Breece D’J. Pancake: «Τριλοβίτες» κριτική του Σιδέρη Ντιούδη

2016-07-13 12:11

Έξι διηγήματα δημοσίευσε όλα και όλα όσο ζούσε ο Breece D’ J Pancake και όμως ο Αμερικανός συγγραφέας κατάφερε να αφήσει ανεξίτηλο το λογοτεχνικό του σημάδι στην αμερικανική λογοτεχνία και κατ’ επέκταση στην παγκόσμια. Αν προσπαθούσαμε να εντοπίσουμε τους λόγους γι’ αυτό, τότε σίγουρα μια καλή απάντηση δίνει η ανάγνωση της συλλογής διηγημάτων που εκδόθηκε πρόσφατα στη χώρα μας με τον τίτλο Τριλοβίτες, καθώς και το γεγονός ότι ο συγγραφέας έδωσε τέλος στη ζωή του, στην ηλικία μόλις των 27 χρόνων, αυτοκτονώντας με το κυνηγητικό του όπλο.

Οι ιστορίες του Pancake δεν είναι ευχάριστες. Το αντίθετο μάλιστα. Είναι τραχείς, σκληρές, στα όρια πολλές φορές του ανεκτού, αλλά γοητεύουν με την αυθεντικότητά τους, τη βαθιά ρεαλιστική ματιά και τη λιτή μα ουσιαστική γλώσσα με την οποία είναι γραμμένες.

Η εν λόγω συλλογή διηγημάτων περιλαμβάνει τα έξι διηγήματα που πρόλαβε να δημοσιεύσει ο Pancake εν ζωή, καθώς και άλλα έξι που βρέθηκαν στα κατάλοιπα του συγγραφέα και τον τίτλο της τον δανείζεται από το ομώνυμο διήγημα Τριλοβίτες, ένα από τα καλύτερα, αν όχι το καλύτερο διήγημα της συλλογής και το οποίο ήταν το πρώτο που δημοσίευσε ο Pancake το 1977. Ο τίτλος πρωτοτύπου της συλλογής διηγημάτων που εκδόθηκε το 1983 ήταν The Stories of Breece D’ J Pancake, προκαλώντας αίσθηση και λαμβάνοντας εγκωμιαστικά σχόλια από συγγραφείς όπως ο Kurt Vonnegut, η Joyce Carol Oates και η Margaret Atwood, ενώ το βιβλίο υπήρξε και υποψήφιο για το βραβείο Πούλιτζερ.

Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά των ιστοριών του Pancake, το οποίο συναντάμε σε όλα τα κείμενα, είναι η γεωγραφία της Δυτικής Βιρτζίνιας, της γενέτειρας του συγγραφέα, με τους αμμώδεις λόφους και τις αχανείς, άνυδρες εκτάσεις που δίνει μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα στα κείμενα και δένει με τους ήρωες. «Αριστερά και δεξιά οι λόφοι διψούν για βροχή. Καθώς οδηγεί στον αυτοκινητόδρομο, παρατηρεί τα χωράφια που μαραζώνουν, βλέπει τα καλαμπόκια να έχουν φτάσει το ένα μέτρο, ενώ ψηλότερα οι πλαγιές, στρωμένες με κίτρινα φύλλα, βρίσκονται σε χειρότερη μοίρα. Είναι νωρίς ακόμη –Αύγουστος μήνας– για να σκουριάσουν οι λόφοι και να στεγνώσουν τα δέντρα, νωρίς για να φανούν κομμάτια ξερής λάσπης στη ρεματιά, ανάμεσα στα γαϊδουράγκαθα και στα αγριόχορτα. Όλα είναι έτοιμα, λες για να πάρουν φωτιά» (Εν τω ξηρώ).

Οι ήρωες των ιστοριών είναι άνθρωποι του μόχθου: αγρότες, ανθρακωρύχοι, οδηγοί νταλίκας, μηχανικοί αυτοκινήτων που τους διακατέχει το αίσθημα της μοναξιάς, η απομόνωση και η ροπή προς τη βία. Η ανάμνηση και η αναζήτηση είναι διαρκής. Για τον εξαφανισμένο γιο, την παρέα, τον αδερφό που έφυγε, τον πεθαμένο πατέρα, τον σκοτωμένο φίλο. Το ζωικό βασίλειο παίζει εξίσου σημαντικό ρόλο στα κείμενα και σ’ αυτά θα συναντήσουμε από χελώνες και ελάφια έως πέρκες και κουκουβάγιες και σε όλες τις περιπτώσεις τα ζώα υφίστανται τη βία των ανθρώπων ως εξιλαστήρια θύματα των δικών τους αμαρτιών και ως λεία πολλές φορές για το τραπέζι τους.

Οι ιστορίες του Pancake δεν είναι ευχάριστες. Το αντίθετο μάλιστα. Είναι τραχείς, σκληρές, στα όρια πολλές φορές του ανεκτού, αλλά γοητεύουν με την αυθεντικότητά τους, τη βαθιά ρεαλιστική ματιά και τη λιτή μα ουσιαστική γλώσσα με την οποία είναι γραμμένες. Η μετάφραση του διηγηματογράφου Γιάννη Παλαβού ήταν μια ιδιαιτέρως κοπιαστική δουλειά, όπως μαρτυρά το προλογικό του σημείωμα, αλλά το αποτέλεσμα τον δικαιώνει. Πέρα από τον άκρως διαφωτιστικό πρόλογο του μεταφραστή, η έκδοση συνοδεύεται από πολύτιμες σημειώσεις του και από το χρονολόγιο της ζωής του Pancake.

Οι Τριλοβίτες θα ικανοποιήσουν τον απαιτητικό αναγνώστη και το ολοένα αυξανόμενο και στην Ελλάδα κοινό του διηγήματος. Η ανάγνωση των δώδεκα διηγημάτων του Pancake θεωρώ ότι είναι επιβεβλημένη.

Τριλοβίτες
Breece d'J. Pancake
Μετάφραση: Γιάννης Παλαβός
Μεταίχμιο
240 σελ.
ISBN 978-618-03-0169-4
Τιμή: €15,50

 

Πηγή :  diastixo.gr