείξει και να στηρίξει αυτά που παράγει και μπορεί να προσφέρει. Να τα αναδείξει με σωστό τρόπο όμως, ζητώντας τη βοήθεια των ειδικών σε κάθε περίπτωση. Τα πανεπιστήμια σίγουρα θα πρέπει να είναι αρωγός σε αυτή την προσπάθεια.

Ποια αξία θεωρείτε αδιαπραγμάτευτη;

Σίγουρα την οικογένεια. Δεν νομίζω ότι χρειάζεται να πω κάτι παραπάνω σε αυτό το ερώτημα. Αν είσαι καλά με την οικογένειά σου, είσαι καλά με τον εαυτό σου και επομένως μπορείς να κάνεις πολλά πράγματα στη δουλειά σου, για την κοινωνία κ.λπ.

Με τον όρο «διαλειμματική νηστεία» εννοούμε την εναλλαγή μεταξύ τροφής και αφαγίας για κάποιες ώρες μέσα στην ημέρα.

Τι λείπει στον τόπο μας που άλλοι λαοί κατάφεραν να έχουν, ώστε να αισθανόμαστε υπερήφανοι για όσα κληροδοτούμε στις επόμενες γενιές;

Το 1980, το ποσοστό της πρωτογενούς παραγωγής στο ΑΕΠ ήταν 25% και της μεταποίησης 15%. Το 1983, τα ποσοστά έγιναν 19% και 14% αντίστοιχα. Το 1987, 11% και 15% αντίστοιχα. Εκεί παρέμειναν μέχρι το 2000. Μετά σιγά σιγά άλλαξαν και σήμερα είναι πρωτογενής 3% και μεταποίηση 6%. Δηλαδή, τη δεκαετία 1981-1990 σημειώθηκε ραγδαία πτώση του ΑΕΠ της γεωργίας με μέσο ετήσιο ρυθμό -7,8%, τάση που αναστράφηκε μερικά την περίοδο 1991-1999, οπότε σημειώθηκε μέση ετήσια αύξηση 2,6%. Η χώρα μας είναι η δεύτερη σε βιοποικιλότητα στον πλανήτη, με αποτέλεσμα οι παραγωγές της να έχουν μεγάλη ιδιαιτερότητα άρα και ποιότητα. Η διεθνοποιημένη αγορά έχει οδηγήσει (όλο και περισσότερο) την πρωτογενή παραγωγή σε μια κατεύθυνση συμπίεσης του κόστους, κυρίως μέσα από πρακτικές μη ασφαλούς παραγωγής και αναζήτησης πρώτων υλών που εξυπηρετούν τη μαζική βιομηχανία τροφίμων. Η Ελλάδα, σαν μια περιοχή πρωτογενούς παραγωγής, δεν μπορεί να ανταγωνιστεί με όρους μαζικής φτηνής παραγωγής, γιατί το μέγεθός της δεν επιτρέπει τη μετάβαση σε τέτοιου είδους εκμεταλλεύσεις. Το πλεονέκτημά της (υπήρξε και οφείλει να συνεχίσει να υπάρχει) ήταν οι μικρές παραγωγές που με κόπο, μεράκι και σεβασμό στον άνθρωπο μπορούσε να αντλήσει από το χώμα της. Η ελληνική γη και οι άνθρωποί της, απόλυτα συμφιλιωμένοι με το κοινό τους μέλλον, μπορούν να παράγουν καταπληκτικά προϊόντα.

Πιστεύετε ότι είναι πια ώρα οι επιστήμονες αυτού του τόπου να περάσουν στην πρώτη γραμμή της πολιτικής ζωής;

Σίγουρα η πατρίδα μας χρειάζεται τεχνοκράτες για να διαχειριστεί σωστά κάποια θέματα. Οι επιστήμονες της χώρας που έχουν διακριθεί για την πρωτοπορία, τις ιδέες και τις γνώσεις τους διεθνώς, σίγουρα είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν τις γνώσεις τους αυτές για το συμφέρον της πατρίδας μας.

 

Διαλειμματική νηστεία και αποφυγή νόσων
Δημήτρης Κουρέτας, Νίκος Γκουτζουρέλας, Φώτης Τέκος
Αρμός
152 σελ.
ISBN 978-960-615-175-0
Τιμή €11,00

 

 

πηγή : diastixo.gr