Aquarius (2016) από το Cine-Δράση Πέμπτη 3 Μαΐου 2018, 8:15΄μμ, στο ΤΥΠΕΤ

2018-04-27 18:57

Ένα φιλμ με 35 Βραβεία και άλλες 36 υποψηφιότητες που πραγματεύεται την σημασία του χρόνου και του τόπου και την ανεκτίμητη αξία των αναμνήσεων. Μια ταινία που εστιάζει στο πώς τα αντικείμενα μικρά ή μεγάλα, το σπίτι, οι τόποι, οι μυρωδιές και κυρίως τα μουσικά μας ακούσματα γίνονται φορείς μνήμης, μας δένουν γερά στις ρίζες μας και συνδέουν το παρελθόν και το παρόν μας.

Βρισκόμαστε στη Βραζιλία των μεγάλων αντιθέσεων. Τη χώρα της φτώχειας και του πλούτου, των πολυτελών κτιρίων και των παραγκουπόλεων, της δημοκρατικής παράδοσης και των δικτατορικών πραξικοπημάτων, της πολιτικο-οικονομικής διαφθοράς και φαυλοκρατίας, της παραδοσιακής κουλτούρας και του μοντέρνου κυνισμού. Τη χώρα που τα τελευταία, αναίμακτα, νέου τύπου, πραξικοπήματα γκρεμίζουν το παρελθόν και την ιστορία της.

Ειδικότερα βρισκόσαστε στο Ρεσίφε, μια πόλη χωρισμένη στα δύο: από τη μια η Πίνα των πλουσίων και από την άλλη η Μπραζίλια Τεϊμόζα των φτωχών, δύο περιοχές που χωρίζονται στην ακτή από έναν σωλήνα αποχέτευσης. Εκεί στο παραθαλάσσιο Ρεσίφε, στην παραλία Μπόα Βιάζεμ, στην πλούσια πλευρά της πόλης, βρίσκεται το Aquarius, ένα ιστορικό κτίριο που χτίστηκε τη δεκαετία του '40 και το διαμέρισμα της Κλάρα. Αυτή η γυναίκα και αυτό το κτίριο, είναι οι κεντρικοί άξονες της ταινίας.

Το φιλμ ξεκινάει με την Κλάρα γύρω στα 30 να μετέχει σε μια γιορτή γενεθλίων. Τα μαλλιά της είναι κοντά, το χαμόγελό και τα μάτια της λαμπερά. Η δύναμη της και η αγάπη της για ζωή ξεπερνούν τα όρια του οικογενειακού διαμερίσματός και αποτυπώνονται στο βουρκωμένο βλέμμα του άντρα της που ευχαριστεί τους συγκεντρωμένους συγγενείς: «Δεν είμαι θρήσκος. Αλλά θέλω να ευχαριστήσω ό,τι υπάρχει εκεί έξω γιατί μου έδωσε πίσω τη γυναίκα μου έπειτα από μία φριχτή χρονιά».

Κατόπιν μεταφερόμαστε στο σήμερα, όπου η Κλάρα στα 65 πλέον, είναι συνταξιούχος συγγραφέας και μουσικοκριτικός, χήρα με τρία ενήλικα παιδιά. Τα μαλλιά της είναι μακριά, πυκνά, διατηρεί την ομορφιά και τη ζωντάνια της, εξακολουθεί να κατοικεί στο καλαίσθητο, φορτωμένο με βιβλία και βινύλια, μουσική, θαλάσσια αύρα, αγαπημένους φίλους και συγγενείς παλιό της διαμέρισμα. Μοντέρνα, χρησιμοποιεί την ψηφιακή τεχνολογία, κατεβάζει mp3 από το διαδίκτυο, έχει λογαριασμό στο facebook, αλλά αρνείται σθεναρά να αποχωριστεί τις αναμνήσεις και τα σύμβολα του παρελθόντος της για κάτι πιο εφήμερο. Απολαμβάνει τη ζωή με κάθε τρόπο και συμβιώνει αρμονικά με τα απωθημένα της, την νοσταλγία της νεότητας, τις σεξουαλικές επιθυμίες της ηλικίας της, την θνητότητα, την ανάγκη για επιβεβαίωση που παιδεύουν την ύπαρξή της.

