Άρης Μπινιάρης: συνέντευξη στον Γρηγόρη Δανιήλ

2019-10-31 17:02

Γεννημένος στις αρχές της δεκαετίας του ’80, ο Άρης Μπινιάρης μέσα από μια πολύπλευρη θεατρική εκπαίδευση ανέπτυξε έντονη δραστηριότητα στη θεατρική ζωή της Αθήνας από το 2007 και μετά. Έχοντας ως παρακαταθήκη παραστάσεις που εστίασε αφενός στη μουσικότητα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας (Αντιγόνη, Βάκχες, Πέρσες) και αφετέρου αξιοποιώντας τη μορφή της συναυλιακής θεατρικής αφήγησης (Θείο Τραγί, Το ’21, Ύψωμα 731, Ξύπνα Βασίλη κ.ά.), επανέρχεται στα θεατρικά πράγματα, στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, με ένα έργο σε κείμενο, σκηνοθεσία και δραματουργία του ίδιου και πρωταγωνιστές τους Χρήστο Λούλη και Ιωάννα Παππά. Τίτλος της παράστασης Ο χορός της φωτιάς, όπου με τη βοήθεια της αφήγησης και της μουσικής επιχειρείται μια «…ποιητική διάθλαση των αληθινών γεγονότων, ώστε να αναδειχθεί ο πανανθρώπινος χαρακτήρας τους», όπως μας εξομολογείται στη συνέντευξη που ακολουθεί.

Ο χορός της φωτιάς, μια πολυαναμενόμενη παράσταση ανεβαίνει στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Τι αισθήματα υπάρχουν λίγο πριν από την πρεμιέρα;

Δημιουργική αγωνία, αλλά και μεγάλη προσμονή. Πρόκειται για ένα θέμα που με συγκινεί πολύ.

Στον Χορό της φωτιάς, η μουσική κι ο λόγος γίνονται όχημα που συντελούν στη Δημιουργία, μια λέξη με κοσμολογικό περιεχόμενο. Πάνω σε ποιες βάσεις οριοθετήσατε την εν λόγω παράσταση;

Στην παράσταση αφηγούμαστε τα όσα υπέστησαν οι Πόντιοι από το εθνικιστικό κίνημα των Νεότουρκων στις αρχές του 1900, αλλά και την αντίστασή τους έτσι ώστε να παραμείνουν ζωντανοί και να κατορθώσουν, τελικά, κάποιοι να διαφύγουν για να σωθούν. Αρχικά ήθελα να πω και για όσα συνέβησαν αφότου έφυγαν από τον Πόντο, άλλοι για τη Ρωσία και άλλοι για την Ελλάδα. Προτίμησα όμως να σταθώ στα αρχικά γεγονότα, γιατί ούτως ή άλλως η ιστορία είναι αφορμή για να αναδείξουμε τα σύμβολα και τα αρχέτυπα. Με τη βοήθεια της μουσικής και της αφήγησης επιχειρούμε μια ποιητική διάθλαση των αληθινών γεγονότων, ώστε να αναδειχθεί ο πανανθρώπινος χαρακτήρας τους.

Σε μια παράσταση ενθύμησης, όπως αυτή, που συνδυάζει τη μουσική, την κίνηση και την αναπαράσταση, τι προσδοκίες έχετε ως δημιουργός από τον θεατή;

Επιθυμώ να έρθει σε επαφή με την ιστορία ένας θεατής που δεν ασχολείται με ζητήματα ιστορικά, και αυτό να συμβεί με αισθητικούς-καλλιτεχνικούς όρους, και όχι απλά σαν μια μεταβίβαση πληροφοριών. Επίσης, προσδοκώ από τους ανθρώπους που έχουν ποντιακή καταγωγή και συνεχίζουν να διατηρούν ζωντανή τη μνήμη, να δουν μια προσέγγιση των γεγονότων μέσα από μία αισθητική που αντλεί μεν από την παράδοση, αλλά με μια προσπάθεια εκσυγχρονισμού των στοιχείων της.

Μια ουσιαστική και τολμηρή ενδοσκόπηση θα μας βοηθήσει να δούμε, τουλάχιστον, τι δεν είμαστε, ώστε να μπορέσουμε να συστηθούμε και να γνωρίσουμε τους άλλους.

