Αναστασία Αικατερίνη Αλεξοπούλου-Ψυχή που δεν πωλείται

Ψυχή που δεν πωλείται
-Η πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδος δεν είναι εξαγώγιμο «προϊόν»

Με αφορμή το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού που θα συζητηθεί την Τετάρτη 10 Δεκεμβρίου 2020 στη Βουλή, η Βουλευτής Β1΄ Βορείου Τομέα Αθηνών, της Ελληνικής Λύσης κυρία Αναστασία-Αικατερίνη Αλεξοπούλου, τοποθετείται σχετικά.

Το νομοσχέδιο «Αναδιοργάνωση του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων και μετονομασία του σε Οργανισμό Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων, προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς στο εξωτερικό, ρυθμίσεις για το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης και το μουσείο «Φοίβος Ανωγειανάκης» και άλλες διατάξεις του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού» που θα συζητηθεί στο ελληνικό Κοινοβούλιο, όσο κι αν ορισμένοι ίσως δεν το θεωρούν πρωτεύον στην εποχή της πανδημίας που βιώνουμε, είναι παρ’ όλα αυτά πολύ σημαντικό. Κι αυτό, επειδή έχει να κάνει με την ίδια μας την πνευματική κληρονομιά, με τον πολιτισμικό μας πλούτο, με την ίδια την ψυχή του Λαού μας που είναι χαραγμένη πάνω στα αρχαία μνημεία και αριστουργήματα των προγόνων μας…

Αποτελεί όμως, ταυτόχρονα, και αιχμή του τουρισμού και της οικονομίας μας, από τη στιγμή που είναι γενικά αναγνωρισμένο το γεγονός, ότι η πολιτισμική μας παράδοση αποτελεί βασικό πυλώνα της λεγόμενης “βαριάς βιομηχανίας” του τουρισμού μας. Σκεφτείτε απλά, πως μόνο κατά το έτος 2019 τα μουσεία μας επισκέφτηκαν κοντά 20 εκατομμύρια άνθρωποι, με τις ανάλογες φυσικά εισπράξεις από τα εισιτήρια.

Είπε σχετικά η Υπουργός, κυρία Λίνα Μενδώνη, ότι “ο πολιτισμός είναι ο τέταρτος πυλώνας της βιώσιμης ανάπτυξης” και ακόμα ότι “ο πολιτιστικός τουρισμός είναι το πλεονέκτημα της χώρας μας”. Υπάρχουν όμως κάποια πράγματα στο σχέδιο νόμου, τα οποία σας αναπτύσσω αμέσως πιο κάτω, που θα πρέπει να τα δει σοβαρά, η κυρία Υπουργός και συνολικά η Κυβέρνηση…

Θα ήθελα εδώ να επισημάνω, ότι υπάρχει στο νομοσχέδιο αυτό η τροποποίηση της παρ. 12 του ά. 45 του Ν. 3028 του 2002. Τι μας λέει αυτή; Ούτε λίγο ούτε πολύ, κάνει λόγο για “προσωρινή έκθεση των πολύτιμων μουσειακών αντικειμένων στο εξωτερικό”. Δηλαδή, με δυο λόγια, τη μεταφορά από μουσείο της Ελλάδας σε αντίστοιχο του εξωτερικού των αρχαιοτήτων μας όχι για 5 συν 5 έτη, όπως προβλέπεται με την ισχύουσα νομοθεσία, αλλά για 25 συν 25 έτη, κατά το νέο σχέδιο νόμου.

Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Δύο πράγματα. Το ένα, ότι τα αρχαία μας -η ψυχή μας- θα μπορούν να φεύγουν κυριολεκτικά για μία ολόκληρη ζωή μακριά από την Πατρίδα μας, έτσι που θα υπάρξουν γενιές και γενιές Ελλήνων που να μην μπορούν να τα αντικρίζουν στα δικά μας μουσεία, στον φυσικό τους δηλαδή χώρο… Έπειτα, κάνει λόγο το σχέδιο νόμου και για τη δυνατότητα έκθεσής τους όχι μόνο σε ξένα μουσεία, αλλά και σε “παρεμφερείς χώρους”. Τι σημαίνει αυτό; Πόσο σίγουροι είμαστε για την ασφάλεια των αρχαιοτήτων μας -για τη φροντίδα, τη σωστή τους επίβλεψη- σ’ αυτούς τους απροσδιόριστους κατά το νομοσχέδιο “παρεμφερείς χώρους”;