Οι μη αναστρέψιμες αλλαγές που φέρνει ο χρόνος και ο κυνικός κόσμος του κέρδους απειλούν τη μνήμη της. Κυρίως όμως την απειλούν τα σχέδια μιας κατασκευαστικής, που θέλει και σχεδόν το έχει καταφέρει, στη θέση του παλιού Aquarius να χτίσει νέο πολυτελές θέρετρο. Γιατί η Κλάρα είναι πλέον η μοναδική κάτοικος του συγκροτήματος, αφού η συντριπτική πλειοψηφία των ενοίκων δέχτηκε τις προσφορές και το εγκατέλειψε. Αλλά η Κλάρα έχει ως προτεραιότητα την ανθρωπιά και την ελευθερία των επιλογών. Δεν πουλάει. Κάθε μέρα σκίζει τις προτάσεις των κατασκευαστών, βάζει το μαγιό της, κατεβαίνει στην παραλία και απολαμβάνει τη βουτιά της. Μετά ανοίγει τέρμα τα ηχεία, ακούει τις μουσικές της, χορεύει και αρνείται να παραδοθεί στη νέα εποχή. Έχοντας επιζήσει ενός καρκίνου που έχει αφήσει ανεξίτηλα σημάδια στο σώμα της, όπως ακριβώς ο χρόνος έχει αφήσει ανεξίτηλα τα δικά του στη χώρα της θα αρνηθεί να υποκύψει στις επιταγές της αγοράς, στις θεμιτές και αθέμιτες πιέσεις του νεαρού Ντιέγο, ενός αμερικανοσπουδασμένου αμοραλιστή εκπροσώπου της κατασκευαστικής. Δεν θα υποχωρήσει ούτε στις προτροπές των παιδιών της. Θα βρει τον τρόπο να υπερασπιστεί τις επιλογές της και ταυτόχρονα να μεταδώσει το μικρόβιο της ανυπακοής στους νέους που πορεύονται μαζί της. Θα αναδειχθεί έτσι σε πρόσωπο αντίστασης και φεμινιστικό σύμβολο.

Ο Kleber Mendonça Filho, είναι ό,τι καλύτερο έχει να επιδείξει το βραζιλιάνικο σινεμά την τρέχουσα δεκαετία. Εδώ, στη δεύτερη μόλις μεγάλου μήκους ταινία του, χρησιμοποιεί το κτίριο ως σύμβολο μίας Βραζιλίας που απειλείται να εξαφανιστεί. Το Aquarius είναι η Βραζιλία, η Κλάρα είναι η παλιά, αγωνίστρια διανοούμενη, που προσπαθεί να αντισταθεί και ας γνωρίζει πως το νέο την έχει ξεπεράσει. Οι δυο τους συνθέτουν μία μελαγχολική, νοσταλγική ωδή σε όσα γκρεμίζουμε χωρίς να καταλαβαίνουμε ότι το παρουσιαζόμενο ως νέο ή συμφέρον δεν είναι πάντα το καλύτερο. Συχνά αποδεικνύεται αδηφάγο και καταστροφικό.

Σε κάθε σκηνή ο θεατής μαγεύεται από τον τρόπο που υπερασπίζεται τις μικρές απολαύσεις της καθημερινότητας: τις ευωδιές, τα αεράκια, τους έρωτες, τα γέλια, τα λικνίσματα των δέντρων, τους βραζιλιάνικους χορούς. Και ικανοποιείται από τον τρόπο που αποκαλύπτει την διαπλοκή, τις συνωμοσίες, τη συστημική διαφθορά του νέου κράτους. Διαπιστώνει ότι είναι από τις λίγες φορές που άντρας σκηνοθέτης συλλαμβάνει με άνεση τον ερωτισμό μιας γυναίκας της τρίτης ηλικίας. Την θαυμάζει αλλά και την κριτικάρει. Η επίμονη άρνησή της είναι ζηλευτή αλλά και ένδειξη ξεροκεφαλιάς και ελιτισμού.

Η Βραζιλιάνα ντίβα Σόνια Μπράγκα κάνει την ταινία αξέχαστη, με το μοναδικό ερμηνευτικό ρεσιτάλ της, που στον κορυφαίο, όπως χαρακτηρίστηκε, γυναικείο ρόλο του 2016, ξεπερνά τις σκηνοθετικές οδηγίες και δημιουργεί ένα γυναικείο χαρακτήρα συνδεδεμένο με τα δικά της χαρακτηριστικά, την αριστοκρατικότητα και την τρυφερότητα της. Η Κάρλα της είναι μία παθιασμένη γυναίκα που απολαμβάνει την κάθε της στιγμή της ζωής της.


Βραζιλία, 2016. Διάρκεια: 145'. Σκηνοθεσία - Σενάριο: Kleber Mendonça Filho. Πρωταγωνιστούν: Sônia Braga, Humberto Carrão, Irandhir Santos, Maeve Jinkings, Pedro Queiroz, Julia Bernat, Bárbara Colen, Zoraide Coleto.


Οι χειμερινές κινηματογραφικές προβολές του Cine-Δράση πραγματοποιούνται κάθε Πέμπτη, 8.15 το βράδυ στην αίθουσα "Ν. Εγγονόπουλος" του πάρκου "Μ. Θεοδωράκης" (ΤΥΠΕΤ), Π. Μπακογιάννη 38-42, Βριλήσσια.