Μιλώντας για Δημιουργία, η Ζωή κι ο Θάνατος τι συμβολισμούς έχουν πάρει κατά τη διάρκεια της θεατρικής σας πορείας; Σε ποιους, τρόπον τινά, μετασχηματισμούς τους έχετε «εκθέσει»/παραστήσει;

Είναι αλήθεια πως, με διαφορετικό τρόπο, σχεδόν σε κάθε παράσταση που έχω σκηνοθετήσει, αντιπαραβάλλονται οι δυνάμεις που αρνούνται τη ζωή, τη χαρά, τη δημιουργία με τις δυνάμεις εκείνες που αντιτάσσονται και ενίοτε νικούν τον θάνατο. Στο Θείο Τραγί το διονυσιακό στοιχείο αναζωογονεί και γονιμοποιεί μια στείρα από συναισθήματα ζωή, στο Ύψωμα 731 έχουμε την καταστροφική επέλαση των φασιστικών ορδών του Μουσολίνι απέναντι στο σθένος των Ελλήνων στρατιωτών, στους Πέρσες βλέπουμε τις καταστροφικές συνέπειες μιας μανιακής και δογματικής αδηφαγίας, αντίστοιχα στις Βάκχες ο πένθιμος και μονωμένος τρόπος σκέψης του Πενθέα θα διαρραγεί από τις ζωηφόρες διονυσιακές δυνάμεις. Εδώ στον Χορό της φωτιάς έχουμε την επέλαση των εθνικιστικών ορδών των Νεότουρκων απέναντι στην απόφαση των Ποντίων να επιβιώσουν και να διασώσουν τον ζωογόνο πολιτισμό τους.

Οι δυνάμεις που αρνούνται τη ζωή με ποια μέσα εξαρθρώνονται; Ποιος, πιστεύετε, ότι είναι ο γεφυροποιός άξονας παράκαμψης αυτών των δυνάμεων;

Πολλές φορές, δυνάμεις που αρνούνται τη ζωή εξαρθρώνονται με τη συνειδητή απόφασή μας να μην εστιάζουμε σε αυτές, να μην τις θρέφουμε και απλά να τις παρακάμπτουμε. Άλλες πάλι φορές χρειάζεται να ανασύρουμε από μέσα μας το αρχέτυπο του πολεμιστή, να οπλιστούμε με επιχειρήματα, να δημιουργήσουμε άμυνες και να αντιμετωπίσουμε στα ίσα όποιον και οτιδήποτε έρχεται να συντρίψει την προσωπικότητά μας και τη ζωή μας. Αυτό ακριβώς το αρχέτυπο του πολεμιστή πιστεύω πως αναγκάστηκαν οι Πόντιοι να ανασύρουν, για να επιβιώσουν – και είναι κάτι που το αναδεικνύουμε στην παράσταση.

Πόσο επίπονη ήταν η διαδικασία εύρεσης του υλικού μέσα από τα διάφορα κείμενα της εποχής;

Ευτυχώς, υπάρχουν αρκετά βιβλία σχετικά με το θέμα. Αυτό που χρειάστηκε αρκετή δουλειά ήταν να βρεθεί μια αφηγηματική φόρμα που αφενός να μεταφέρει τα πιο έντονα γεγονότα και αφετέρου να συμπυκνώνει το αίσθημα των στιγμών εκείνων. Γι’ αυτό και οι ηθοποιοί, ενώ αναπαριστούν με λιτό τρόπο στιγμές από τους διωγμούς ή τους εκτοπισμούς, απαγγέλλουν με έναν ποιητικό τρόπο τα όσα τους συμβαίνουν, σαν να εξωτερικεύουν τις πιο σκοτεινές τους σκέψεις.

Κάτω από τα προσωπεία των ηρώων σας υπάρχει το στοιχείο της μάχης σε υπαρξιακό κυρίως επίπεδο. Ποια μάχη καλείται να δώσει ο σημερινός παγκόσμιος πολίτης;

Τη μάχη της εξελικτικής συνύπαρξης – με τον εαυτό μας, τους άλλους, τη φύση, τις επιθυμίες, τα όνειρά μας, τη διαφορετικότητα. Γι’ αυτό πιστεύω πως είναι πολύ σημαντικό, πριν δώσουμε τη μάχη μιας εξελικτικής συνύπαρξης, να δώσουμε αυτήν της προσωπικής ταυτότητας. Μια ουσιαστική και τολμηρή ενδοσκόπηση θα μας βοηθήσει να δούμε, τουλάχιστον, τι δεν είμαστε, ώστε να μπορέσουμε να συστηθούμε και να γνωρίσουμε τους άλλους.

Τα επόμενά σας σχέδια πόσο απέχουν χρονικά από την ένταση του Χορού της φωτιάς;

Αμέσως μετά τα Χριστούγεννα θα ανεβάσω στο Θέατρο Τέχνης την Ηλέκτρα του Σοφοκλή. Θέλω να αναδείξω μια σπάνια ποιότητα αγάπης για τη γυναικεία φύση και τη γυναικεία γονιμότητα, που διακρίνω πως διατρέχει το έργο.

 

 

πηγή : diastixo.gr