Θέλω να πω, είναι δυνατόν να αφήνουμε να “εκπατρίζονται”, κυριολεκτικά, οι αρχαιότητές μας -ό,τι πολύτιμο έχουμε- υπό αυτές τις συνθήκες; Για τόσα, δηλαδή, χρόνια -μια ολόκληρη ζωή, χωρίς υπερβολή- και σε χώρους που θα μπορούσαν να μην είναι μουσεία, άρα να μην εξασφαλίζουν την ακεραιότητα και την ασφάλεια του πολιτισμικού μας πλούτου; Πολύ φοβάμαι, ότι η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας πάει να στείλει εξορία τα αρχαία μας, καταδικάζοντάς τα σε μόνιμη “εξαγωγή” από τον φυσικό τους χώρο!

Ίσως βέβαια, να μου πείτε ότι όλο αυτό -το να φεύγουν δηλαδή τα αρχαία μας για τόσα πολλά χρόνια μακριά απ’ την Πατρίδα- γίνεται για να μπορούμε κι εμείς να πάρουμε πίσω, έστω και με μορφή δανεισμού, τις ελληνικές αρχαιότητες που κοσμούν σήμερα μουσεία του εξωτερικού. Όπως, για παράδειγμα, τα γλυπτά του Παρθενώνα -ξέρετε, εκείνα που άρπαξε ο λόρδος Έλγιν-, τα οποία βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο, στο Λονδίνο. Θα σας ρωτήσω όμως ένα απλό πράγμα: Είναι δυνατόν να εξισώνουμε τον αρχαίο μας πλούτο, αυτόν που εκτίθεται στα δικά μας μουσεία, με τα ελληνικά μνημεία που εκλάπησαν κατά το παρελθόν, που παράνομα και ανιστόρητα έφυγαν από την Πατρίδα τους; Η κυβέρνηση της Νεάς Δημοκρατίας, ετοιμάζεται να βάλει στην ίδια μοίρα τις Καρυάτιδες της Ακρόπολης με την κλεμμένη Καρυάτιδα, την “αδελφή” τους, που βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο! Μέγα λάθος!

Δεν είναι όμως μόνο συναισθηματικά φορτισμένη η αξία των μνημείων μας… Υπάρχει και το οικονομικό αντίκρισμα. Σκεφτείτε λίγο τι συνέπειες θα έχει για τον τουρισμό στη χώρα μας η “φυγή” αρχαιοτήτων επί μακρύ χρονικό διάστημα. Ελληνικοί μουσειακοί χώροι θα απογυμνωθούν από σπουδαία εκθέματα κι έτσι ο ερχομός τουριστών θα μειωθεί -όπως είναι εύλογο- δραστικά! Αντίθετα, τα ξένα μουσεία που θα φιλοξενούν τα αρχαία μας, θα καταστούν εκείνα πόλος έλξης για τους ξένους επισκέπτες. Διανοείστε πόσα χρήματα θα χαθούν κατ’ αυτό τον τρόπο για τη χώρα; Με τι είδους αντάλλαγμα, άραγε, εκ μέρους των ξένων μουσείων, μπορούν να αντικατασταθούν τα μοναδικά έργα τέχνης των Ελλήνων που θα τους δανείσουμε -κατά το νομοσχέδιο- για μια ολόκληρη ζωή;

Κλείνοντας, θα αναφερθώ στα “Απομνημονεύματά” του στρατηγού Μακρυγιάννη, για να καταλάβετε την αξία που έχουν για τον Ελληνισμό τα αρχαία μνημεία μας… Ήταν, όταν κάτι στρατιώτες πήγαν να πουλήσουν δυο αγάλματα σε Ευρωπαίους που τους τα ζήτησαν. Τους έπιασε τότε ο Μακρυγιάννης και τους είπε: “Αυτά και δέκα χιλιάδες τάλαρα να σας δώσουνε, να μη καταδεχτείτε να βγουν από την πατρίδα μας… Γι’ αυτά πολεμήσαμε”!