Αποστόλης Αρτινός: «Αγαπημένη μου Lyda»

2017-12-29 13:14

Στην Κέρκυρα μετά τον θάνατο και της Ροζαλίνδης, το σπίτι της οικογένειας Αγάθου πωλείται, καθώς και όσα έπιπλα ή αντικείμενα δεν θέλησαν να κρατήσουν οι κληρονόμοι. Στα πράγματα που πουλήθηκαν περιλαμβάνεται και ένας μεγάλος, κιτρινισμένος από τον χρόνο, φάκελος. Μέσα του υπήρχε ένα τετράδιο με σημειώσεις στα Αγγλικά, οικογενειακές φωτογραφίες και καρτ ποστάλ από την Κέρκυρα εκείνης της εποχής. Το σημαντικότερο, όμως, μέσα στον φάκελο ήταν μια δέσμη επιστολών δεμένες με κορδέλα. Ήταν αυτές που έγραφε η Μπεμπούλα προς τη μικρότερη αδελφή της, τη Ροζαλίνδη, όταν είχε μετατεθεί στο σχολείο ενός ορεινού χωριού στην Ήπειρο, μακριά από την οικογένειά της, μακριά από το πατρικό της σπίτι. Μέσα στα πράγματα που αγόρασε και πούλησε εκ των υστέρων ο παλαιοπώλης της γειτονιάς ήταν και αυτός ο φάκελος.

«Αγαπημένη μου Lyda» – έτσι άρχιζαν οι επιστολές της Μπεμπούλας. Η πρώτη γράφτηκε στις 24.1.1930, αμέσως μετά τη μετάθεσή της στο σχολείο της Ηπείρου, και η τελευταία στις 15.2.1941, από την Αθήνα.

Μέσα στις επιστολές η Μπεμπούλα, γόνος αστικής οικογένειας, μετά την κρίση της δεκαετίας του ’30, αγωνίζεται να επιβιώσει και να αποστείλει χρήματα και στην οικογένειά της. Διατηρεί αλληλογραφία μαζί της απευθυνόμενη στη Ροζαλίνδη. Την αποκαλεί άλλοτε «Lyda» και άλλοτε «Ρόζα», σαν να θέλει να χωρέσουν μέσα στο όνομά της τα ονόματα όλων όσους αγαπά. Έτσι, μειώνει την απόσταση που την κρατά μακριά. Κάθε πρότασή της γίνεται νοερά το νήμα που τη φέρνει και πάλι κοντά τους. Οι κορδέλες που τη δένουν με την οικογένειά της, το σπίτι της, το μέρος όπου ζούσε.

Ο Απόστολος Αρτινός σε κάθε επιστολή καθρεφτίζει τη ζωή της ηρωίδας μέσα από έναν πρωτότυπο συνδυασμό ρεαλισμού και ποίησης, δομώντας την αφήγηση μιας αδιαμφισβήτητης πραγματικότητας. Με συγγραφική δεινότητα κινείται μέσα από τρεις διαφορετικές ρόλους: του συγγραφέα, του σχολιαστή και του αναγνώστη.

Η κοινωνία γύρω της τυπική – συντηρητική και αυστηρή. Και καθώς και η ίδια η Μπεμπούλα είναι επιφυλακτική, η μετάθεσή της εκεί μοιάζει με εξορία. Όλα υπάρχουν στο μυαλό της σαν ανάμνηση που βαθαίνει χαράδρες μέσα της χωρίζοντας το εδώ και το εκεί, κάνοντάς τη να νιώθει παντού ξένη. Δεν χωρά πουθενά. Η ζωή της δύσκολη, γεμάτη ανάγκες, την ωριμάζει. Και καθώς κυλά ο χρόνος, δεν κάνει όνειρα πια. Δεν τιτιβίζει στα γράμματά της, δεν ρωτά για κανέναν από τους αλλοτινούς της συντρόφους, δεν καταστρώνει με τη Lyda κατακτητικές τεχνικές…

Ο Απόστολος Αρτινός σε κάθε επιστολή καθρεφτίζει τη ζωή της ηρωίδας μέσα από έναν πρωτότυπο συνδυασμό ρεαλισμού και ποίησης, δομώντας την αφήγηση μιας αδιαμφισβήτητης πραγματικότητας. Με συγγραφική δεινότητα κινείται μέσα από τρεις διαφορετικές ρόλους: του συγγραφέα, του σχολιαστή και του αναγνώστη. Η Ροζαλίνδη, είτε Ρόζα είτε Lyda, είναι ο συνδετικός κρίκος όλων. Σε αυτήν απευθύνονται όλοι, ακόμη και ο συγγραφέας, ο οποίος με τέχνη ξεδιπλώνει την ιστορία της οικογένειας Αγάθου τοποθετώντας σταδιακά στο κάδρο όλους τους ήρωες και τα γεγονότα που ορίζουν εκείνη την εποχή. Με εναλλαγές στη γραφή, άλλοτε μέσω επιστολών, άλλοτε μέσω σημειώσεων και δικών του «στασιμάτων», ζωντανεύει μια εποχή, αυτή της δεκαετίας του ’30, τότε που η επικοινωνία των ανθρώπων γινόταν με επιστολές. Τότε που τις χώρες τις γνώριζαν από τους χάρτες, τα γεωφυσικά χαρακτηριστικά και τη λογοτεχνία τους, και ιδίως μέσα από την ποίηση, ελληνική και αγγλική, που επιλέγει ο συγγραφέας για να προσδώσει στο κείμενο αθωότητα, τρυφερότητα και καρτερικότητα, ενώ, παράλληλα, προβάλλει σαν διαφυγή του νου αλλά και σαν ένας τρόπος που οι ήρωες επιλέγουν για να εκφραστούν σαν η ζωή να μην αντέχεται αλλιώς.

Η ζωντάνια της αφήγησης κάνει πολλές φορές και τον αναγνώστη να αλλάζει και ο ίδιος ρόλο και να γίνεται ο παραλήπτης. Σαν οι επιστολές να απευθύνονται σε αυτόν. Έτσι, ο συγγραφέας συνομιλεί απευθείας μαζί του, παγιδεύοντάς τον στα αδιέξοδα της ζωής των ηρώων και στην καλοστημένη δική του πλοκή. Με τον τρόπο αυτό τον χειραγωγεί και τον πείθει πως όλα είναι αληθινά. Ή μήπως δεν είναι, και πρόκειται για μια ευφυή και εμπνευσμένη μορφή επιστολικού μυθιστορήματος που με τέχνη χειρίζεται και απλώνει στα μάτια μας ο συγγραφέας;

Ο Αποστόλης Αρτινός, τρυφερός, ποιητικός, συμπαγής και μετρημένος, ακροβατεί μεταξύ εξομολογήσεως και μυστηρίου, άλλοτε πείθει για την αντικειμενική ύπαρξη των επιστολών και άλλοτε, πάλι, γεμίζει αμφιβολίες τον αναγνώστη για την ταυτότητα του συγγραφέα τους. Μήπως, τελικά, όλα τα πρόσωπα είναι ο Αποστόλης Αρτινός, παραχωρώντας για λίγο τον ρόλο του αναγνώστη σε εμάς;

 

Αγαπημένη μου Lyda
Αποστόλης Αρτινός
Κριτική
144 σελ.
ISBN 978-960-586-214-5
Τιμή: €12,00

 

 

πηγή : diastixo.gr